พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร

พระพุทธรูปประจำพระชนมวารของรัชกาลที่ 5, รัชกาลที่ 6, รัชกาลที่ 7, สมเด็จพระพันปีหลวงฯ, สมเด็จพระพันวัสสาฯ, สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณีฯ, พระนางเจ้าสุวัทนาฯ และสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ ในงานฉลองพระอัฐิ

พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร เป็นพระพุทธรูปที่พระมหากษัตริย์หรือพระบรมวงศานุวงศ์มีพระราชศรัทธาสร้างขึ้นประจำพระองค์หรือสร้างถวายพระบรมราชบุพการี ในวาระโอกาสสำคัญต่างๆ อาทิ การเฉลิมพระชนมพรรษา การฉลองพระประสูติการ ฯลฯ โดยพระพุทธรูปประจำพระชนมวารส่วนใหญ่ มักจะเป็นพระพุทธรูปประจำวันพระราชสมภพหรือวันประสูติของพระมหากษัตริย์หรือพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์นั้นๆ ดังนี้

• วันอาทิตย์ พระพุทธรูปประจำวันคือ พระปางถวายเนตร
• วันจันทร์ พระพุทธรูปประจำวันคือ พระปางห้ามญาติ หรือ ปางห้ามสมุทร
• วันอังคาร พระพุทธรูปประจำวันคือ พระปางไสยาสน์ หรือตามพระราชนิยมพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นปางห้ามพระแก่นจันทน์
• วันพุธ พระพุทธรูปประจำวันคือ พระปางอุ้มบาตร
• วันพฤหัสบดี พระพุทธรูปประจำวันคือ พระปางสมาธิ หรือ ปางตรัสรู้
• วันศุกร์ พระพุทธรูปประจำวันคือ พระปางรำพึง
• วันเสาร์ พระพุทธรูปประจำวันคือ พระปางนาคปรก

การสร้างพระพุทธรูปประจำพระชนมวารในสมันรัตนโกสินทร์ เริ่มมีมาตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระพุทธรูปประจำพระชนมวารถวายพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ผู้ทรงเป็นพระอัยกา และพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ผู้ทรงเป็นพระบรมชนกนาถ

พระพุทธรูปประจำพระชนมวารของพระมหากษัตริย์

รัชกาล	พระพุทธรูป	พระนาม	ปางพระพุทธรูป	ผู้สร้าง	ที่ประดิษฐาน
1		พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1)	ปางอุ้มบาตร	พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว	หอพระสุราลัยพิมาน พระบรมมหาราชวัง
2		พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2)
3		พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระมหาเจษฎาราชเจ้า) (รัชกาลที่ 3)	ปางห้ามสมุทร	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
4		พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4)	ปางสมาธิ	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สร้างโดยพระองค์เอง	หอพระ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง
5		พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระปิยมหาราช) (รัชกาลที่ 5)	ปางห้ามพระแก่นจันทร์	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สร้างโดยพระองค์เอง
6		พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระมหาธีรราชเจ้า) (รัชกาลที่ 6)	ปางนาคปรก	พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว สร้างโดยพระองค์เอง
7		พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 7)	ปางอุ้มบาตร	พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว สร้างโดยพระองค์เอง
8		พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล (พระอัฐมรามาธิบดินทร) (รัชกาลที่ 8)	ปางถวายเนตร	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
9		พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (สมเด็จพระภัทรมหาราช) (รัชกาลที่ 9)	ปางห้ามญาติ	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สร้างโดยพระองค์เอง

พระพุทธรูปประจำพระชนมวารของพระบรมราชินี(นาถ) พระบรมราชเทวี พระวรราชเทวี

รัชกาล	พระพุทธรูป	พระนาม	ปางพระพุทธรูป	ผู้สร้าง	ที่ประดิษฐาน
1		สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี	ปางถวายเนตร	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	หอพระสุราลัยพิมาน พระบรมมหาราชวัง
2		สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี	ปางถวายเนตร
4		สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี	ปางมารวิชัย	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	หอพระ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง
5		สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง	ปางรำพึง
		สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า	ปางอุ้มบาตร
6		พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี	ปางนาคปรก	พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว	หอพระสุราลัยพิมาน พระบรมมหาราชวัง
7		สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี	ปางห้ามพระแก่นจันทร์	พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว	หอพระ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง
9		สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง	ปางรำพึง	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร	หอพระสุราลัยพิมาน พระบรมมหาราชวัง

พระพุทธรูปประจำพระชนมวารของพระราชวงศ์

พระพุทธรูป	พระนาม	ปางพระพุทธรูป	ผู้สร้าง	ที่ประดิษฐาน
	สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร	ปางสมาธิ	สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี	อนุสรณ์สถานรังษีวัฒนา สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์	ปางห้ามสมุทร	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร
	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าวิจิตรจิรประภา อดุลยาดิเรกรัตน ขัตติยราชกุมารี	ปางอุ้มบาตร	สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี	อนุสรณ์สถานรังษีวัฒนา สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
	สมเด็จพระราชปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร	ปางสมาธิ
	สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก	ปางรำพึง	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร	หอพระ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง
	สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี	ปางถวายเนตร
	สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี	ปางไสยาสน์	พระองค์เอง
	สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์	ปางถวายเนตร	พระองค์เอง

บรรณานุกรม

• หนังสือพระพุทธปฏิมาในพระบรมมหาราชวัง
• http://www.laksanathai.com/book1/p081.aspx เก็บถาวร 2013-06-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• http://www.laksanathai.com/book1/p082.aspx เก็บถาวร 2013-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• http://www.laksanathai.com/book1/p083.aspx เก็บถาวร 2017-04-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• http://www.laksanathai.com/book1/p084.aspx เก็บถาวร 2014-02-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• http://www.laksanathai.com/book1/p085.aspx เก็บถาวร 2010-03-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• http://www.laksanathai.com/book1/p086.aspx เก็บถาวร 2014-03-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• พระพุทธปฏิมาในพระบรมมหาราชวัง
• http://www.udommongkol.com/product.detail_595725_th_4198374 เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/K3616692/K3616692.html
• ชมรมคนรักประวัติศาสตร์ไทย ตอน พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร