พระยาคำโสม

พระยาคำโสม
พระเจ้าคำโสม
พระเจ้านครลำปาง
ครองราชย์	พ.ศ. 2325 - พ.ศ. 2337
รัชสมัย	13 ปี
รัชกาลก่อนหน้า	พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ
รัชกาลถัดไป	พระเจ้าดวงทิพย์
ประสูติ	พ.ศ. 2287
พิราลัย	พ.ศ. 2337 (50 พรรษา)
พระเจ้าคำโสม
พระบุตร	12 พระองค์
ราชวงศ์	ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์
พระบิดา	เจ้าฟ้าชายแก้ว สิงหราชธานี
พระมารดา	แม่เจ้าจันทาราชเทวี

พระเจ้าคำโสม (ไทยถิ่นเหนือ: ) (พ.ศ. 2287 - พ.ศ. 2337) เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 4 เป็นหนึ่งในเจ้าเจ็ดตน และเป็นราชบุตรองค์ที่ 2 ของเจ้าฟ้าชายแก้ว สิงหราชธานี ได้ครองนครลำปางสืบต่อจากพระเชษฐา คือ พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ ในระหว่างปี พ.ศ. 2325-2337 เสด็จพิราลัยในขณะมีพระชนมายุได้ 50 ชันษา

พระประวัติ

พระเจ้าคำโสม ประสูติเมื่อปีชวด พ.ศ. 2287 มีพระอนุชาและพระขนิษฐารวม 10 พระองค์ (หญิง 3 ชาย 7) (เจ้าชายทั้ง 7 พระองค์ได้ทรงช่วยกันต่อสู้อริราชศัตรูขยายขอบขัณฑสีมาล้านนาออกไปอย่างเกรียงไกร เป็นเหตุให้มีพระสมัญญาว่า "เจ้าเจ็ดตน") มีพระนามตามลำดับ ดังนี้

• พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 1 (นับเป็น "พระเจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 3" ใน "ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ (เจ้าเจ็ดตน)")
• พระเจ้าคำโสม พระเจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 4
• พระเจ้าช้างเผือกธรรมลังกา พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 2
• พระเจ้าดวงทิพย์ พระเจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 5
• พระอัครชายาเธอ เจ้าครอกฟ้าศรีอโนชาในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท
• เจ้าหญิงสรีวัณณา (ถึงแก่พิราลัยแต่เยาว์)
• เจ้าอุปราชหมูหล้า พระราชมหาอุปราชานราธิบดีศรีสุวรรณฝ่ายหน้าหอคำนครลำปาง
• เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 และ เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 1
• เจ้าหญิงสรีบุญทัน (พิราลัยแต่เยาว์)
• พระเจ้าบุญมาเมือง พระเจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 2

พระเจ้าคำโสม อภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงตุมมา

ราชโอรส-ธิดา

พระเจ้าคำโสม มีพระราชโอรสหลายพระองค์ ซึ่งมีพระองค์ที่ได้ขึ้นครองนคร ได้แก่

1. เจ้าหลวงไชยวงศ์ เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 6 เป็นโอรสองค์ที่ 1
2. เจ้าหลวงขัติยะ เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 7 เป็นโอรสองค์ที่ 2
3. เจ้าหลวงน้อยอินทร์ เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 8 และเจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 3 เป็นโอรสองค์ที่ 3
4. เจ้าราชวงศ์คำแสน ณ ลำปาง, เจ้าราชวงศ์นครลำปาง
5. เจ้าหลวงมหาวงศ์ (เจ้าน้อยพุทธวงศ์ ณ ลำปาง) พระญาประเทศอุดรทิศ เจ้าเมืองพะเยา องค์ที่ 1
6. เจ้าหลวงวรญาณรังษี เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 9 เป็นโอรสองค์ที่ 4
7. เจ้าหลวงมหายศ (เจ้าน้อยมหายศ ณ ลำปาง), พระญาประเทศอุดรทิศ เจ้าเมืองพะเยา องค์ที่ 2
8. เจ้าราชวงศ์แก้วมนุษย์ ณ ลำปาง, เจ้าราชวงศ์เมืองพะเยา
9. เจ้าอุปราชหนานยศ ณ ลำปาง, เจ้าอุปราชเมืองงาว
10. เจ้าสุริยวงศ์คำฤๅ ณ ลำปาง, เจ้าสุริยวงศ์เมืองงาว
11. เจ้าราชบุตรคำเครื่อง ณ ลำปาง, เจ้าราชบุตรนครลำปาง
12. แม่เจ้าอุบลวรรณาเทวี (ณ ลำปาง) ใน เจ้าหลวงฟ้าเมืองแก้วขัตติยะ (ศีติสาร) , พระญาประเทศอุดรทิศ เจ้าเมืองพะเยา องค์ที่ 3

พระราชกรณียกิจ

พระเจ้าคำโสม ได้ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจในระหว่างทรงครองราชย์ อาทิ การสร้างวัดบุญวาทย์ วัดป่าดัวะ วัดศรีเกิด และวัดหมื่นกาด เป็นต้น

แหล่งข้อมูลอื่น

• ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. เพ็ชร์ล้านนา. (ครั้งที่ 2) เชียงใหม่ :ผู้จัดการ ศูนย์ภาคเหนือ, 2538.
• สมหมาย เปรมจิตต์, สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ตำนานสิบห้าราชวงศ์ (ฉบับสอบชำระ) . เชียงใหม่: มิ่งเมือง, 2540.
• ศักดิ์ รัตนชัย. พงศาวดารสุวรรณหอคำนครลำปาง (ตำนานเจ้าเจ็ดพระองค์กับหอคำมงคล ฉบับสอบทานกับเอกสารสืบค้น สรสว.ลำปาง) .
• เจ้าวงศ์สัก ณ เชียงใหม่, คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่. เจ้าหลวงเชียงใหม่. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2539.
• คณะทายาทสายสกุล เจ้าหลวงเมืองพะเยา, สถาบันศิลปวัฒนธรรมโยนก. ครบรอบ 100 ปี แม่เจ้าทรายมูล (มหาวงศ์) ไชยเมือง และประวัติสายสกุลเจ้าหลวงเมืองพะเยา พุทธศักราช 2387 - 2456. พะเยา :บ.ฮาซัน พริ้นติ้ง จก., 2546
• นงเยาว์ กาญจนจารี. ดารารัศมี : พระประวัติพระราชชายา เจ้าดารารัศมี. เชียงใหม่ :สุริวงศ์บุ๊คเซนเตอร์, 2539.

ก่อนหน้า		พระยาคำโสม		ถัดไป
พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ		เจ้าผู้ครองนครลำปาง (พ.ศ. 2325 - พ.ศ. 2337)		พระเจ้าดวงทิพย์