อำเภอทุ่งตะโก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอทุ่งตะโก
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Thung Tako
คำขวัญ: 
ทิวทัศน์งาม น้ำตกสวย รวยผลไม้
ไหว้เสด็จในกรมฯ ชมพระธาตุมุจลินทร์
ถิ่นแห่งอารยธรรมโบราณ
แผนที่จังหวัดชุมพร เน้นอำเภอทุ่งตะโก
แผนที่จังหวัดชุมพร เน้นอำเภอทุ่งตะโก
พิกัด: 10°6′36″N 99°5′0″E / 10.11000°N 99.08333°E / 10.11000; 99.08333
ประเทศ ไทย
จังหวัดชุมพร
พื้นที่
 • ทั้งหมด335.0 ตร.กม. (129.3 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด25,556 คน
 • ความหนาแน่น76.29 คน/ตร.กม. (197.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 86220
รหัสภูมิศาสตร์8608
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอทุ่งตะโก ถนนชุมพร-พัทลุง ตำบลทุ่งตะไคร อำเภอทุ่งตะโก จังหวัดชุมพร 86220
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ทุ่งตะโก เป็น 1 ใน 8 อำเภอของจังหวัดชุมพร และเป็น 1 ใน 6 อำเภอของจังหวัดที่มีเส้นทางรถไฟสายใต้ตัดผ่านและนับเป็นพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ทั้งพืชผลทางการเกษตรและผลิตผลจากการประมง

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอทุ่งตะโก มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

ประวัติ[แก้]

ได้ปรากฏหลักฐานการสร้างเมืองนครศรีธรรมราช ว่ามีการสร้างเมืองสิบสองนักษัตรเป็นเมืองบริวารซึ่งหนึ่งในจำนวนนี้คือเมืองชุมพร ซึ่งมีศักดิ์เป็นเมืองตรีและมีเมืองขึ้นเล็กๆอีก 7 เมืองด้วยกัน คือ เมืองปะทิว เมืองท่าแซะ เมืองเมลิวัน เมืองกระ เมืองระนอง เมืองหลังสวน และ"เมืองตะโก" ในภายหลังได้รวมเมืองกำเนิดนพคุณ เข้ามาด้วย

เมืองตะโกจึงได้มีชื่อในประวัติศาสตร์ตั้งแต่บัดนั้น และได้ถูกจัดให้ เป็นหัวเมืองจัตวาชั้นเอก และที่มีความสำคัญด้วยที่เป็นทางผ่านของกองทัพที่ยกมาจากเมืองหลวง ทั้งในสมัยกรุงศรีอยุธยา สมัยกรุงธนบุรี และสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ดังปรากฏความตอนหนึ่งในสมัยกรุงธนบุรีว่าเมื่อปีกุน เอกศก ล.ส.1137 (พ.ศ. 2312) พระเจ้ากรุงธนบุรีได้โปรดเกล้าให้พระยาจักรียกทัพไปตีเมืองนครศรีธรรมราช มาถึงเมืองชุมพร นายมั่น ชาวเมืองชุมพรให้หาสมัครพรรคพวกจากเมืองชุมพรและเมืองตะโกเข้าเป็นกองอาสาศึก และฝึกทหารที่เมืองตะโกบริเวณใกล้วัดธรรมถาวรในปัจจุบัน ซึ่งในสมัยนั้นชาวบ้านเรียกว่า "ดอนหัดม้า" มีตาขุนเพชรเป็นหัวหน้า และในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ปีมะเส็ง สัปตศก จ.ศ.1147 (พ.ศ. 2328) พม่าได้ยกทัพมาตีเมืองไทยทาง เมืองระนอง เมืองกระ เมืองชุมพร เมืองตะโกและเมืองไชยา พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้พระอนุชาธิราช กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหานาท ยกทัพเรือขึ้นบกที่เมืองชุมพร เพื่อช่วยเหลือหัวเมืองปักใต้ โดยเดินทัพผ่านเมืองตะโก เมืองหลังสวน ไปสู้กันที่เมืองไชยา

