มอร์ฟีน

มอร์ฟีน
ข้อมูลทางคลินิก
การอ่านออกเสียง	/ˈmɔːrfiːn/
ชื่อทางการค้า	Statex, MSContin, Oramorph, Sevredol และอื่น ๆ
AHFS/Drugs.com	โมโนกราฟ
ระดับความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์	AU: C ; US: C (ยังไม่ชี้ขาด) ; ;
Dependence; liability	สูง
Addiction; liability	สูง
ช่องทางการรับยา	การสูดดม (การสูบบุหรี่), ยาพ่น (การสูด), ทางปาก (PO), ไส้ตรง, การฉีดยา (SC), การฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (IM), การฉีดยาเข้าเส้นเลือดดำ (IV), การให้ยาทางช่องรอบเยื่อบุไขสันหลัง และการบริหารช่องไขสันหลัง (IT)
ประเภทยา	โอปิออยด์
รหัส ATC	N02AA01 (WHO) ;
กฏหมาย
สถานะตามกฏหมาย	AU: S8 (ควบคุม) ; BR: Class A1 (สารเสพติด) ; CA: Schedule I ; DE: Anlage III (Special prescription form required) ; NZ: Class B ; UK: Class A ; US: Schedule II / Schedule III: 50mg/100Ml Ref 9810. ; UN: Narcotic Schedules I and III ;
ข้อมูลเภสัชจลนศาสตร์
ชีวประสิทธิผล	20–40% (ทางปาก), 36–71% (ไส้ตรง), 100% (IV/IM)
การจับกับโปรตีน	30–40%
การเปลี่ยนแปลงยา	ตับ 90%
ระยะเริ่มออกฤทธิ์	5 นาที (IV), 15 นาที (IM), 20 นาที (PO)
ครึ่งชีวิตทางชีวภาพ	2–3 ชั่วโมง
ระยะเวลาออกฤทธิ์	3–7 ชั่วโมง
การขับออก	ไต 90%, น้ำดี 10%
ตัวบ่งชี้
	ชื่อตามระบบ IUPAC (4R,4aR,7S,7aR,12bS) -3-Methyl-2,3,4,4a,7,7a-hexahydro-1H-4,12-methanobenzofuro[3,2-e]isoquinoline-7,9-diol;
เลขทะเบียน CAS	57-27-2 ; 64-31-3 (ซัลเฟตปกติ),; 52-26-6 (ไฮโดรคลอไรต์);
PubChem CID	5288826;
IUPHAR/BPS	1627;
DrugBank	DB00295 ;
ChemSpider	4450907 ;
UNII	76I7G6D29C;
KEGG	D08233 ;
ChEBI	CHEBI:17303 ;
ChEMBL	CHEMBL70 ;
PDB ligand	MOI (PDBe, RCSB PDB);
ECHA InfoCard	100.000.291
ข้อมูลทางกายภาพและเคมี
สูตร	C17H19NO3
มวลต่อโมล	285.343 g·mol−1
แบบจำลอง 3D (JSmol)	Interactive image;
การละลายในน้ำ	HCl & sulf.: 60 mg/mL (20 °C)
	SMILES CN1CC[C@]23C4=C5C=CC (O) =C4O[C@H]2[C@@H](O) C=C[C@H]3[C@H]1C5;
	InChI InChI=1S/C17H19NO3/c1-18-7-6-17-10-3-5-13 (20) 16 (17) 21-15-12 (19) 4-2-9 (14 (15) 17) 8-11 (10) 18/h2-5,10-11,13,16,19-20H,6-8H2,1H3/t10-,11+,13-,16-,17-/m0/s1 ; Key:BQJCRHHNABKAKU-KBQPJGBKSA-N ;
(verify)
สารานุกรมเภสัชกรรม

