วิกิพีเดีย:คู่มือการเขียน/การทับศัพท์ภาษารัสเซีย
 | ข้อมูลในหน้านี้อาจไม่ตรงกับต้นฉบับ สำหรับข้อมูลต้นฉบับ สามารถดูได้ที่เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา |
การทับศัพท์ภาษารัสเซียในที่นี้เป็นหลักการที่กำหนดตามราชบัณฑิตยสถาน สำหรับศัพท์บางคำที่มีการอ่านออกเสียงผิดไปจากปรกติ ให้ถือการทับศัพท์ตามการออกเสียงของคำนั้น
หลักทั่วไป
[แก้]- หลักเกณฑ์นี้ใช้ถ่ายเสียงภาษารัสเซียที่เขียนด้วยอักษรโรมัน
- การเทียบเสียงสระ ให้ถือตามตารางการเทียบเสียงสระภาษารัสเซีย
- การเทียบเสียงพยัญชนะ ให้ถือตามตารางการเทียบเสียงพยัญชนะภาษารัสเซีย
- คำหรือพยางค์ที่มีพยัญชนะต้นหลายตัว ในภาษารัสเซียออกเสียงทุกตัว จึงให้ถอดเรียงกันไป เช่น
- Pskov = ปสคอฟ
- Vladimir = วลาดีมีร์
- ยกเว้นที่กำหนดไว้ให้ออกเสียงเป็นอย่างอื่น ดังในตาราง เช่น
- kh = ฮ
- tch = ช
- หลักเกณฑ์อื่น ๆ เช่น การใช้เครื่องหมายทัณฑฆาต ไม้ไต่คู้ เครื่องหมายวรรณยุกต์ ให้ถือตามหลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอังกฤษ
- เครื่องหมายอะคิวต์ (´) แสดงถึงการเน้นเสียงหนัก หรือใช้แบ่งพยางค์ หรือใช้แยกแยะความหมายของคำที่เขียนเหมือนกัน เสียงสระไม่เปลี่ยนไป เช่น
- писа́ть (pisáť) แปลว่า เขียน
- пи́сать (písať) แปลว่า ปัสสาวะ
ตารางเทียบเสียงสระภาษารัสเซีย
[แก้]A | ||||
|---|---|---|---|---|
| ซีริลลิก | ละติน | เงื่อนไข | ใช้ | ตัวอย่าง |
| а | a | อยู่ต้นคำ, ไม่มีตัวสะกด | อะ | Александра (Aleksandra) = อะเลคซันดรา |
| ไม่มีตัวสะกด | อา | Василий (Vasili) = วาซีลี | ||
| มีตัวสะกด | อะ ( —ั ) | Татлин (Tatlin) = ตัตลิน | ||
a เมื่อมีตัวสะกดส่วนใหญ่จะออกเสียงสั้น แต่ถ้าอยู่ในพยางค์ที่ออกเสียงหนักจะออกเสียงยาวกว่าเล็กน้อย ในการเขียนทับศัพท์ไม่มีรูปสระในภาษาไทยที่จะแสดงเสียงเช่นนั้นได้ จึงกำหนดให้ใช้สระสั้น (อะ) ทั้งหมด ยกเว้นคำที่ในภาษาไทยเคยใช้สระยาว (อา) จนเป็นที่ยอมรับกันแล้ว ก็ให้ใช้ต่อไปตามเดิม เช่น
| ||||
| аа | aa | อา | Чаадаев (Chaadayev) = ชาดาเยฟ | |
| ай | ai, ay | ไอ | Первомайск (Pervomaisk) = เปียร์โวไมสค์ Чайковский (Tchaikovski) = ไชคอฟสกี Николай (Nikolay) = นีโคไล | |
| ар | ar | อาร์ | Армавир (Armavir) = อาร์มาวีร์ | |
| ау | au | อาอู | Шауляй (Shaulyai) = ชาอูไลย์ | |
E | ||||
| ซีริลลิก | ละติน | เงื่อนไข | ใช้ | ตัวอย่าง |
| е, э, є | e | เอ | Александров (Aleksandrov) = อะเลคซันดรอฟ | |
| ё | e | ออ | Горбачёв (Gorbachev) = กอร์บาชอฟ | |
| e ในภาษารัสเซีย มี 2 เสียง คือ е ที่ออกเสียงคล้ายสระ "เอ" และ ё ที่ออกเสียงคล้ายสระ "ออ" แต่ในการใช้อักษรโรมันเขียนคำรัสเซีย บางครั้งมีผู้ใช้ e แทน ë ในกรณีนี้ e จะออกเสียงคล้าย "ออ" | ||||
| ее | ee | เอเย | Менделеев (Mendeleev) = เมนเดเลเยฟ | |
| ей | ei, ey | เอย์ | Енисей (Yenisei) = เยนีเซย์ Алексей (Aleksey) = อะเลคเซย์ | |
| ер | er | เอียร์ | Пермь (Perm) = เปียร์ม | |
I | ||||
| ซีริลลิก | ละติน | เงื่อนไข | ใช้ | ตัวอย่าง |
| и | i | ไม่มีตัวสะกด | อี | Ровенки (Rovenki) = โรเวนกี |
| ий | i | มีตัวสะกด, ไม่อยู่ท้ายคำ | อิ | Бийск (Bisk) = บิสค์ |
| я | ia | เอีย | Челябинск (Cheliabinsk) = เชเลียบินสค์ | |
| ие | ie | อี | Киев (Kiev) = คีฟ | |
| ии | ii | อีอิ | Гавриил (Gavriil) = กัฟรีอิล | |
| ир | ir | อีร์ | Владимир (Vladimir) = วลาดีมีร์ | |
O | ||||
| ซีริลลิก | ละติน | เงื่อนไข | ใช้ | ตัวอย่าง |
| о | o | ไม่มีตัวสะกด | โอ | Архипенко (Arkhipenko) = อาร์ฮีเปนโค |
| มีตัวสะกด | ออ | Ларионов (Larionov) = ลารีโอนอฟ | ||
| ой | oi, oy | ออย | Полевской (Polevskoi) = โปเลฟสกอย Толстой (Tolstoy) = ตอลสตอย | |
| ор | or | ออร์ | Горький (Gorky) = กอร์กี | |
U | ||||
| ซีริลลิก | ละติน | เงื่อนไข | ใช้ | ตัวอย่าง |
| у | u | ไม่มีตัวสะกด | อู | Батуми (Batumi) = บาตูมี |
| มีตัวสะกด | อุ | Бузулук (Buzuluk) = บูซูลุค | ||
| уй | ui, uy | อุย | Бобруйск (Bobruisk) = โบบรุยสค์ | |
Y | ||||
| ซีริลลิก | ละติน | เงื่อนไข | ใช้ | ตัวอย่าง |
| ы | y | ไม่มีตัวสะกด | อืย | Сумы (Sumy) = ซูมืย Рыбинск (Rybinsk) = รืยบินสค์ Шахты (Shakhty) = ชาฮ์ตืย |
| มีตัวสะกด | อึ | Сыктывка́р (Syktyvkar) = ซึคตึฟคาร์ | ||
| ий | y | อยู่ท้ายคำ | อี | Горький (Gorky) = กอร์กี |
| y ส่วนใหญ่จะออกเสียงคล้าย "อืย" แต่ในการใช้อักษรโรมันเขียนคำภาษารัสเซีย บางครั้งมีผู้ใช้ y แทน i ในกรณีนี้ y จะออกเสียงเหมือน i คือเป็นเสียงคล้าย "อี" | ||||
| я | ya | ไม่ลงเสียงหนัก | เอีย | Славянск (Slavyansk) = สลาเวียนสค์ |
| ลงเสียงหนัก | ยา | Ульяновск (Ulyanovsk) = อูลยานอฟสค์ | ||
| яй | yai, yay | ไอย์ | Шауляй (Shaulyai) = ชาอูไลย์ | |
| ье | ye | เอีย | Васильевич (Vasilyevich) = วาซีเลียวิช Афанасьев (Afanasyev) = อะฟานาเซียฟ | |
| ый | yi, yy | อืย | Грозный (Groznyi) = กรอซนืย | |
| ё | yo | ไม่มีตัวสะกด | อิโอ | Алёхин (Alyokhin) = อะลิโอฮิน |
| มีตัวสะกด | อิออ | Семён (Semyon) = เซมิออน | ||
| ю | yu | อูย์ | Брюсов (Bryusov) = บรูย์ซอฟ | |
| ъ เป็นอักษรลงเสียงหนัก ไม่มีอักษรทับศัพท์ แต่ถ้าอยู่ก่อนสระ я, ё, е, ю จะดึงเสียง ย ออกมาควบกล้ำ เช่น съёмка = ซยอมคา | ||||
| ь เป็นอักษรลงเสียงเบา ไม่มีอักษรทับศัพท์ จะเปลี่ยนเสียงพยัญชนะที่อยู่ด้านหน้าเป็นเสียงม้วนลิ้น | ||||
ตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษารัสเซีย
[แก้]| ซีริลลิก | ละติน | พยัญชนะต้น | พยัญชนะสะกดและตัวการันต์ | ||
|---|---|---|---|---|---|
