จักรพรรดิเจียชิ่ง

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จักรพรรดิเหรินจง

จักรพรรดิเจียชิ่ง
พระนามาภิไธย	จักรพรรดิ Shòutiān Xìngyùn Fūhuà Suīyóu Chóngwén จิงหวู่ กวงอู Xiàogōng Qínjiǎn Duānmǐn Yīngzhé Ruì 受天興運敷化綏猷崇文經武光裕孝恭勤儉端敏英哲睿皇帝
พระปรมาภิไธย	จักรพรรดิเจียชิ่ง
พระนามเต็ม	Chinese: Aixin-Jueluo Yǒngyǎn 愛新覺羅永琰, later Yóngyǎn 顒琰 Manchu: Aisin-Gioro Yong Yan
พระอิสริยยศ	The Emperor The Prince Jia
ครองราชย์	1 January 1796 – 18 July 1820
รัชกาลก่อนหน้า	จักรพรรดิเฉียนหลง
รัชกาลถัดไป	จักรพรรดิเต้ากวง
วัดประจำรัชกาล	Qing เหรินจง 清仁宗
ข้อมูลส่วนพระองค์
ประสูติ	13 พฤศจิกายน ค.ศ. 1760(1760-11-13)
สวรรคต	2 กันยายน ค.ศ. 1820 (59 ปี)
พระราชบิดา	จักรพรรดิเฉียนหลง
พระราชมารดา	สมเด็จพระจักรพรรดินีเสี้ยวอี้ชุน
พระอัครมเหสี	จักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย จักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
พระราชโอรส/ธิดา	Mianmu, Prince Mu Princess Zhuangjing องค์ชายเหมียนหนิง Princess Zhuangjing Princess Huian Miankai, Prince Dun Mianxin, Prince Rui Mianyu, Prince Hui

สมเด็จพระจักรพรรดิเจียชิ่ง (จักรพรรดิชิงเหรินจง) (จีนตัวเต็ม: 嘉慶; จีนตัวย่อ: 嘉庆; พินอิน: Jiāqìng 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2303 – 2 กันยายน พ.ศ. 2363) เป็นโอรสองค์ที่ 15 ของจักรพรรดิเฉียนหลง เดิมมีพระนามว่า หย่งเยี๋ยน (顒琰) เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อปี พ.ศ. 2339 (ค.ศ. 1796) เมื่อพระชนมายุได้ 37 พรรษา ภายหลังการสละราชสมบัติของจักรพรรดิเฉียนหลง พระราชบิดา แต่อำนาจในการปกครองแผ่นดินแท้จริงยังอยู่ในจักรพรรดิเฉียนหลง เมื่อจนถึงปีที่ 3 ที่ทรงครองราชย์ พ.ศ. 2342 (ค.ศ. 1799) จักรพรรดิเฉียนหลงได้สวรรคต และพระองค์จึงได้อำนาจในการปกครองอย่างแท้จริง

เมื่อทรงได้อำนาจเต็มแล้ว ทรงได้กำจัดเหอเซิน ที่เป็นขุนนางกังฉิน โกงกินชาติ ซึ่งเป็นคนสนิทของจักรพรรดิเฉียนหลง ทรงรวบรวมขุนนางและบรรดาผู้ที่จงรักภักดีเพื่อกำจัดเหอเซิน โดยบุคคลสำคัญผู้หนึ่งที่มีบทบาทในการครั้งนี้คือ อ๋องเฉิน ซึ่งเป็นพระเชษฐา (พี่ชาย ) ของพระองค์และเป็นพระโอรสลำดับที่ 11 ของจักรพรรดิเฉียนหลง เมื่อได้ยึดทรัพย์เหอเซินแล้ว พบว่าเงินจำนวนที่เหอเซินยักยอกไว้นั้นมีมูลค่าเท่ากับรายได้ประเทศชาติถึง 10 ปี แต่เมื่อจับกุมเหอเซินได้แล้วกลับลังเลพระทัยที่จะประหารชีวิต เนื่องจากทรงเคยรับคำพระราชบิดา จักรพรรดิเฉียนหลงเอาไว้ว่าจะไว้ชีวิตเหอเซิน เมื่อพระองค์สวรรคต แต่ได้ถูกอ๋องเฉินและบรรดาขุนนางทูลทัดทาน จึงได้ตัดสินพระทัยบังคับให้เหอเซินผูกคอตาย

ตลอดรัชสมัย ทรงพบกับการก่อกบฏและเรื่องทางความมั่นคงมากมาย เช่น กบฏพรรคบัวขาว, กบฏโจรสลัดไต้หวัน กบฏพรรคเที่ยงธรรม เป็นต้น ซึ่งกบฏเหล่านี้ส่วนใหญ่ เป็นกบฏชาวฮั่นที่รวบรวมคนไว้เพื่อโค่นล้มราชวงศ์ชิงกอบกู้ราชวงศ์หมิงนั่นเอง

มีพระโอรส 3 พระองค์ พระโอรสองค์โตเกิดจากพระอัครมเหสีฮีตียา ซึ่งเป็นพระอัครมเหสีที่ทรงรักยิ่ง แต่พระนางสิ้นพระชนม์ไปก่อนเมื่ออายุยังน้อย และพระโอรสอีก 2 พระองค์ ที่เกิดจากพระมเหสีหนิวฮูลู่ พระอัครมเหสีองค์ใหม่ที่ทรงแต่งตั้งขึ้นมาจากการเป็นพระมเหสี ซึ่งพระองค์ไม่เคยโปรดพระนางเลย แต่ต้องทรงสถาปนาเนื่องจากเหตุผลทางการเมือง ด้วยต้องการให้เหล่าขุนนางและประชาราษฎร์เห็นถึงพระทัยเมตตาของพระองค์ เหตุที่ไม่โปรดพระมเหสีหนิวฮูลู่ นี้ เพราะพระนางเป็นบุตรสาวของขุนนางที่เคยเป็นพรรคพวกเหอเซินมาก่อน จึงไม่ไว้วางพระทัย

ในรัชสมัยของจักรพรรดิเจี่ยชิ่ง ปรากฏกรณีที่กระทบต่อความมั่นคงของชาติมาตลอด เช่น เกิดกบฏต่างๆ การที่เวียดนามขอแยกออกไปเป็นประเทศเอกราช เป็นต้น ซึ่งพระองค์ทรงใช้ทั้งนโยบายที่ผ่อนปรนและแข็งกร้าวสลับกันไป เช่น การห้ามชาวแมนจูแต่งงานกับชาวฮั่นเด็ดขาด หรือ การห้ามชาวคริสต์เผยแพร่ศาสนาเด็ดขาด รวมทั้งการห้ามราษฎรสูบฝิ่นด้วย เป็นต้น ซึ่งสิ่งทั้งหมดเหล่านี้จะส่งผลต่อความมั่นคงตามมาในภายหลัง

ในปลายรัชสมัย มีพระพลานามัยอ่อนแอ ด้วยทรงสูงพระชันษาประกอบกับการกลัดกลุ้มพระทัยอยู่บ่อยครั้งเกี่ยวกับราชภารกิจ สวรรคตในปี พ.ศ. 2363 (ค.ศ. 1820) พระชนมายุ 61 พรรษา รวมระยะเวลาที่ได้ทรงครองราชย์ 24 ปี และผู้ที่ครองราชย์สืบต่อมาคือ องค์ชายเหมี่ยนหนิง ภายหลังขึ้นครองราชย์ทรงพระนามว่า สมเด็จพระจักรพรรดิเต้ากวง

พระบรมวงศานุวงศ์

• พระราชบิดา: จักรพรรดิเฉียนหลง
• พระราชมารดา: จักรพรรดินีเสี้ยวอี้ชุน
• พระมเหสี
  • สมเด็จพระจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย (孝淑睿皇后) จากสกุลสี่ถ่าล่า (喜塔臘)
  • สมเด็จพระจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย (孝和睿皇后) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
• พระชายาและพระสนม
  • สมเด็จพระอัครชายากงซุ่น (恭順皇貴妃) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
  • สมเด็จพระอัครชายาเหออวี้ (和裕皇貴妃) จากสกุลหลิวเจีย (劉佳)
  • พระชายาหัว (華妃) จากสกุลโฮ่วเจีย (侯佳)
  • พระชายาซู (恕妃) จากสกุลว๋านเหยียน (完顏)
  • พระชายาจวง (莊妃) จากสกุลหวัง (王)
  • พระชายาซิ่น (信妃) จากสกุลหลิวเจีย (劉佳)
  • พระสนมเจี่ยน (簡嬪) จากสกุลกวนเจีย (關佳)
  • พระสนมซุ่น (遜嬪) จากสกุลเฉินเจีย (沈佳)
  • พระสนมเอิน (恩嬪) จากสกุลอูยา (烏雅)
  • พระสนมหรง (榮嬪) จากสกุลเหลียง (梁)
  • พระสนมฉุน (淳嬪) จากสกุลต่งเจีย (董佳)
  • พระสนมอัน (安嬪) จากสกุลซูหวานหนีกัวเอ่อร์เจีย (蘇完尼瓜爾佳)
• พระราชโอรส
  • องค์ชายไม่ปรากฏพระนาม (1779–1780) มู่จวิ้นอ๋อง(穆郡王)สถาปนาหลังสิ้นพระชนม์;พระโอรสของพระอัครชายาเหออวี้
  • องค์ชายเหมียนหนิง (綿寧,1782–1850) จื้อชินอ๋อง(智親王)ภายหลังเป็นจักรพรรดิ;พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
  • องค์ชายเหมียนข่าย (綿恺,1795–1838) ตุนเค่อชินอ๋อง(惇恪親王,1819-1838);พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
  • องค์ชายเหมียนซิน (綿忻,1805–1828) รุ้ยหวยชินอ๋อง(瑞懷親王,1819-1828);พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
  • องค์ชายเหมียนหยู (綿愉,1814–1865) ฮุ่ยตวนชินอ๋อง(惠端親王,1820-1865);พระโอรสในพระอัครชายากงซุ่น
• พระราชธิดา
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1780–1783) พระธิดาในพระชายาเจียน
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1780–1783) พระธิดาในจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
  • องค์หญิงจวงจิ้งเหอซั่วกงจวู่ (莊敬和硕公主,1781–1811) พระธิดาในสมเด็จพระอัครมชายาเหออวี้
  • องค์หญิงจวงจิ้งกู้หลุนกงจวู่ (莊静固伦公主,1784–1811) พระธิดาในจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
  • องค์หญิงฮุ่ยอันเหอซั่วกงจวู่ (慧安和硕公主,1786–1795) พระธิดาในพระชายาซุ่น
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1789–1790) พระธิดาในพระชายาหัว
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1793–1795) พระธิดาในจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1805) พระธิดาในพระอัครชายากงซุ่น
  • องค์หญิงฮุ่ยมิ่นกู้หลุนกงจวู่ (慧愍固伦公主,1811–1815) พระธิดาในพระอัครชายากงซุ่น

ก่อนหน้า		จักรพรรดิเจียชิ่ง		ถัดไป
จักรพรรดิเฉียนหลง		จักรพรรดิจีน (พ.ศ. 2339 - พ.ศ. 2363)		จักรพรรดิเต้ากวง