มอร์ฟีน (อังกฤษ: morphine) ที่ขายภายใต้ชื่อการค้าหลายชื่อ เป็นยาระงับปวดชนิดยาเข้าฝิ่น ออกฤทธิ์โดยตรงต่อระบบประสาทส่วนกลางเพื่อลดความรู้สึกปวด ใช้ได้ทั้งกับอาการปวดเฉียบพลันและปวดเรื้อรัง มอร์ฟีนยังมักใช้กับอาการปวดจากกล้ามเนื้อหัวใจตายเหตุขาดเลือดและระหว่างการคลอด สามารถให้ทางปาก โดยฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ฉีดใต้ผิวหนัง เข้าหลอดเลือดดำ เข้าช่องว่างระหว่างไขสันหลัง หรือทางทวารหนัก ฤทธิ์สูงสุดอยู่ประมาณ 20 นาทีเมื่อให้เข้าหลอดเลือดดำ และ 60 นาทีเมื่อให้ทางปาก ส่วนระยะออกฤทธิ์อยู่ระหว่าง 3 ถึง 7 ชั่วโมง นอกจากนี้ยังมีสูตรออกฤทธิ์ยาว

ผลข้างเคียงรุนแรงที่อาจเกิดได้มีความพยายามหายใจลดและความดันเลือดต่ำ มอร์ฟีนมีศักยะสูงสำหรับการติดยาและการใช้เป็นสารเสพติด หากลดขนาดหลังการใช้ระยะยาว อาจเกิดอาการถอนได้ ผลข้างเคียงทั่วไปมีซึม อาเจียนและท้องผูก แนะนำให้ระวังเมื่อใช้ระหว่างตั้งครรภ์หรือเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เพราะมอร์ฟีนจะมีผลต่อทารก

ฟรีดริช แซร์ทัวร์เนอร์เป็นผู้แรกที่แยกมอร์ฟีนระหว่าง ค.ศ. 1803 ถึง 1805 โดยทั่วไปเชื่อว่าเป็นการแยกสารประกอบกัมมันต์จากพืชครั้งแรก แมร์คเริ่มขายเชิงพาณิชย์ครั้งแรกใน ค.ศ. 1827 มอร์ฟีนมีใช้กว้างขวางหลังการประดิษฐ์กระบอกฉีดยาชั้นใต้หนังใน ค.ศ. 1853–1855 แซร์ทัวร์เนอร์เดิมตั้งชื่อสารนี้ว่ามอร์เฟียมตามพระนามเทพเจ้าแห่งฝันของกรีก มอร์เฟียส สำหรับแนวโน้มที่จะทำให้หลับ

แหล่งมอร์ฟีนหลักคือการแยกจากฟางป๊อปปี (poppy straw) จากต้นฝิ่น ใน ค.ศ. 2013 มีการผลิตมอร์ฟีนประมาณ 523,000 กิโลกรัม มีการใช้ 45,000 กิโลกรัมโดยตรงสำหรับความปวด ซึ่งเพิ่มสี่เท่าในเวลายี่สิบปี การใช้เพื่อวัตถุประสงค์นี้ส่วนมากในประเทศพัฒนาแล้ว มอร์ฟีนประมาณ 70% ใช้ผลิตโอพิออยด์อื่น เช่น ไฮโดรมอร์โฟน อ็อกซีโคโดน เฮโรอีนและเมทาโดน เป็นยา Schedule II ในสหรัฐ Class A ในสหราชอาณาจักร และ Schedule I ในประเทศแคนาดา มอร์ฟีนอยู่ในรายการยาหลักของตัวแบบองค์การอนามัยโลก ยาสำคัญที่สุดที่จำเป็นในระบบสาธารณสุขพื้นฐาน

การใช้ทางการแพทย์[แก้]

ความเจ็บปวด[แก้]

ในการแพทย์นิยมใช้มอร์ฟีนเพื่อบรรเทาความเจ็บปวดรุนแรงทั้งชนิดเฉียบพลันและเรื้อรัง รวมถึงความเจ็บปวดจากโรคหัวใจขาดเลือดและความเจ็บปวดระหว่างการคลอดด้วย^[8] ระยะเวลาที่มอร์ฟีนจะมีผลควบคุมความเจ็บปวดได้โดยทั่วไปจะอยู่ที่ 3-7 ชั่วโมง^[6]^[7]

บททบทวนงานวิจัยโดยสถาบันคอเครนเมื่อ ค.ศ. 2016 ให้ข้อสรุปว่ามอร์ฟีนเป็นยาแก้ปวดที่ใช้ได้ผลดีในการบรรเทาความเจ็บปวดจากมะเร็ง ผลข้างเคียงต่างๆ เช่น ความคลื่นไส้ อาการท้องผูก มักเป็นไม่รุนแรงมากถึงขั้นที่จะบดบังประโยชน์จากการรักษานี้^[9]

