สนธิสัญญาการก่อตั้งสหภาพโซเวียต

สนธิสัญญาการก่อตั้งสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต
รัสเซีย: Договор об образовании СССР; ยูเครน: Договір про утворення СРСР; เบลารุส: Дагавор аб утварэнні СССР; อาร์มีเนีย: ԽՍՀՄ ձեւավորման մասին պայմանագիր; อาเซอร์ไบจาน: SSRİ-nin formalaşması haqqında müqavilə; จอร์เจีย: ხელშეკრულება სსრკ-ს ფორმირების შესახებ
ประเภท	สนธิสัญญาสหภาพ
วันลงนาม	29 ธันวาคม ค.ศ. 1922
ที่ลงนาม	มอสโก สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย
วันมีผล	30 ธันวาคม ค.ศ. 1922
วันหมดอายุ	8 ธันวาคม ค.ศ. 1991; (ข้อตกลงเบโลเวจาที่ลงนามโดยรัสเซีย,; ยูเครน และเบลารุส สาธารณรัฐของสหภาพโซเวียต); 21 ธันวาคม ค.ศ. 1991; (สมาชิกที่เหลือเข้าร่วมข้อตกลง ลงนามพิธีสารอัลมา-อาตา); 26 ธันวาคม ค.ศ. 1991; (สหภาพถูกยุบในการประชุมสภาโซเวียตสูงสุดสหภาพโซเวียตสมัยสุดท้าย)
ผู้ลงนาม	มีฮาอิล ฟรุนเซ; มีฮาอิล คาลีนิน; กริกอรี เปตรอฟสกี; อะเล็กซันดร์ เชร์ฟยากอฟ; Mikhail Tskhakaya;
ภาคี	สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย; สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครน; สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตเบียโลรัสเซีย; สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทรานส์คอเคซัส;
ภาษา	รัสเซีย

วิกิซอร์ซ ภาษารัสเซีย (Русский язык) มีข้อมูลต้นฉบับเกี่ยวกับ: Treaty on Creation of the Soviet Union

สนธิสัญญาการก่อตั้งสหภาพโซเวียต หรือชื่อเต็มว่า สนธิสัญญาการก่อตั้งสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต (รัสเซีย: Декларация и договор об образовании Союза Советских Социалистических Республик) เป็นเอกสารซึ่งทำให้การสร้างสหภาพอันเกิดจากการวมตัวของสาธารณรัฐโซเวียตในรูปแบบของสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตเป็นไปอย่างถูกต้องตามกฎหมาย นอกจากนี้ยังมีการตรา คำประกาศก่อตั้งสหภาพโซเวียต ด้วย ซึ่งอาจพิจารณาได้ว่าเป็นอารัมภกถาของสนธิสัญญาดังกล่าว

วันที่ 29 ธันวาคม ค.ศ. 1922 ผู้แทนจากสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทรานส์คอเคซัส สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครน และสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตไบโลรัสเซีย ได้อนุมัติสนธิสัญญาการก่อตั้งสหภาพโซเวียตและคำประกาศก่อตั้งสหภาพโซเวียต เอกสารทั้งสองฉบับได้รับการยืนยันโดยการประชุมรัฐสภาครั้งที่ 1 ของสหภาพโซเวียตและได้รับการลงนามโดยประธานคณะผู้แทน^[1] ได้แก่ มิฮาอิล คาลินิน, มิฮาอิล ซฮาคายา, มิฮาอิล ฟรุนเซ และกรีกอรี เปตรอฟสกี, อเลคซันดร์ เชียร์วียาคอฟ ตามลำดับ^[2] เมื่อวันที่ 30 ธันวาคม ค.ศ. 1922

สาธารณรัฐที่รวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียตในภายหลังเกิดขึ้นจากการแปรบัญญัติของสนธิสัญญาดังกล่าว

ค.ศ. 1922-1940[แก้]

ตัวอย่าง ได้แก่ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบกและเติร์กเมน ซึ่งเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม ค.ศ. 1924 ได้แยกตัวออกมาจาก สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตปกครองตนเองเตอร์เกสถานของสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย หลังจากนี้ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตปกครองตนเองทาจิค ซึ่งเดิมเป็นส่วนหนึ่งของสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก ได้ยกระดับขึ้นเป็นสาธารณรัฐสหภาพเมื่อวันที่ 16 ตุลาคม ค.ศ. 1929 กลายมาเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทาจิค

สาธารณรัฐดังกล่าวคงอยู่จนกระทั่งวันที่ 5 ธันวาคม ค.ศ. 1936 เมื่อสาธารณรัฐดังกล่าวแตกออกเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอาร์เมเนีย จอร์เจีย และอาเซอร์ไบจาน ในวันเดียวกัน สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตปกครองตนเองเตอร์เกสถานได้สิ้นสภาพลง และดินแดนถูกแบ่งออกเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตคาซัคและคีร์กีซ

ค.ศ. 1940[แก้]

ก่อนหน้าสงครามโลกครั้งที่สอง มีสาธารณรัฐหลายแห่งได้รับการก่อตั้งขึ้นก่อนการรุกรานสหภาพโซเวียตของนาซีเยอรมนี ใน ค.ศ. 1941 โดยแห่งแรก คือ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตคาเรโล-ฟินแลนด์ ซึ่งเมื่อวันที่ 31 มีนาคม ค.ศ. 1940 ได้ถูกยกระดับเป็นสาธารณรัฐสหภาพจากสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตปกครองตนเองคาเรเลียน เดิมเป็นส่วนหนึ่งของสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซียเช่นกัน

หลังจากการผนวกรัฐบอลติก ลิทัวเนีย ลัตเวีย และเอสโตเนียได้กลายสภาพเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตลิทัวเนีย (13 กรกฎาคม) ลัตเวียและเอสโตเนีย (21 กรกฎาคม) ตามลำดับ และมีความผูกพันอย่างเป็นทางการกับสหภาพโซเวียตเมื่อวันที่ 3 สิงหาคม, 5 สิงหาคม และ 6 สิงหาคมตามลำดับ แห่งสุดท้าย คือ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตมอลโดวา ซึ่งได้ผนวกเอาพื้นที่ขนาดใหญ่ของเบสเซอราเบียเข้ากับสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตปกครองตนเองมอลโดวา ซึ่งเดิมเป็นส่วนหนึ่งของสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครน

หลังสงคามยุติ ไม่มีการก่อตั้งสาธารณรัฐใหม่ขึ้น และได้มีการลดระดับสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตคาเรโล-ฟินแลนด์ลงเป็นสาธารณรัฐปกครองตนเองและผนวกกลับคืนเข้ากับสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซียเมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม ค.ศ. 1956

การยกเลิก[แก้]

8 ธันวาคม ค.ศ. 1991 ผู้นำของสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครนและไบโลรัสเซีย และสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซียพบกันเพื่อตกลงบอกเลิกสนธิสัญญาใน ค.ศ. 1922 ซึ่งได้ถูกทำให้สิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม ค.ศ. 1991 อันเป็นผลยุบสหภาพโซเวียต

15 มีนาคม ค.ศ. 1996 สภาดูมาของสหพันธรัฐรัสเซียได้แสดงถึงฐานะทางกฎหมายเนื่องจากการตัดสินใจของสภาโซเวียตสูงสุดของอดีตสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซียว่า "การบอกเลิกสนธิสัญญาก่อตั้งสหภาพโซเวียต" เป็นสิ่งที่ผิด รัฐบัญญัติที่ไม่เป็นไปตามรัฐธรรมนูญผ่านโดยการละเมิดสุสานของรัฐธรรมนูญอดีตสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย บรรทัดฐานของกฎหมายระหว่างประเทศ และจากนั้น ในการบังคับตัวกฎหมาย^[3]