เมืองตะโกถูกพม่าตีแตกและเผาทำลายจนสิ้นซากพร้อม ๆ กับเมืองชุมพร จึงเป็นเมืองที่ไร้ชื่อตลอดมา จากหลักฐานที่ปรากฏ คนสุดท้ายที่รักษาเมืองตะโกคือ "หมื่นรามราชรักษา" จนถึงปี พ.ศ. 2440 เมืองตะโก ได้ถูกลดฐานะลงมาเป็นตำบลขึ้นกับเมืองสวีตลอดมา[1]

ปี พ.ศ. 2518 นายประมวล กุลมาตย์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดชุมพร ได้เสนอเรื่องต่อกระทรวงมหาดไทยท้องที่ด้านทิศใต้ของอำเภอสวี ได้แก่ ตำบลปากตะโก ตำบลตะโก และตำบลทุ่งตะไคร เป็นพื้นที่ห่างไกล สมควรจัดตั้งขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ "ทุ่งตะโก"[2] ในสมัยหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย แต่ยังคงให้สถานีตำรวจภูธรไว้ตามเดิมด้วยเกรงว่าเหตุการณ์โจรผู้ร้ายจะกำเริบขึ้น[3]

เขตคลองตะโกฝั่งตะวันตกของตำบลตะโกมีพื้นที่กว้างขวาง ในปี พ.ศ. 2524 จึงแยกพื้นที่หมู่ 3 บ้านคลองโชน, หมู่ 4 บ้านเขาหมาแหงน, หมู่ 5 บ้านเขาขวาง, หมู่ 6 บ้านเขาวงกรด และหมู่ 11 บ้านวังปลา รวม 5 หมู่บ้านตั้งเป็นตำบลใหม่ในชื่อ ตำบลช่องไม้แก้ว[4] และกิ่งอำเภอทุ่งตะโกได้ยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อ พ.ศ. 2534[5]

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอทุ่งตะโกแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 35 หมู่บ้าน

ลำดับ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน จำนวนประชากร
(ธันวาคม 2565)[6]
แผนที่
1. ปากตะโก Pak Tako
5
4,063
แผนที่ตำบล
2. ทุ่งตะไคร Thung Takhrai
8
6,017
3. ตะโก Tako
14
9,334
4. ช่องไม้แก้ว Chong Mai Kaeo
8
6,196

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอทุ่งตะโกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลปากตะโก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากตะโกทั้งตำบล (เขตสุขาภิบาลปากตะโกเดิม)[7][8]
  • เทศบาลตำบลทุ่งตะไคร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งตะไครทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลตะโก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะโกทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลช่องไม้แก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่องไม้แก้วทั้งตำบล

อ้างอิง[แก้]

  1. "ประวัติศาสตร์เมืองตะโก (อำเภอทุ่งตะโก)". ที่ทำการปกครองจังหวัดชุมพร. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2566
  2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอสวี จังหวัดชุมพร ตั้งเป็นกิ่งอำเภอทุ่งตะโก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 93 (106 ง): (ฉบับพิเศษ) 16. วันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2519
  3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งสถานีตำรวจภูธรกิ่งอำเภอทุ่งตะโก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 93 (150 ง): 3705. วันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2519
  4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอทุ่งตะโก จังหวัดชุมพร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (59 ง): 1102–1106. วันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2506
  5. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอทุ่งตะโก อำเภอพะโต๊ะ อำเภอเขาค้อ อำเภอน้ำหนาว อำเภอวังจันทร์ อำเภอนาด้วง อำเภอเต่างอย อำเภอสิงหนคร อำเภอพระสมุทรเจดีย์ และอำเภอลำดวน พ.ศ. ๒๕๓๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (107 ก): (ฉบับพิเศษ) 29-32. วันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2506
  6. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.
  7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลปากตะโก อำเภอสวี จังหวัดชุมพร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (139 ง): 3472–3473. วันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2514
  8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมสภาตำบลกับเทศบาล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 75 ง): 11–14. วันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2547