| ใช้ | ตัวอย่าง | ใช้ | ตัวอย่าง | ||
| б | b | บ | Балта (Balta) = บัลตา | บ | Витебск (Vitebsk) = วีเจบสค์ |
| ч | ch, tch | ช | Чехов (Chekhov) = เชฮอฟ Челичев (Tchelitchev) = เชลีเชฟ |
ช | Ургенч (Urgench) = อูร์เกนช์ |
| д | d | ด | Дунай (Dunai) = ดูไน | ด | Волгоград (Volgagrad) = วอลกากราด |
| дз, ѕ | dz | ดซ | Дзержинск (Dzerzhinsk) = ดเซียร์จินสค์ | - | - |
| дж, џ | dzh | จ | Джо́уль (Dzhoul) = โจอุล | จ | ... |
| ф | f | ฟ | Феодосия (Feodosiya) = เฟโอโดซียา | - | - |
| г | g, gh | ก | Гомель (Gomel) = โกเมล Дягилев (Diaghilev) = เดียกีเลฟ |
ก | Таганрог (Taganrog) = ตากันร็อก |
| к | k | ค | Казимир (Kasimir) = คาซีมีร์ | ค | Бузулук (Buzuluk) = บูซูลุค |
ยกเว้น -ский (ski, sky), -ская (skaya), -ской (skoi), -ки (ki, ky), -кий (ki, ky) และ -кин (kin) ที่อยู่ท้ายคำ ให้ถอด k เป็น ก เช่น
| |||||
| х | kh, h | ฮ | Михаил (Mikhail) = มีฮาอิล | ฮ | Шахты (Shakhty) = ชาฮ์ตืย |
| л | l | ล | Ларионов (Larionov) = ลารีโอนอฟ | ล | Мелитополь (Melitopol) = เมลีโตปอล |
| м | m | ม | Муром (Murom) = มูรอม | ม | Пермь (Perm) = เปียร์ม |
| н | n | น | Ни́кополь (Nikopol) = นีโคปอล | น | Пе́нза (Penza) = เปนซา |
| п | p | ป | Пинск (Pinsk) = ปินสค์ | ป | Туапсе́ (Tuapse) = ตูอัปเซ |
| пс | ps | ปส | Псков (Pskov) = ปสคอฟ | - | - |
| р | r | ร | Ровно (Rovno) = รอฟโน | ร | Армави́р (Armavir) = อาร์มาวีร์ |
| с | s | ↓ | ↓ | ส | Владивосток (Vladivostok) = วลาดีวอสตอค |
| с + สระ | s + สระ | ซ | Салава́т (Salavat) = ซาลาวัต | - | - |
| с + พยัญชนะ | s + พยัญชนะ | ส | Славянск (Slavyansk) = สลาเวียนสค์ | - | - |
| ш | sh, sch | ช | Шевченко (Shevchenko) = เชฟเชนโค | ช | Пуshkin (Pushkin) = ปุชกิน |
| щ | shch | ช | Щекино (Shchekino) = เชคีโน | - | - |
| т | t | ต | Ташкент (Tashkent) = ตัชเคนต์ | ต | Кет (Ket) = เคต |
| т + е | t + e | จ | Ви́тебск (Vitebsk) = วีเจบสค์ | - | - |
| ц | ts | ซ | Целиноград (Tselinograd) = เซลีโนกราด | - | - |
| в | v, w | ว | Иван (Ivan) = อีวาน | ฟ | Годунов (Godunov) = โกดูนอฟ Явленский (Jawlensky) = ยัฟเลนสกี |
| кс | x | - | - | กซ | Алекс (Alex) = อะเลกซ์ |
| я, ё, е, ю (ต้นคำ) ј |
y, j | ย | Явленский (Jawlensky) = ยัฟเลนสกี Ереван (Yerevan) = เยเรวาน |
- | - |
| з | z | ซ | Азов (Azov) = อะซอฟ | ซ | Ташауз (Tashauz) = ตาชาอุซ |
| ж | zh | จ | Жуковский (Zhukovski) = จูคอฟสกี | จ | Ужгород (Uzhgorod) = อุจโกรอด |
| ж (ท้ายคำ หรือหน้า с) | zh (ท้ายคำ หรือหน้า s) | - | - | ช | Даргомыжский (Dargomyzhsky) = ดาร์โกมืย์ชสกี |