ข้ามไปเนื้อหา

หมู่บ้านหัวหาด

พิกัด: 17°39′32″N 100°09′29″E / 17.658941°N 100.158114°E / 17.658941; 100.158114
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
หมู่บ้านหัวหาด
Ban Hua Hat


วงดนตรีไทยเดิมผู้สูงอายุบ้านหัวหาด
บรรเลงในพิธีของวัดประจำหมู่บ้าน

พิกัดภูมิศาสตร์:17.61891° 100.18991°

ข้อมูลทั่วไป
ตำบล คุ้งตะเภา
อำเภอ เมืองอุตรดิตถ์
จังหวัด อุตรดิตถ์
รหัสไปรษณีย์ 53000
การปกครอง
ผู้ใหญ่บ้าน จ.ส.อ.ประสิทธิ์ พรหมมณี[1]
ข้อมูลสถิติ
พื้นที่ -
ประชากร 1,894 (ชาย 874) (หญิง 1,020)

หมู่บ้านหัวหาด หรือ บ้านหัวหาด เป็นหมู่บ้านหนึ่งในตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์ ชาวบ้านส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท มีวัดประจำหมู่บ้าน 1 แห่ง และ โรงเรียนระดับพื้นฐาน 1 โรง เส้นทางคมนาคมหลักคือ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1247 และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1213) ด้านเศรษฐกิจ ชาวบ้านประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่[2]

ประวัติ

[แก้]

ความเป็นมาชื่อหมู่บ้าน

[แก้]

หมู่บ้านหัวหาดนั้นเดิมชื่อ หมู่บ้านศีรษะหาด และใช้กันเรื่อยมาตลาด จนมาในคราว ปู่นาค อักษรไชย เป็นผู้ใหญ่บ้านจึงได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น หมู่บ้านหัวหาด เพื่อให้เรียกง่าย เหตุที่ใช้คำว่าหัวหาดหรือศีรษะหาดนั้น มาจากสภาพภูมิประเทศบริเวณริมแม่น้ำน่านของหมู่บ้านที่เป็นลานหาดทราบตะกอนแม่น้ำพัดจากแม่น้ำน่าน ที่ไหลมาทับทมจนเป็นหาดทรายขนาดกว้างใหญ่ตั้งแต่ทางทิศเหนือน้ำของหมู่บ้านจนไปจรดทิศใต้น้ำของหมู่บ้านคือแถบบ้านไร่คุ้งตะเภา[3]

พัฒนาการทางประวัติศาสตร์

[แก้]
วัดป่าสักเรไร วัดประจำหมู่บ้าน

หมู่บ้านหัวหาด เดิมเป็นพื้นที่ป่าสมบูรณ์ไม่มีผู้คนอยู่อาศัย ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 จึงได้เริ่มมีกลุ่มคนเข้ามาตั้งถิ่นฐานในแถบนี้ เล่ากันมาว่าผู้ที่เข้ามาตั้งรกรากนั้นคือต้นตระกูลอักษรไชย ที่เป็นพ่อค้าภาคกลางจากอ่างทอง ทำมาค้าขายสินค้าขึ้นล่องอยู่แถบหัวเมืองฝ่ายเหนือ เดินเรือผ่านมาตามแม่น้ำน่านเห็นบริเวณนี้มีพื้นที่อุดมสมบูรณ์ดีจึงเข้ามาจับจองปลูกบ้านเรือนขึ้น ในปี พ.ศ. 2344

ต้นตระกูลของคนในหมู่บ้านคือปู่กร ย่าพัน อักษรไชย ผู้ใหญ่บ้านคนแรกคือ ปู่หล่ำ อักษรไชย ต่อมาปู่นาค พี่ของปู่หล่ำ ได้ตั้งสร้างวัดขึ้นชื่อว่าวัดป่าสักเรไรในปัจจุบัน[4]

สภาพด้านสังคม

[แก้]