ความเหนื่อย[แก้]

โรคใช้โอพิออยด์ไม่เหมาะสม[แก้]

ผลข้างเคียง[แก้]

ทำให้สภาพจิตใจอ่อนแอ
รู้สึกเคลิบเคลิ้มและเป็นสุข (euphoria)
เซื่องซึม (drowsiness)
เฉื่อยชา (lethargy)
สายตาพร่ามัว (blurred vision)
ทำให้ท้องผูก (constipation)
เบื่ออาหาร (decreases hunger)
ยับยั้งอาการไอ (inhibits the cough reflex)
คลื่นไส้ อาเจียน
หายใจติดขัด

ใช้ทางการแพทย์[แก้]

วิธีการให้ยา[แก้]

ยาฉีด (Parenteral)
- ยาฉีด เข้าผิวหนัง (subcutaneous)
- ยาฉีด เข้าเส้น (intravenous)
- แผ่นติดผิวหนัง (slow-release transdermal patch)
ทางปาก (Orally)
- ยาน้ำ (elixir หรือ solution)
- ยาเม็ด
  - ยาเม็ดตอก (tablet form)
  - ยาแคปซูล ( capsule ) ที่พบในทางการค้าจะอยู่ในรูป มอร์ฟีน ซัลเฟต , ในกรณีที่เป็นยารูปแบบที่ออกฤทธิ์ต่อเนื่องกันเป็นระยะเวลานาน อาจใช้การบรรจุ pellet ขนาดเล็กภายในแคปซูล ซึ่งในกรณีนี้อัตราการปลดปล่อยยาจะขึ้นอยู่กับความหนาของฟิมล์ที่เคลือบเพลเลทไว้ โดยมอร์ฟีนแคปซูลนี้อาจใช้กินเป็นแคปซูล หรือแกะเปลือกแคปซูลออกแล้วเทเอาเพลเลทใส่ gastotomy tube นอกจากนี้อาจแกะแคปซูลแล้วเทเพลเล็ทใส่เครื่องดื่มหรือาหารเหลวให้คนไข้ก็ได้

ยาเหน็บ (suppository form)

ข้อบ่งใช้[แก้]

ตามกฎหมายอนุญาตให้มอร์ฟีนได้ดังนี้;

บรรเทาอาการปวดที่รุนแรงและเฉียบพลัน
- ปวดหลังผ่าตัด
- ปวดจากบาดแผล
อาการปวดเรื้อรังขนาดกลางและรุนแรง
- อาการปวดจากมะเร็ง
- ปวดจากถอนฟัน
ใช้ร่วมกับยาชาทั่วไป
ใช้เป็นยาแก้ไอ (antitussive) ในกรณีไออย่างรุนแรง
แก้ท้องร่วงเรื้อรัง

ข้อห้ามใช้[แก้]

ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน (Acute pancreatitis)
ไตวาย (Renal failure)

ประวัติ[แก้]

ค.ศ. 1803 ฟรีดริช แซร์ทัวร์เนอร์ (Friedrich Serturner) เภสัชกรชาวเยอรมัน สามารถแยกมอร์ฟีนจากฝิ่นได้ โดยตั้งชื่อตามชื่อเทพเจ้าแห่งการนอนหลับของกรีก มอร์ฟีอัส (Morpheus) ว่า 'มอร์เฟียม' (morphium)
ค.ศ. 1874 สังเคราะห์เฮโรอีน (Heroin) จากมอร์ฟีนได้

อ้างอิง[แก้]

