ข้ามไปเนื้อหา

คีนวา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก Quinoa)
คีนวา
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ: Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ: Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ: Core eudicots
อันดับ: Caryophyllales
วงศ์: Amaranthaceae
วงศ์ย่อย: Chenopodioideae
สกุล: Chenopodium
สปีชีส์: C.  quinoa
ชื่อทวินาม
Chenopodium quinoa
Willd.
พื้นที่กำเนิดดั้งเดิม (สีแดง), พื้นที่เพาะปลูก (สีเขียว)
ชื่อพ้อง[1]
คีนวาสีแดง สุกแล้ว

คีนวา (อังกฤษ: quinoa, ออกเสียง: /ˈkiːnwɑː/; ชื่อวิทยาศาสตร์: Chenopodium quinoa) เป็นพืชในวงศ์ Chenopodiaceae มีความใกล้ชิดกับผักโขมและปวยเล้ง ที่อยู่ในวงศ์เดียวกัน เป็นไม้ล้มลุกปีเดียว โคนต้นกลม ส่วนที่แตกใบต้นจะเป็นเหลี่ยม ต้นแก่เป็นสีเหลืองอ่อนหรือแดง ต้นอ่อนมีได้หลายสี สีแดงของพืชชนิดนี้เกิดจากเบตาไซยานิน ต้นอายุน้อยใบสีเขียวมีขนละเอียด เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีเหลือง แดง หรือม่วง ดอกช่อผลมีกลีบดอกห่อหุ้ม สามารถถูออกได้ ผลมีหลายสี เมล็ดสีขาว น้ำตาลหรือดำ ลำต้นสูง 1–2 เมตร

พืชชนิดนี้เป็นพืชที่ปลูกในแถบเทือกเขาแอนดีส และกระจายไปทั่วอเมริกาใต้ จากนั้นจึงแพร่กระจายไปยังประเทศอื่น ๆ ถือเป็นธัญพืชชนิดหนึ่ง โดยชาวอินคาได้บริโภคคีนวากันมาอย่างยาวนานแล้วด้วยเป็นพืชที่มีประโยชน์ เมล็ดนำไปคั่วแล้วบดละเอียดทำเป็นแป้ง นำไปต้มใส่ในซุปหรือทำพาสตา เมล็ดรสชาติมันแต่อบแล้วไม่ขยายตัว นำไปทดแทนแป้งสาลีในการทำขนมปังได้บางส่วน ใบและลำต้นรับประทานเป็นผักได้ทั้งสดหรือนำไปต้ม หรือใช้เป็นอาหารสัตว์ เมล็ดคีนวาให้โปรตีนโดยเฉลี่ยร้อยละ 16 ของน้ำหนัก มีแป้งร้อยละ 60 เม็ดแป้งขนาดเล็กมาก โดยเป็นอะมิโลสร้อยละ 20 และเปลี่ยนรูปเป็นวุ้นเหนียวที่ 55 องศาเซลเซียส เปลือกหุ้มเมล็ดมีสารซาโปนินที่เป็นพิษ กำจัดออกโดยการล้าง กวน และขัดถูอย่างรุนแรง พันธุ์ที่มีรสขมมีซาโปนินสูงถึงร้อยละ 4

ในปี ค.ศ. 2013 องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติได้ยกให้เป็นปีแห่งคีนวา เพื่อสนับสนุนการปลูกและบริโภคพืชนี้ รวมถึงในประเทศไทยก็มีผู้พยายามเพาะปลูกด้วยเช่นกัน โดยเมล็ดมีราคาซื้อขายที่ค่อนข้างแพง[2]

ระเบียงภาพ

[แก้]
คีนวาดิบ 100 g
คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม (3.5 ออนซ์)
64 g
แป้ง52 g
ใยอาหาร7 g
6 g
ไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่3.3 g
14 g
ทริปโตเฟน0.167 g
ทรีโอนีน0.421 g
ไอโซลิวซีน0.504 g
ลิวซีน0.840 g
ไลซีน0.766 g
เมไธโอนีน0.309 g
ซิสตีน0.203 g
ฟีนิลอะลานีน0.593 g
ไทโรซีน0.267 g
วาลีน0.594 g
อาร์จินีน1.091 g
ฮิสทิดีน0.407 g
อะลานีน0.588 g
กรดแอสปาร์ติก1.134 g
กลูตาเมต1.865 g
ไกลซีน0.694 g
โพรลีน0.773 g
ซีรีน0.567 g
วิตามิน
ไทอามีน (บี1)
(31%)
0.36 มก.
ไรโบเฟลวิน (บี2)
(27%)
0.32 มก.
วิตามินบี6
(38%)
0.5 มก.
โฟเลต (บี9)
(46%)
184 μg
แร่ธาตุ
แคลเซียม
(4%)
36 มก.
เหล็ก
(35%)
4.6 มก.
แมกนีเซียม
(55%)
197 มก.
ฟอสฟอรัส
(65%)
457 มก.
โพแทสเซียม
(12%)
563 มก.
สังกะสี
(33%)
3.1 มก.
องค์ประกอบอื่น
น้ำ13 g
ประมาณร้อยละคร่าว ๆ โดยใช้การแนะนำของสหรัฐสำหรับผู้ใหญ่
แหล่งที่มา: USDA FoodData Central

อ้างอิง

[แก้]
  1. "The Plant List: A Working List of All Plant Species". สืบค้นเมื่อ May 1, 2014.
  2. หน้า 8 ทัศนะ, 'ธัญพืชโบราณ' และ 'Thailand 4.0' . "อาหารสมอง" โดย วรากรณ์ สามโกเศศ. กรุงเทพธุรกิจปีที่ 29 ฉบับที่ 10421: วันอังคารที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2560
  • พีรศักดิ์ วรสุนทโรสถ และคณะ. ทรัพยากรพืชในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 10: ธัญพืช. กทม. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย. 2544.หน้า 100 – 103

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]

ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Chenopodium quinoa ที่วิกิสปีชีส์