สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว จนฺทสิริ)
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว จนฺทสิริ) | |
|---|---|
| ส่วนบุคคล | |
| เกิด | 7 มกราคม พ.ศ. 2376 (80 ปี 55 วัน ปี) |
| มรณภาพ | 2 มีนาคม พ.ศ. 2456 |
| นิกาย | ธรรมยุติกนิกาย |
| การศึกษา | เปรียญธรรม 8 ประโยค |
| ตำแหน่งชั้นสูง | |
| ที่อยู่ | วัดราชาธิวาสราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร |
| อุปสมบท | พ.ศ. 2358 |
| ตำแหน่ง | เจ้าอาวาสวัดราชาธิวาสราชวรวิหาร เจ้าคณะใหญ่คณะกลาง |
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว จนฺทสิริ) เป็นพระภิกษุธรรมยุติกนิกาย อดีตเจ้าคณะใหญ่คณะกลางและเจ้าอาวาสวัดราชาธิวาสราชวรวิหาร
ประวัติ[แก้]
สมเด็จพระพุฒาจารย์ มีนามเดิมว่าเขียว เกิดเมื่อวันอังคาร แรม 13 ค่ำ เดือนยี่ ปีมะเส็ง ตรงกับวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2376 เป็นบุตรคนโตของหมื่นพร (น่วม) กรมพระตำรวจขวา กับนางทรัพย์ เมื่ออายุได้ 11 ปี โยมมารดาได้ฝากท่านไว้กับพระสมุห์รอด วัดสมอราย[1] หลังโกนจุกเมื่ออายุ 13 ปีจึงบรรพชาเป็นสามเณรโดยมีพระสมุห์รอดเป็นพระอุปัชฌาย์ ปีต่อมาได้บรรพชาซ้ำในคณะธรรมยุติกนิกาย โดยมีพระอริยมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) เป็นพระอุปัชฌาย์ แล้วเล่าเรียนภาษาบาลีกับพระอริยกวี (ทิง) และได้เข้าสอบพระปริยัติธรรมได้เป็นเปรียญธรรม 3 ประโยค ขณะอายุ 17 ปี[2]
เมื่ออายุย่าง 23 ปี ตรงกับต้นปีเถาะ จ.ศ. 1217 (พ.ศ. 2358) จึงได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ ณ โบสถ์แพ หน้าวัดสมอราย โดยพระอริยมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระปลัดยิ้ม จนฺทรํสี และพระมหาเหมือน สุมิตฺโต เป็นคู่กรรมวาจาจารย์[2] เมื่อพระอริยมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) ย้ายไปครองวัดโสมนัสราชวรวิหาร ท่านได้ติดตามไปอยู่ด้วย
ท่านได้เข้าสอบพระปริยัติธรรมอีกครั้งในปีมะเส็ง พ.ศ. 2400 แปลเพิ่มได้อีก 3 ประโยค รวมเป็นเปรียญธรรม 6 ประโยค และในปีมะเมีย พ.ศ. 2413 ได้เข้าสอบที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ได้เพิ่มอีก 1 ประโยค เป็นเปรียญธรรม 7 ประโยค และเข้าสอบครั้งสุดท้ายในปีชวด พ.ศ. 2419 ณ พระที่นั่งสุทไธสวรรยปราสาท ได้เพิ่มอีก 1 ประโยค รวมเป็นเปรียญธรรม 8 ประโยค[1]
การปกครองคณะสงฆ์[แก้]
เมื่อวันศุกร์ แรม 9 ค่ำ เดือน 12 ตรงกับวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2429 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้นิมนต์ท่านไปเป็นเจ้าอาวาสวัดราชาธิวาส และได้ปกครองวัดนี้ตราบจนมรณภาพ[2] นอกจากนี้ในปี พ.ศ. 2448 ท่านยังได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะใหญ่คณะกลาง จนเมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระดำริว่าท่านชราและทุพพลภาพมากจนไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้ จึงโปรดให้ท่านพ้นจากตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่คณะกลาง แต่ยังดำรงสมณศักดิ์ ราชทินนาม นิตยภัต และฐานานุกรมตามเดิมสืบต่อไป[3]
สมณศักดิ์[แก้]