บ้านหัวหาด อยู่ห่างจากตัวเมืองอุตรดิตถ์ เป็นระยะทาง 14 กิโลเมตร เป็นหมู่ที่ 5 ในตำบลคุ้งตะเภา มีบ้าน จำนวน 255 หลังคาเรือน เป็นชาย 874 คน เป็นหญิง 1,020 คน (ข้อมูลเมื่อปี พ.ศ. 2550) ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ทำไร่ ทำนา เมื่อว่างเว้นจากการทำเกษตรกรรมก็จะหันมารับจ้างทั่วไป ชาวบ้านส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท มีวัดประจำหมู่บ้าน 1 แห่ง และ โรงเรียนระดับพื้นฐาน 1 โรง บ้านหัวหาดมีศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์การบริหารส่วนตำบลจำนวน 1 ศูนย์

สภาพภูมิศาสตร์

[แก้]

บ้านหัวหาด ตั้งอยู่ไกลจากตัวเมืองอุตรดิตถ์ประมาณ 14 กิโลเมตร มีเส้นทางคมนาคมที่สำคัญคือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1047 และ 1213 มีวัดประจำหมู่บ้าน 1 แห่ง บ้านพักอาศัยตั้งอยู่แบบเป็นกลุ่ม

อาณาเขตติดต่อ

[แก้]

บ้านหัวหาด มีอาณาเขตติดต่อกับหมู่บ้านใกล้เคียงดังนี้

  1. ทิศเหนือ ติดต่อกับแม่น้ำน่าน
  2. ทิศใต้ ติดต่อกับบ้านบ่อพระ ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์
  3. ทิศตะวันออก ติดต่อกับบ้านหาดเสือเต้น ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์
  4. ทิศตะวันตก ติดต่อกับบ้านคุ้งตะเภา ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์

ลักษณะโครงสร้างพื้นฐาน

[แก้]

การคมนาคมบ้านหัวหาด เดินทางติดต่อทางบกเป็นหลัก โดยมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1047 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1213 และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 เป็นถนนสายหลักในการติดต่อเข้าสู่ตัวจังหวัดและถนนสายหลักในจังหวัด (ถนนเอเชีย)

การติดต่อภายในตำบลคุ้งตะเภาและตำบลใกล้เคียง ใช้เส้นทาง รพช. และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 และ 1047 เชื่อมโยงระหว่างตำบลผาจุก ตำบลป่าเซ่า และตำบลงิ้วงาม

การบริการขนส่งสาธารณะ มีรถประจำทางผ่านตลอดสาย ส่วนการขนส่งผลผลิตการเกษตรนิยมใช้รถไทยแลนด์และรถปิคอัพ เข้าสู่ตลาดหรือแหล่งรับซื้อผลผลิตทางการเกษตร

สาธารณูปโภค

[แก้]

บ้านหัวหาดมีพื้นที่ทำการเกษตรเป็นส่วนใหญ่ ต้องอาศัยน้ำฝนเป็นหลัก นอกจากนั้นยังอาศัยแหล่งน้ำจากะรรมชาติที่มีอยู่ภายในหมู่บ้าน คือ แม่น้ำน่าน ช่วยในการทำนา ปลูกพืชไร่

การปกครอง

[แก้]

เศรษฐกิจ

[แก้]

ประชาชนในพื้นที่ส่วนใหญ่จะมีฐานะยากจน มีอาชีพหลัก 2 ประเภท คือ อาชีพการเกษตรและอาชีพรับจ้าง การประกอบอาชีพทางการเกษตรได้แก่ การปลูกพืชไร่และพืชล้มลุก เช่น ถั่ว แตงกวา ต้นหอมผักชี เป็นต้น ส่วนอาชีพรับจ้าง ปัจจุบันส่วนใหญ่จะออกไปรับจ้างในถิ่นอื่น

วัฒนธรรมประเพณี

[แก้]

ประชาชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธเถรวาท ประเพณีต่าง ๆ ยึดถือปฏิบัติเหมือนกันกับชาวพุทธเถรวาทในแถบใกล้เคียง เช่น บวชพระ ประเพณีแต่งงาน งานศพ ฯลฯ

