วิกิพีเดีย:คู่มือการเขียน/การทับศัพท์ภาษาอิตาลี

การทับศัพท์ภาษาอิตาลีในที่นี้เป็นหลักการทั่วไปที่กำหนดตามราชบัณฑิตยสถาน (ปัจจุบันคือสำนักงานราชบัณฑิตยสภา) สำหรับศัพท์บางคำที่มีการอ่านออกเสียงผิดไปจากปรกติ ให้ถือการทับศัพท์ตามการออกเสียงของคำนั้น

หลักทั่วไป

1. สระ ให้ถอดตามการออกเสียงในพจนานุกรมภาษาอิตาลี ตามปรกติสระที่เรียงกันตั้งแต่ 2 ตัวขึ้นไป จะออกเสียงแยกกันเสมอ เว้นแต่สระที่เรียงกันอยู่นั้นมีสระ i หรือ u ผสมอยู่และไม่ได้ลงเสียงหนักที่ i หรือ u ในกรณีนี้จะออกเสียงเป็นเสียงสระผสม การเทียบเสียงสระภาษาไทยให้เป็นไปตามตารางเทียบเสียงสระภาษาอิตาลี เช่น

bravo = บราโว

mese = เมเซ

libro = ลีโบร

ora = โอรา

uccello = อุชเชลโล

maestro = มาเอสโตร

luogo = ลูโอโก

fiore = ฟีโอเร

laico = ไลโก

dai = ได

2. พยัญชนะ ให้ถอดเป็นพยัญชนะไทยตามหลักเกณฑ์ในตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษาอิตาลี เช่น

letto = เลตโต

3. ตัวอักษรภาษาอิตาลี ในการเขียนตัวย่อ ใช้ดังนี้

A = อา	B = บี	C = ชิ
D = ดี	E = เอ	F = เอฟเฟ
G = จี	H = อักกะ	I = อี
J = อีลุงกา	K = คัปปา	L = เอลเล
M = เอมเม	N = เอนเน	O = โอ
P = ปี	Q = คุ	R = แอร์เร
S = เอซเซ	T = ตี	U = อู
V = วู, วี	W = วูดอปปียา	X = อิกซ์
Y = อิปซีลอน	Z = เซตา

4. หลักเกณฑ์อื่น ๆ เช่น การใช้เครื่องหมายทัณฑฆาต ไม้ไต่คู้ เครื่องหมายวรรณยุกต์ ให้ถือตามหลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอังกฤษ

ตารางเทียบเสียงสระภาษาอิตาลี

สระ	ใช้	ตัวอย่าง
A
a (ไม่มีตัวสะกด)	อา	bravo = บราโว
a (มีตัวสะกด)	อะ (—ั)	gatto = กัตโต
à	อะ	dà = ดะ
ai	อาอี	Caino = กาอีโน
ai (ไม่ลงเสียงหนักที่ i)	ไอ	laico = ไลโก
au	อาอู	paura = ปาอูรา
au (ไม่ลงเสียงหนักที่ u)	เอา	aula = เอาลา
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
E
e	เอ	mese = เมเซ
é	เอะ	perché = แปร์เกะ
è	แอะ	caffè = กัฟแฟะ
ei	เออี	deismo = เดอีสโม
ei (ไม่ลงเสียงหนักที่ i)	เอย์	dei = เดย์
er (เมื่อ r ไม่ได้เป็น พยัญชนะต้นของ พยางค์ถัดไป)	แอร์	ferro = แฟร์โร
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
I
i (ไม่มีตัวสะกด)	อี	libro = ลีโบร
i (มีตัวสะกด)	อิ	Filippo = ฟีลิปโป
ì	อิ	lunedì = ลูเนดิ
หมายเหตุ (1) i ที่ตามหลัง g และ c และมีสระอื่นตามหลัง ถ้าไม่ได้ลงเสียงหนักที่ i จะไม่ออกเสียง เนื่องจากเป็นเพียงเครื่องหมายบอกว่า g ออกเสียง จ และ c ออกเสียง ช เช่น Giuseppe = จูเซปเป Giotto = จอตโต Boccaccio = บอกกัชโช (2) ia, ie, io และ iu ที่ลงเสียงหนักเฉพาะที่ i หรือ u ตัวใดตัวหนึ่ง ให้ออกเสียงแยกกัน เช่น via = วีอา mie = มีเอ mio = มีโอ fiume = ฟีอูเม (3) ia, ie, io และ iu ที่มีสระอื่นนำหน้าหรืออยู่ต้นศัพท์ จะไม่ลงเสียงหนักที่ i หรือ u ให้ถอดเป็น ยา เย โย และ ยู ตามลำดับ เช่น Iacopo = ยาโกโป paia = ปายา baie = บาเย paio = ปาโย Paiuolo = ปายูโอโล (4) ia ที่ตามหลังพยัญชนะ และไม่ลงเสียงหนักทั้งที่ i และ a ให้ถอดเป็น เอีย เช่น Venezia = เวเนเซีย
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
O
o (ไม่มีตัวสะกด)	โอ	ora = โอรา
o (มีตัวสะกด)	ออ	cotto = กอตโต
ò	เอาะ	però = เปเราะ
oi	โออี	stoico = สโตอีโก
or (เมื่อ r ไม่ได้เป็น พยัญชนะต้นของ พยางค์ถัดไป)	ออร์	Sforza = สฟอร์ซา
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
U
u (ไม่มีตัวสะกด)	อู	tu = ตู
u (มีตัวสะกด)	อุ	uccello = อุชเชลโล
ù	อุ	virtù = วีร์ตุ
ui	อุย	suicida = ซุยชีดา

ตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษาอิตาลี

พยัญชนะ	พยัญชนะต้น		ตัวสะกดและตัวการันต์
	ใช้	ตัวอย่าง	ใช้	ตัวอย่าง
b	บ	bene = เบเน	บ	nebbia = เนบเบีย
c + a	ก	casa = กาซา	ก, ช	(ดูหมายเหตุ)
c + o		colore = โกโลเร
c + u		cura = กูรา
c + l		bicicletta = บีชีเกลตตา
c + r		critica = กรีตีกา
c + e	ช	cento = เชนโต	-	-
c + i		Cina = ชีนา
ch + e	ก	che = เก	-	-
ch + i		chi = กี
หมายเหตุ c เมื่อเป็นตัวสะกด (1) จะมีเสียงตาม c ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น bistecca = บิสเตกกา frecce = เฟรชเช (2) จะมีเสียงตาม ch และ qu ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น ricchi = ริกกี acqua = อักกวา
cu + o	กว	cuore = กวอเร	-	-
d	ด	donna = ดอนนา	ด	freddo = เฟรดโด
f	ฟ	facile = ฟาชีเล	ฟ	effetto = เอฟเฟตโต
g + a	ก	gamba = กัมบา	ก, จ	(ดูหมายเหตุ)
g + o		gondola = กอนโดลา
g + u		gusto = กุสโต
g + r		grida = กรีดา
g + e	จ	gelato = เจลาโต	-	-
g + i		giro = จีโร
gh + e	ก	ghetto = เกตโต	-	-
gh + i		ghiaccio = กีอัชโช
g เมื่อเป็นตัวสะกด (1) จะมีเสียงตาม g ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น aggancio = อักกันโช agguzzo = อักกุซโซ soggetto = ซอจเจตโต raggi = รัจจี (2) จะมีเสียงตาม gh ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น mugghiare = มุกเกียเร
gl + a	กล	gladiolo = กลาดีโอโล	-	-
gl + e		gleba = เกลบา
gl + o		glossario = กลอสซารีโอ
gl + u		glucosio = กลูโกซีโอ
gl + i	กล	negligente = เนกลีเจนเต	-	-
	ลย	figlia = ฟีลยา gli = ลยี
gl ที่ตามด้วยสระ i ส่วนใหญ่ออกเสียง ลย ยกเว้นบางคำที่มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก เช่น glicerina = กลีเชรีนา
gn	ญ	gnomo = โญโม	-	-
หมายเหตุ gn เมื่อไม่อยู่ต้นคำ ใช้ ญญ เช่น gnagnera = ญัญเญรา Ognissanti = ออญญิสซันตี Impegnoso = อิมเปญโญโซ
gu + a	กว	guancia = กวันชา	-	-
gu + e		guerra = แกวร์รา
gu + i		guida = กวีดา
h (ไม่ออกเสียง)	-	hanno = อันโน	-	-
l	ล	lampada = ลัมปาดา	ล	polso = ปอลโซ
m	ม	mano = มาโน	ม	campana = กัมปานา
n	น	nipote = นีโปเต	น	bandiera = บันดีเอรา
p	ป	posto = ปอสโต	ป	cappotto = กัปปอตโต
pn	ปน	pneumatico = ปเนอูมาตีโก	-	-
ps	ปซ	psicologia = ปซีโกโลจีอา	-	-
qu	กว	quanto = กวันโต	-	-
r	ร	Roma = โรมา	ร์	furbo = ฟูร์โบ
s	-	-	ส	sasso = ซัสโซ
s + สระ	ซ	sala = ซาลา	-	-
s + พยัญชนะ	ส	spalla = สปัลลา stampa = สตัมปา	-	-
sc + a	สก	scala = สกาลา	-	-
sc + o		scolaro = สโกลาโร
sc + u		scultore = สกุลโตเร
sc + e	ช	scelta = เชลตา	-	-
sc + i		sci = ชี
sch + e	สก	scheda = สเกดา	-	-
sch + i		schifo = สกีโฟ
t	ต	tavolo = ตาโวโล	ต	letto = เลตโต
v	ว	vasto = วัสโต	ฟ	provvidenza = ปรอฟวีเดนซา
z	ซ	zio = ซีโอ	ซ	pazzo = ปัซโซ

ดูเพิ่ม

• ภาษาอิตาลี
• หลักเกณฑ์การทับศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานและสำนักงานราชบัณฑิตยสภา

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิธีทับศัพท์ภาษาอิตาลี ตาม ประกาสสำนักนายกรัถมนตรี เรื่องบัญญัติสัพทฉบับที่ ๑ ลงวันที่ 24 กันยายน 2485
• หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอิตาลี ตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศส เยอรมัน อิตาลี สเปน รัสเซีย ญี่ปุ่น อาหรับ และมลายู ลงวันที่ 5 มีนาคม 2535