- พ.ศ. 2420 เป็นพระราชาคณะที่ พระศรีวิสุทธิวงศ์[1]
- พ.ศ. 2443 เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองในคณะกลาง มีฐานานุศักดิ์ตั้งฐานานุกรมได้ 8 รูป มีนิตยภัตเดือนละ 6 ตำลึง มีราชทินนามตามจารึกในหิรัญบัฏว่า พระพรหมมุนีศรีวิสุทธิญาณนายก ตรีปิฎกธรรมาลงกรณ์ มัชฌิมคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี[4]
- พ.ศ. 2448 เป็นสมเด็จพระราชาคณะเจ้าคณะใหญ่คณะกลาง มีฐานานุศักดิ์ตั้งฐานานุกรมได้ 8 รูป มีนิตยภัตเดือนละ 10 ตำลึง มีราชทินนามตามจารึกในสุพรรณบัฏพิเศษว่า สมเด็จพระพุฒาจารย์ อเนกสถานปรีชา สัปตวิสุทธิ์จริยาสมบัติ นิพัทธธุตคุณ สิริสุนทรพรตจาริก อรัญญิกมหาปรินายก ตรีปิฎกโกศล วิมลมัชฌิมคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี อรัญวาสี[5]
อัธยาศัย[แก้]
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว จนฺทสิริ) มีอัธยาศัยสงบ สันโดษ ไม่มีเวรไม่มีภัยกับใคร แต่ก็ไม่ละทิ้งหน้าที่ในการสงเคราะห์ผู้อื่นอยู่เสมอ เช่น เป็นอุปัชฌาย์ในการบรรพชาและอุปสมบทกุลบุตร แสดงพระธรรมเทศนา เป็นต้น[2]
มรณภาพ[แก้]
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว จนฺทสิริ) อาพาธด้วยโรคชรา ถึงแก่มรณภาพเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2455[1] (นับแบบปัจจุบันตรงกับปี พ.ศ. 2456) ปีชวด เวลา 2 ยาม 25 นาที พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชุมพลสมโภช กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ เสด็จไปสรงน้ำศพ พระราชทานโกศไม้สิบสองบรรจุศพ และให้พระสวดพระอภิธรรมมีกำหนด 1 เดือน[6]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 สมมอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 428 หน้า. หน้า 146-9. ISBN 974-417-530-3
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 วชิรญาณวโรรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า, เถรประวัติของสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว). ประวัติวัดราชาธิวาสวิหาร. กรุงเทพฯ : วัดราชาธิวาส, 2545. 300 หน้า. หน้า 157-63. ISBN 974-85891-1-7 ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{ISBN}}: checksum
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงธรรมการ, เล่ม ๒๗, ตอน ๐ ง, ๒๙ มกราคม ๒๔๕๓, หน้า ๒๖๗๑
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการประกาศตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม ๑๗, ตอน ๓๕, ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๕๓, หน้า ๔๘๙
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศเลื่อนตำแหน่งสมณศักดิ์, เล่ม ๒๒, ตอน ๕๒, ๒๕ มีนาคม ๒๔๔๘, หน้า ๑๑๘๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวมรณภาพ, เล่ม ๒๙, ตอน ง, ๙ มีนาคม ๒๔๕๕, หน้า ๒๗๓๕-๖
| ก่อนหน้า | สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว จนฺทสิริ) | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สมเด็จพระพุฒาจารย์ (ฤทธิ์ ธมฺมสิริ) |
|
 เจ้าคณะใหญ่คณะกลาง (พ.ศ. 2448 - พ.ศ. 2453) |
|
พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชินวรสิริวัฒน์ |