↑ Bonewit-West K, Hunt SA, Applegate E (2012). Today's Medical Assistant: Clinical and Administrative Procedures (ภาษาอังกฤษ). Elsevier Health Sciences. p. 571. ISBN 9781455701506.
↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ drugs.com-page
↑ Jonsson T, Christensen CB, Jordening H, Frølund C (April 1988). "The bioavailability of rectally administered morphine". Pharmacology & Toxicology. 62 (4): 203–5. doi:10.1111/j.1600-0773.1988.tb01872.x. PMID 3387374.
↑ Whimster F (1997). Cambridge textbook of accident and emergency medicine. Cambridge: Cambridge University Press. p. 191. ISBN 978-0-521-43379-2. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 กันยายน 2017.
↑ Liben S (2012). Oxford textbook of palliative care for children (2 ed.). Oxford: Oxford University Press. p. 240. ISBN 978-0-19-959510-5. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 กันยายน 2017.
↑ ^6.0 ^6.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ AHFS2015
↑ ^7.0 ^7.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Rockwood2009
↑ "Morphine Sulfate". The American Society of Health-System Pharmacists. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 มีนาคม 2011. สืบค้นเมื่อ 3 เมษายน 2011.
↑ Wiffen PJ, Wee B, Moore RA (2016). "Oral morphine for cancer pain". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4: CD003868. doi:10.1002/14651858.CD003868.pub4. PMID 27105021. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 มกราคม 2017.

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

Morphine Apparently in Your Head - นิตยสาร Wired article about endogenous production of morphine
Morphine เก็บถาวร 2005-02-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Molecule of the Month.

บทความเภสัชกรรมและยานี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] Bonewit-West K, Hunt SA, Applegate E (2012). Today's Medical Assistant: Clinical and Administrative Procedures (ภาษาอังกฤษ). Elsevier Health Sciences. p. 571. ISBN 9781455701506.

[drugs.com-page-2] อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ drugs.com-page

[pmid3387374-3] Jonsson T, Christensen CB, Jordening H, Frølund C (April 1988). "The bioavailability of rectally administered morphine". Pharmacology & Toxicology. 62 (4): 203–5. doi:10.1111/j.1600-0773.1988.tb01872.x. PMID 3387374.

[4] Whimster F (1997). Cambridge textbook of accident and emergency medicine. Cambridge: Cambridge University Press. p. 191. ISBN 978-0-521-43379-2. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 กันยายน 2017.

[5] Liben S (2012). Oxford textbook of palliative care for children (2 ed.). Oxford: Oxford University Press. p. 240. ISBN 978-0-19-959510-5. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 กันยายน 2017.

[AHFS2015-6] 6.0 ^6.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ AHFS2015

[Rockwood2009-7] 7.0 ^7.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Rockwood2009

[AHFS-8] "Morphine Sulfate". The American Society of Health-System Pharmacists. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 มีนาคม 2011. สืบค้นเมื่อ 3 เมษายน 2011.

[Wiffen_2016-9] Wiffen PJ, Wee B, Moore RA (2016). "Oral morphine for cancer pain". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4: CD003868. doi:10.1002/14651858.CD003868.pub4. PMID 27105021. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 มกราคม 2017.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

ด ค ก ยาระงับปวด
กลุ่มระงับปวด	พาราเซตามอล · เอ็นเซด · โอปิแอต · เตตร้าไฮโดรแคนนาบินอล · เคตามีน
กลุ่มเอ็นเซด	กรดนิฟลูมิก · คีโตโปรเฟน · คีโตโรแลค · ซีลีคอกซิบ · ไดโคลฟีแนค · นาพรอกเซน · มีลอกซิแคม · ไพรอกซิแคม · เมตทิล ซาลิไซเลต · โรฟีคอกซิบ · อินโดเมตทาซิน · แอสไพริน · ไอบูโปรเฟน · อีโทโดแลค · ไดฟลูนิซอล · โลโซโปรเฟน · ทีนอกซิแคม · ไนมีซูไลด์ · มีฟีนามิก แอซิด
กลุ่มโอปิออยด์	คาร์เฟนทานิล · โคดีอีน · โคดีอิโนน · ซูเฟนทานิล · เดกซ์โตรโพรพอไซฟีน · ไดไฮโดรโคดีอีน · ทรามาดอล · บิวพรีนอร์ฟีน · เฟนทานิล · เมทาโดน · มอร์ฟีน · มอร์ฟิโนน · เพทิดีน · รีมิเฟนทานิล · ออกซิโคโดน · ออกซิมอร์ฟีน · อัลเฟนทานิล · เฮโรอีน · ไฮโดรโคโดน · ไฮโดรมอร์โฟน