ลิง

ลิง Temporal range: Late Eocene–Present PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
	ลิงกังหัน Macaca radiata Mangaon, มหาราษฏระ, อินเดีย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอต; Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์; Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง; Chordata
ชั้น:	สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม; Mammalia
อันดับ:	อันดับวานร; Primates
อันดับย่อย:	Haplorhini; Haplorhini
อันดับฐาน:	Simiiformes; Simiiformes;
กลุ่มที่รวมอยู่ด้วย
	Platyrrhini Cercopithecidae †Parapithecidae
หน่วยที่รวมโดยแคลดิสติกส์แต่ไม่รวมโดยดั้งเดิม
	Hominoidea

ลิง เป็นชื่อสามัญของสัตว์ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม จัดอยู่ในอันดับวานร (Primates) ลักษณะท่าทางคล้ายมนุษย์ ซึ่งจัดอยู่ในอันดับเดียวกัน เนื่องจากมีบรรพบุรุษร่วมกันมา ก่อนที่จะมีวิวัฒนาการแยกตัวออกจากกัน เมื่อ 2-3 ล้านปีก่อน^[4]

ลิงมีตีนหน้าและตีนหลังใช้จับเกาะได้ มักปีนหากินบนต้นไม้ได้อย่างคล่องแคล่ว พวกที่มีหาง เช่น ลิงวอก และพวกที่ไม่มีหาง เช่น กอริลลา เป็นต้น^[5]

ที่อยู่อาศัย

ลิง สามารถพบได้ทุกทวีปในโลก ยกเว้นขั้วโลก, ทวีปยุโรป และทวีปออสเตรเลีย^[6]

กลุ่มลิง

ลิงโลกเก่า คือ ลิงทางซีกโลกตะวันออกแถบทวีปเอเชียและทวีปแอฟริกา ไม่มีหาง มีพัฒนาการของนิ้วหัวแม่มือให้หันเข้าหากัน เพื่อช่วยในการจับสิ่งของ มีฟันกราม 2 ซี่ เช่นเดียวกับมนุษย์ และมีความสามารถในการมองเห็นได้ดีมาก อาจเป็นบรรพบุรุษของเอป มีภาษาของตัวเอง ลิงโลกเก่านั้นมีอยู่หลายชนิด เช่น ลิงแสม, ลิงบาบูน และลิงแมนดริล
ลิงโลกใหม่ คือ ลิงที่พบทางแถบอเมริกาใต้และอเมริกากลาง อาศัยอยู่บนต้นไม้ มีหางยาว และสามารถใช้หางช่วยในการยึดเหนี่ยว สมองในส่วนของประสาทที่เกี่ยวกับการมองเห็นพัฒนาการขึ้นอย่างเด่นชัด มีฟันกราม 3 ซี่ ลิงโลกใหม่ที่พบ ได้แก่ ลิงแมงมุม, ลิงฮาวเลอร์, ลิงคาปูชิน และลิงมาโมเสท^[7]
ลิงไม่มีหาง หรือเอป คือ ลิงที่มีวิวัฒนาการสูงกว่าลิงจำพวกอื่น มีจุดเด่น คือ มีร่างกายที่ใหญ่โตกว่าลิงทั่วไป ไม่มีหาง มีนิ้วใช้หยิบจับอาหารหรือสิ่งต่าง ๆ ได้ดีกว่าลิงจำพวกอื่น และมักใช้ชีวิตบนพื้นดินมากกว่าบนต้นไม้ พบได้เฉพาะทวีปแอฟริกาและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เท่านั้น มีอยู่เพียง 5 จำพวก คือ ชะนี, กอริลลา, ชิมแปนซี, โบโนโบ และอุรังอุตัง เท่านั้น^[8]

ความสัมพันธ์กับมนุษย์

ลิง เป็นสัตว์ที่มนุษย์รับรู้เป็นอย่างดีว่า เป็นสัตว์ที่ว่องไว มีความซุกซน อยู่ไม่นิ่ง จนมีคำเปรียบเทียบในสำนวนไทยว่า "ซนเหมือนลิง" โดยเฉพาะใช้กับเด็ก^[5] เนื่องจากลิงเป็นสัตว์ที่มีความฉลาดและใกล้เคียงกับมนุษย์มากที่สุดในบรรดาสัตว์ทั้งหมด จึงสามารถฝึกหัดให้ใช้งานต่าง ๆ ได้ เช่น เก็บมะพร้าว หรือแสดงการละเล่น เช่น ละครลิง เป็นต้น^[7]

ในอักษรไทย ลิงเป็น 1 ในพยัญชนะ คือ ล โดยเป็นตัวที่ 36 ในบรรดาพยัญชนะทั้งหมด 44 ตัว จัดเป็นกลุ่มอักษรต่ำ ^[9]

นอกจากนี้แล้ว ในความเชื่อโหราศาสตร์แบบจีน ลิงเป็น 1 ใน 12 นักษัตร โดยเป็นนักษัตรลำดับที่ 9 เรียกว่า "ปีวอก"^[10] ในทางศาสนาและเทพปกรณัมของจีน เห้งเจียเป็นลิงที่ติดตามพระถังซัมจั๋งไปอัญเชิญพระไตรปิฎกถึงชมพูทวีป เป็นลิงที่มีฤทธิ์เดชมาก สามารถปราบปีศาจร้ายได้^[11] ทำนองเดียวกับหนุมาน ลิงเผือกที่เป็นทหารเอกของพระราม ในวรรณคดีเรื่องรามเกียรติ์^[12]เป็นต้น

ลิงในประเทศไทย

ในประเทศไทยมีลิงอยู่ 6 ชนิด (ไม่นับชะนี, ค่าง และลิงลม) คือ ลิงเสน, ลิงกังเหนือ, ลิงกังใต้, ลิงแสม, ลิงไอ้เงี้ยะ และลิงวอก^[7] ซึ่งทุกชนิดล้วนแต่เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองทั้งหมด^[13]

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

↑ Fleagle, J.; Gilbert, C. Rowe, N.; Myers, M. (บ.ก.). "Primate evolution". All the World's Primates. Primate Conservation, Inc. สืบค้นเมื่อ 18 December 2014.
↑ Groves 2008, pp. 92–93.
↑ ลิงเฝ้าศาลพระกาฬมาจากไหน^{[ลิงก์เสีย]}
↑ "วิวัฒนาการจากลิงสู่เผ่าพันธุ์มนุษย์". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-09-28. สืบค้นเมื่อ 2012-10-20.
↑ ^5.0 ^5.1 ลิง ๑ น. เก็บถาวร 2012-04-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542
↑ หน้า 171, สัตว์สวยป่างาม (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 ท้ายข่าว ละคร "ลิง" คณะสุดท้าย! komchadluek.net
↑ ลิงและลิงไม่มีหาง, สารานุกรมภาพสำหรับเด็ก . พิมพ์ครั้งแรก . กรุงเทพฯ : 2523, หน้า394-398
↑ "สนุกกับพยัญชนะไทย". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-08-28. สืบค้นเมื่อ 2012-10-20.
↑ "วอก น. ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-01-05. สืบค้นเมื่อ 2012-10-20.
↑ พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะศิริ). (2547). ไซอิ๋ว. กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา. ISBN 9749207769. หน้า 390.
↑ หนุมาน (รามเกียรติ์)
↑ รายชื่อสัตว์ป่าคุ้มครอง

อ้างอิงผิดพลาด: มีป้ายระบุ <ref> สำหรับกลุ่มชื่อ "lower-alpha" แต่ไม่พบป้ายระบุ <references group="lower-alpha"/> ที่สอดคล้องกัน

[1] Fleagle, J.; Gilbert, C. Rowe, N.; Myers, M. (บ.ก.). "Primate evolution". All the World's Primates. Primate Conservation, Inc. สืบค้นเมื่อ 18 December 2014.

[FOOTNOTEGroves200892–93-2] Groves 2008, pp. 92–93.

[4] ลิงเฝ้าศาลพระกาฬมาจากไหน^{[ลิงก์เสีย]}

[5] "วิวัฒนาการจากลิงสู่เผ่าพันธุ์มนุษย์". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-09-28. สืบค้นเมื่อ 2012-10-20.

[พจนานุกรม-6] 5.0 ^5.1 ลิง ๑ น. เก็บถาวร 2012-04-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542

[7] หน้า 171, สัตว์สวยป่างาม (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล

[monkey1-8] 7.0 ^7.1 ^7.2 ท้ายข่าว ละคร "ลิง" คณะสุดท้าย! komchadluek.net

[9] ลิงและลิงไม่มีหาง, สารานุกรมภาพสำหรับเด็ก . พิมพ์ครั้งแรก . กรุงเทพฯ : 2523, หน้า394-398

[10] "สนุกกับพยัญชนะไทย". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-08-28. สืบค้นเมื่อ 2012-10-20.

[11] "วอก น. ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-01-05. สืบค้นเมื่อ 2012-10-20.

[12] พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะศิริ). (2547). ไซอิ๋ว. กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา. ISBN 9749207769. หน้า 390.

[13] หนุมาน (รามเกียรติ์)

[14] รายชื่อสัตว์ป่าคุ้มครอง

[1]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]