โซเดียมไซยาไนด์

โซเดียมไซยาไนด์

Sodium cyanide bonding Sodium cyanide space filling
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	143-33-9 Y
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ
ChEMBL	ChEMBL1644697 N
เคมสไปเดอร์	8587 Y
ECHA InfoCard	100.005.091
EC Number	205-599-4
ผับเคม CID	8929
RTECS number	VZ7525000
UN number	1689
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID4024309
InChI InChI=1S/CN.Na/c1-2;/q-1;+1 Y Key: MNWBNISUBARLIT-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1S/CN.Na/c1-2;/q-1;+1 Key: MNWBNISUBARLIT-UHFFFAOYAG
SMILES [C-]#N.[Na+]
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	NaCN
มวลโมเลกุล	49.0072 g/mol
ลักษณะทางกายภาพ	ของแข็งสีขาว
กลิ่น	จาง ๆ คล้ายอัลมอนด์
ความหนาแน่น	1.5955 g/cm3
จุดหลอมเหลว	563.7 องศาเซลเซียส (1,046.7 องศาฟาเรนไฮต์; 836.9 เคลวิน)
จุดเดือด	1,496 องศาเซลเซียส (2,725 องศาฟาเรนไฮต์; 1,769 เคลวิน)
ละลายในน้ำ	48.15 g/100 mL (10 °C) 63.7 g/100 mL (25 °C)
ความสามารถละลายได้	ละลายในแอมโมเนีย, เมทานอล, เอทานอล ละลายได้บ้างในไดเมทิลฟอร์มาไมด์, SO2 ไม่ละลายในไดเมทิลซัลฟอไซด์
ดัชนีหักเหแสง (nD)	1.452
อุณหเคมี
ความจุความร้อน (C)	70.4 J/mol K
Std molar entropy (S⦵298)	115.7 J/mol K
Std enthalpy of formation (ΔfH⦵298)	-91 kJ/mol
ความอันตราย
NFPA 704 (fire diamond)	4 0 0
จุดวาบไฟ	ไม่ติดไฟ
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
LD50 (median dose)	6.44 mg/kg (หนู, ทางปาก) 4 mg/kg (แกะ, ทางปาก) 15 mg/kg (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม, ทางปาก) 8 mg/kg (หนู, ทางปาก)
NIOSH (US health exposure limits):
PEL (Permissible)	TWA 5 mg/m3
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS)	ICSC 1118
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
แคทไอออนอื่น ๆ	โพแทสเซียมไซยาไนด์
สารประกอบที่เกี่ยวข้อง	ไฮโดรเจนไซยาไนด์
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

โซเดียมไซยาไนด์ (อังกฤษ: sodium cyanide) มีสูตรเคมีคือ NaCN มีลักษณะเป็นของแข็งสีขาว ละลายน้ำได้ นิยมใช้ในอุตสาหกรรมเหมืองแร่ทอง โซเดียมไซยาไนด์มีความเป็นพิษสูงมาก มีกลิ่นจาง ๆ คล้ายอัลมอนด์ แต่การได้กลิ่นนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะทางพันธุกรรม เมื่อผสมกับกรดจะได้แก๊สพิษ ไฮโดรเจนไซยาไนด์

NaCN + H₂SO₄ → HCN + NaHSO₄

การผลิต

เดิมโซเดียมไซยาไนด์ได้จากการกระบวนการแคสต์เนอร์–เคลล์เนอร์ ซึ่งเป็นการทำปฏิกิริยาระหว่างโซเดียมเอไมด์กับคาร์บอน:

NaNH₂ + C → NaCN + H₂

ต่อมา การผลิตโซเดียมไซยาไนด์ได้จากการทำปฏิกิริยาระหว่างไฮโดรเจนไซยาไนด์กับโซเดียมไฮดรอกไซด์:

HCN + NaOH → NaCN + H₂O

ในปี ค.ศ. 2006 มีการประมาณการว่าทั่วโลกผลิตโซเดียมไซยาไนด์จำนวนกว่า 500,000 ตัน

ความเป็นพิษ

บทความหลัก: การเป็นพิษจากไซยาไนด์

โซเดียมไซยาไนด์เป็นสารยับยั้งการหายใจระดับเซลล์ โดยมีผลต่อเอนไซม์ไซโตโครม ซี ออกซิเดสในไมโตคอนเดรีย ทำให้เซลล์ไม่สมารถใช้ออกซิเจนในการหายใจได้ เกิดภาวะเลือดเป็นกรดแล็กติก ทำให้กล้ามเนื้อล้า หายใจตื้น หมดสติและเสียชีวิต ขนาดของโซเดียมไซยาไนด์ที่ทำให้เสียชีวิตอยู่ที่ 200–300 มิลลิกรัม

โซเดียมไซยาไนด์สามารถขจัดความเป็นพิษได้ด้วยไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ (H₂O₂) โดยจะได้โซเดียมไซยาเนตและน้ำเป็นผลิตภัณฑ์:

NaCN + H₂O₂ → NaOCN + H₂O

ดูเพิ่ม

• ไซยาไนด์
• โพแทสเซียมไซยาไนด์

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ โซเดียมไซยาไนด์
• "Sodium cyanide - MSDS". Science Lab.

เกลือและอนุพันธ์โคเวเลนต์ของไซยาไนด์ไอออน
HCN																	He
LiCN	Be(CN)2											B	C	NH4CN	OCN−, -NCO	FCN	Ne
NaCN	Mg(CN)2											Al(CN)3	SiCN	P(CN)3	SCN−, -NCS, (SCN)2, S(CN)2	ClCN	Ar
KCN	Ca(CN)2	Sc(CN)3	Ti(CN)4	VO(CN)3	Cr(CN)3	Mn(CN)2	Fe(CN)3, Fe(CN)64+, Fe(CN)63+	Co(CN)2, Co(CN)3	Ni(CN)2 Ni(CN)42−	CuCN	Zn(CN)2	Ga(CN)3	Ge	As(CN)3	SeCN− (SeCN)2 Se(CN)2	BrCN	Kr
RbCN	Sr(CN)2	Y(CN)3	Zr(CN)4	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd(CN)2	AgCN	Cd(CN)2	In(CN)3	Sn	Sb	Te(CN)2, Te(CN)4	ICN	XeCN
CsCN	Ba(CN)2		Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg2(CN)2, Hg(CN)2	TlCN	Pb(CN)2	Bi(CN)3	Po	At	Rn
Fr	Ra		Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og
		↓
		La	Ce(CN)3, Ce(CN)4	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd(CN)3	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu
		Ac	Th	Pa	UO2(CN)2	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr