ทายาทผู้มีสิทธิโดยตรง

เจ้าชายวิลเลียม เจ้าชายแห่งเวลส์ “พระรัชทายาท” แห่งราชบัลลังก์สหราชอาณาจักร

ทายาทผู้มีสิทธิโดยตรง (อังกฤษ: heir apparent) คือทายาทผู้ (นอกจากมีเหตุการณ์อันคาดไม่ถึง) ที่ไม่สามารถมีผู้ใดมาแทนได้ในการรับตำแหน่งหรือมรดก เป็นคำที่ตรงกันข้ามกับคำว่า “ทายาทโดยสันนิษฐาน” (heir presumptive) ผู้เป็นทายาทอยู่ในสายที่มีสิทธิแต่อาจจะมาแทนได้เมื่อใดก็ได้

กรณีที่หมายถึงทายาทตำแหน่งขุนนางสืบตระกูลโดยเฉพาะในกรณีของพระมหากษัตริย์จะเรียกว่ารัชทายาท (heir to the throne) และใช้เป็นอุปลักษณ์ว่าผู้นั้นเป็นผู้ได้ผ่านพิธีในการยอมรับในตำแหน่งเช่นว่าอย่างเป็นทางการ (“anointed”) ไม่ว่าจะเป็นในด้านการเมืองหรือผู้นำทางธุรกิจ

“ทายาทผู้มีสิทธิโดยตรง” ไม่ปรากฏบ่อยนักและถ้าใช้ในภาษาอังกฤษก็มักจะใช้ในรูป “Heir Apparent” สถาบันพระมหากษัตริย์ส่วนใหญ่แล้วก็จะมีตำแหน่งเป็นทางการสำหรับรัชทายาทผู้มีสิทธิโดยตรงเช่น “มกุฎราชกุมาร” หรือมีตำแหน่งที่มีชื่อเฉพาะเช่น “เจ้าชายแห่งออเรนจ์” (Prince of Orange) ในเนเธอร์แลนด์ “เจ้าชายแห่งเวลส์” ในสหราชอาณาจักร หรือ เจ้าชายแห่งอัสตูเรียส ในสเปน ดยุกแห่งบราบันต์ ใน เบลเยียม

ตำแหน่ง

ตำแหน่งสำหรับทายาทผู้มีสิทธิโดยตรงมีดังนี้

• มกุฎราชกุมาร
• เจ้าชายรัชทายาท
• ราชกุมาร
• อุปราช

ตำแหน่งอื่น ๆ

ปัจจุบัน

• ดยุกแห่งบราบันต์ (เบลเยียม)
• ดยุกแห่งบรากันซา (โปรตุเกส)
• ดยุกแห่งคอร์นวอลล์ (อังกฤษ)
• ดยุกแห่งรอธซี (สกอตแลนด์)
• เจ้าชายแห่งอัสตูเรียส (สเปน)
• เจ้าชายแห่งฌิโรนา (อารากอน)
• เจ้าชายแห่งออเรนจ์ (เนเธอร์แลนด์)
• เจ้าชายแห่งเวลส์ (บริเตนใหญ่)

ในอดีต

• โดแฟ็ง (ฝรั่งเศส)
• ดยุกแห่งบรากันซา (โปรตุเกส)
• มาร์คกราฟแห่งมอเรเวีย (โบฮีเมีย)
• เจ้าชายแห่งเพียมอนเต (อิตาลี)
• เจ้าชายแห่งเนเปิลส์ (อิตาลี)
• เจ้าชายแห่งเทอร์โนโว (บัลแกเรีย)
• เจ้าชายแห่งเวียนา (นาวาร์)
• จุลกษัตริย์ (ฮังการี)
• ซาเรวิช (รัสเซีย)
• ซีซาร์ (โรมัน)
• ซิมบาซิเลวส์ (ไบแซนไทน์)
• เอเธลลิง (แองโกล-แซกซัน)
• ดยุคแห่งเอสโตเนีย (เดนมาร์ก)
• เจ้าชายแห่งนอร์เวย์ (เดนมาร์ก–นอร์เวย์)
• ดยุคแห่งวาล็องติโน (โมนาโก)
• พระมหากษัตริย์แห่งชาวโรมัน (โรมันอันศักดิ์สิทธิ์)
• ดยุคแห่งสปาร์ตา (กรีซ)
• มาซควิสแห่งบุซ (โมนาโก)
• เจ้าชายแห่งบราซิล (โปรตุเกส)
• ดยุคแห่งสแกนเนีย (สวีเดน)
• เจ้าชายแห่งอานิ (อาร์เมเนียตะสันตก)
• เจ้าชายแห่งอัลบาลูเลีย (โรมาเนีย)
• แกรนด์วอยโวเดอแห่งกราโฮโว (มอนเตเนโกร)
• เจ้าชายแห่งเวนิส (อิตาลี)
• ดยุคแห่งกาลาเบรีย (ซิซิลีทั้งสอง)
• เจ้าชายแห่งซาอิด (อียิปต์)
• เจ้าจากัวร์ (เมโสอเมริกา)
• เจ้าแห่งฮาวาย (ฮาวาย)

ดูเพิ่ม

• ทายาทโดยสันนิษฐาน
• รายพระนามรัชทายาท
• รัชทายาทที่ได้รับสมมุติ