วัดประจำหมู่บ้าน

[แก้]
อุโบสถวัดหัวหาด (วัดป่าสักเรไร) วัดประจำหมู่บ้าน

วัดป่าสักเรไร เริ่มก่อตั้งและมีพระภิกษุมาจำพรรษามาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2464 เป็นพุทธศาสนสถานแห่งเดียวในหมู่บ้าน สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีที่ดินที่ตั้งวัดจำนวน 9 ไร่ 21 ตารางวา

ประชาชนชาวบ้านหัวหาดได้ร่วมใจกันสร้างวัดนี้เพื่อเป็นที่ประกอบศาสนกิจและกิจกรรมของชุมชน ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา (อนุญาตให้สร้างอุโบสถ) เมื่อวันที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2520 เขตวิสุงคามสีมากว้าง 30 เมตร ยาว 50 เมตร

โรงเรียนประจำหมู่บ้าน

[แก้]
ป้ายหน้าโรงเรียนบ้านหัวหาด

โรงเรียนบ้านหัวหาด เป็น โรงเรียนประจำหมู่บ้านหัวหาด ตั้งอยู่ที่ บ้านหัวหาด ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุตรดิตถ์เขต 1 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ โรงเรียนบ้านหัวหาดเป็นโรงเรียนในกลุ่ม คุ้งตะเภา-ถ้ำฉลอง แบ่งการเปิดการสอนเป็น ระดับประถมศึกษา และระดับก่อนประถมศึกษา

โรงเรียนบ้านหัวหาด เดิมชื่อว่า โรงเรียนวัดป่าสักเรไร หมู่ที่ 5 ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์ เปิดทำการเรียนการสอนครั้งแรกในปี พ.ศ. 2482 โดยอาศัยศาลาการเปรียญวัดป่าสักเรไรเป็นสถานที่เรียน (ได้อาศัยเรียนอยู่ที่วัดป่ากล้วยจนถึง พ.ศ. 2504 จึงย้ายมายังที่ตั้งปัจจุบัน)

โรงเรียนบ้านหัวหาดได้ดำเนินการจัดการเรียนการสอน โดยทำการสอนครั้งแรก ตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มี นายอนันต์ เอี่ยมสรรพางค์ เป็นครูใหญ่คนแรก ปัจจุบันเปิดทำการสอนเป็น 2 ระดับชั้น คือระดับก่อนประถมศึกษา และระดับประถมศึกษา มีนายอำนวย คงอินทร์ ดำรงตำแหน่ง ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านหัวหาด

อ้างอิง

[แก้]
  1. "ข้อมูลรายชื่อผู้ใหญ่บ้านจาก เว็บไซด์องค์การบริหารส่วนตำบลคุ้งตะเภา". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-09-18. สืบค้นเมื่อ 2008-01-10.
  2. กลุ่มอำนวยการงานพัฒนาข้อมูลเทคโนโลยีสารสนเทศโรงเรียนบ้านหัวหาด.เอกสาร : ข้อมูลสารสนเทศโรงเรียนบ้านหัวหาด ประจำปีการศึกษา 2550.อุตรดิตถ์ : โรงเรียนบ้านหัวหาด, 2550
  3. เทวประภาส มากคล้าย เปรียญ.. (2551). สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น : ประเพณีวัฒนธรรมและพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของวัดและหมู่บ้านคุ้งตะเภา. อุตรดิตถ์: วัดคุ้งตะเภา
  4. ชัยชนะ เมฆฉาย. (2545). การประเมินโครงการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง : กรณีศึกษาบ้านหัวหาด หมู่ที่ 5 ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. สารนิพนธ์ ป.กศ. (หลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิต สาขาการจัดการและการประเมินโครงการ). อุตรดิตถ์ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฎอุตรดิตถ์. อัดสำเนา

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]

17°39′32″N 100°09′29″E / 17.658941°N 100.158114°E / 17.658941; 100.158114