ข้าวสาลี

ข้าวสาลี
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Liliopsida
อันดับ:	Poales
วงศ์:	Poaceae
สกุล:	Triticum L.
Species
T. aestivum T. aethiopicum T. araraticum T. boeoticum T. carthlicum T. compactum T. dicoccoides T. dicoccon T. durum T. ispahanicum T. karamyschevii T. macha T. militinae T. monococcum T. polonicum T. spelta T. sphaerococcum T. timopheevii T. turanicum T. turgidum T. urartu T. vavilovii T. zhukovskyi References:   ITIS 42236 2002-09-22

ข้าวสาลี (Triticum spp.) เป็นพืชจำพวกธัญพืช ปลูกมากในแถบประเทศตะวันออกกลาง เหนือเส้นศูนย์สูตร หรือในเขตอบอุ่น หรือเขตหนาวบางเขต เมล็ดข้าวสาลีจะมีแป้งเป็นส่วนประกอบอยู่ประมาณ 70% และมีแร่ธาตุอื่น ๆ อีกเป็นองค์ประกอบ 30% ต้นข้าวสาลีประกอบไปด้วยธาตุอาหารมากกว่า 100 ชนิด ซึ่งรวมทั้งแร่ธาตุหลัก ๆ ที่ร่างกายต้องการทุกตัว แร่ธาตุรองที่ร่างกายต้องการในปริมาณเล็กน้อย วิตามินในกลุ่มบีคอมเพล็กซ์ครบถ้วน นอกจากนี้ยังเป็นหนึ่งในเรื่องของแหล่งโปร – วิตามินเอ ที่สูงที่สุดในบรรดาอาหารต่าง ๆ รวมทั้งมีวิตามินซี อี และเค เป็นจำนวนมาก น้ำต้นข้าวสาลีมีโปรตีนอยู่ 25 % ซึ่งเป็นเปอร์เซ็นต์ที่สูงมากกว่าเมื่อเทียบกับเนื้อปลา ไข่ ผลิตภัณฑ์นม หรือถั่วต่าง ๆ มากไปกว่านี้ยังมีสารต้าน เชื้อรา สารต้านพิษจากเชื้อราที่เรียกว่า laetrile อีกด้วย

ข้าวสาลี เป็นธัญพืชอย่างดีที่มีการบริโภคกันอย่างแพร่หลายทั่วโลก สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคกระเพาะ สำหรับผู้ป่วยระหว่างพักฟื้น ในทางยาใช้เมล็ดแก่ในขนาด 15-30 g. ต้มกินน้ำเป็นยาบำรุงหัวใจ ช่วยให้นอนหลับ และลดความดันโลหิตสูง

แหล่งผลิตข้าวสาลีรายใหญ่ในประเทศไทย ได้แก่ อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน

โภชนาการ

แม้ว่าข้าวสาลีจะมีคุณค่าทางโภชนาการสูง แต่ข้าวสาลีก็มีโปรตีนกลูเต็นที่ผู้ป่วยโรคผิดปกติเกี่ยวกับช่องท้อง (Coeliac disease) ไม่สามารถรับโปรตีนชนิดนี้ได้เช่นกัน ซึ่งโปรตีนชนิดนี้สามารถพบได้ใน ข้าวสาลี ข้าวไรย์ ข้าวบาร์เลย์ ข้าวโอ๊ตและข้าวทริทิเคลี

ข้าวสาลี

คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม (3.5 ออนซ์)
พลังงาน	1,506 กิโลจูล (360 กิโลแคลอรี)
คาร์โบไฮเดรต	51.8 g
ใยอาหาร	13.2 g
ไขมัน	9.72 g
โปรตีน	23.15 g
วิตามิน
ไทอามีน (บี1)	(164%) 1.882 มก.
ไรโบเฟลวิน (บี2)	(42%) 0.499 มก.
ไนอาซิน (บี3)	(45%) 6.813 มก.
กรดแพนโทเทนิก (บี5 )	(1%) 0.05 มก.
วิตามินบี6	(100%) 1.3 มก.
โฟเลต (บี9)	(70%) 281 μg
แร่ธาตุ
แคลเซียม	(4%) 39 มก.
เหล็ก	(48%) 6.26 มก.
แมกนีเซียม	(67%) 239 มก.
ฟอสฟอรัส	(120%) 842 มก.
โพแทสเซียม	(19%) 892 มก.
สังกะสี	(129%) 12.29 มก.
Footnote text here
หน่วย μg = ไมโครกรัม • mg = มิลลิกรัม IU = หน่วยสากล
ประมาณร้อยละคร่าว ๆ โดยใช้การแนะนำของสหรัฐสำหรับผู้ใหญ่ แหล่งที่มา: USDA FoodData Central

ผลผลิตและการบริโภค

ในปี 2011 การบริโภคข้าวสาลีเฉลี่ย 65 กิโลกรัมต่อคน และพบว่าประเทศอาเซอร์ไบจานมีการบริโภคข้าวสาลีเฉลี่ย 210 กิโลกรัมต่อคน ในปี 1997 มีการข้าวสาลีเฉลี่ยสูงถึง 110 กิโลกรัมต่อคน และประเทศเดนมาร์กบริโภคสูงถึง 623 กิโลกรัมต่อคน แต่ร้อยละ 80 เป็นอาหารสัตว์ ข้าวสาลีเป็นอาหารหลักหลักในแอฟริกาเหนือและตะวันออกกลางและได้รับความนิยมในเอเชีย การผลิตข้าวสาลีเป็นที่แพร่หลายมากขึ้นทั่วโลก โดยประเทศจีนสามารถผลิตข้าวสาลีได้เกือบจะเป็นหนึ่งในหกของโลก

A map of worldwide wheat production.

15 อันดับผู้ผลิตข้าวสาลี
(หน่วยเป็นล้านตัน)

Rank	Country	2010	2011	2012	2013
1	จีน	115	117	126	122
2	อินเดีย	80	86	95	94
3	สหรัฐ	60	54	62	58
4	รัสเซีย	41	56	38	52
5	ฝรั่งเศส	40	38	40	39
6	แคนาดา	23	25	27	38
7	เยอรมนี	24	22	22	25
8	ปากีสถาน	23	25	24	24
9	ออสเตรเลีย	22	27	30	23
11	ยูเครน	16	22	16	23
10	ตุรกี	19	21	20	22
12	อิหร่าน	13	13	14	14
13	คาซัคสถาน	9	22	13	14
14	สหราชอาณาจักร	14	15	13	12
15	โปแลนด์	9	9	9	9
—	World	651	704	675	713
Source: UN Food & Agriculture Organization