พงศาวดาร
(เปลี่ยนทางจาก พระราชพงศาวดาร)
พงศาวดาร คือบันทึกเหตุการณ์เกี่ยวกับประเทศชาติหรือพระมหากษัตริย์ผู้เป็นประมุขของประเทศชาตินั้น ๆ[1]
พงศาวดารในฐานะหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ปัจจุบันมีการถกเถียงกันเรื่องความน่าจะเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่า เป็นหลักฐานชั้นรองหรือหลักฐานชั้นต้น เพราะมีการเขียนพงศาวดารหลายฉบับในลักษณะที่คล้ายกันแต่แตกต่างกันในเนื้อหาและรายละเอียด ประกอบกับการใช้ศักราชในพงศาวดารไม่สอดคล้องกัน กล่าวคือ บ้างใช้มหาศักราช บ้างใช้จุลศักราช และพงศาวดารมีการเขียนขึ้นภายหลังเหตุการณ์ เช่น พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ซึ่งเขียนขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช แต่กล่าวถึงก่อนการสถาปนากรุงศรีอยุธยา เป็นต้น
รายชื่อพระราชพงศาวดารไทย[แก้]
พงศาวดารเกี่ยวกับกรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี และกรุงรัตนโกสินทร์[แก้]
| ชื่อ | ปีที่เขียนหรือชำระ | เนื้อหา |
|---|---|---|
| พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ | รัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถหรือก่อนหน้า (สันนิษฐาน) | เหตุการณ์ระหว่าง พ.ศ. 1982–1984 และ พ.ศ. 1986–1987 |
| พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับเยเรเมียส ฟาน ฟลีต | พ.ศ. 2183 | เหตุการณ์ก่อนการสร้างกรุงศรีอยุธยาจนถึงรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง |
| พระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ | บานแผนกระบุปี พ.ศ. 2223 | เหตุการณ์ระหว่าง พ.ศ. 1867–2147 |
| พระราชพงศาวดารความเก่า | รัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (สันนิษฐาน)[2] | ปลายรัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิจนถึงรัชสมัยสมเด็จพระมหินทราธิราช |
| พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับจำลอง จ.ศ. 1145 | บานแผนกระบุปี พ.ศ. 2326[2] | ส่วนที่หนึ่งกล่าวถึงรัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ส่วนที่สองกล่าวถึงรัชสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช |
| พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ภาษามคธ แล คำแปล (สังคีติยวงศ์ ปริเฉทที่ 7) | พ.ศ. 2332 | ตั้งแต่แรกสถาปนากรุงศรีอยุธยาจนถึงการล่มสลาย |
| พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) | บานแผนกระบุปี พ.ศ. 2338 | ตั้งแต่แรกสถาปนากรุงศรีอยุธยาจนสิ้นสุดรัชกาลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี |
| พระราชพงศาวดารกรุงสยาม จากต้นฉบับของบริติชมิวเซียม กรุงลอนดอน | บานแผนกแรกระบุปี พ.ศ. 2350 บานแผนกที่สองระบุปี พ.ศ. 2338 | ตั้งแต่แรกสร้างเมืองสวรรคโลกจนถึงปี พ.ศ. 2327 |
| จุลยุทธการวงศ์ | รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช | เหตุการณ์ก่อนการสร้างกรุงศรีอยุธยาจนถึงปี พ.ศ. 1999 |
| พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ฉบับตัวเขียน | บานแผนกระบุปี พ.ศ. 2338 | เหตุการณ์ก่อนการสร้างกรุงศรีอยุธยาจนถึงปี พ.ศ. 2333 |
| พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพระจักรพรรดิพงศ์ (จาด) | สมัยราชวงศ์บ้านพลูหลวงจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น (สันนิษฐาน) | ตั้งแต่แรกสถาปนากรุงศรีอยุธยาจนถึงปี พ.ศ. 2270 |
| พระราชพงศาวดาร ฉบับหมอบรัดเล | หลังฉบับพันจันทนุมาศและพระราชพงศาวดารกรุงสยาม และก่อนฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ฉบับตัวเขียน (สันนิษฐาน)[2] | เหตุการณ์ก่อนการสร้างกรุงศรีอยุธยาจนถึงปี พ.ศ. 2335 |
| พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับนายแก้ว | สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น (สันนิษฐาน)[2] | ปลายรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ |
| พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา | รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว | ตั้งแต่แรกสถาปนากรุงศรีอยุธยาจนถึงปี พ.ศ. 2333 |
| พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์รัชกาลที่ 1 - 4 ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค) | พ.ศ. 2412 | เหตุการณ์รัชกาลที่ 1–4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ |
พงศาวดารอื่นๆ[แก้]
- พระราชพงศาวดารเหนือ ฉบับ พระวิเชียรปรีชา (น้อย)
- พงศาวดารโยนก ฉบับ พระยาประชากิจกรจักร(แช่ม บุนนาค)
ดูเพิ่ม[แก้]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ ๒, กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556. 1,544 หน้า. หน้า 800. ISBN 978-616-7073-80-4
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 อรรถพันธุ์, อุบลศรี (1981). การชำระพระราชพงศาวดารในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก (PDF) (วิทยานิพนธ์). มหาวิทยาลัยศิลปากร. pp. 27–28, 41, 46–47. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2024-01-14. สืบค้นเมื่อ 2024-06-16.
 | บทความประวัติศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |