พระนางอเลนันดอ

พระนางอเลนันดอ
พระฉายาลักษณ์ที่พระราชวังมัณฑะเลย์ ฉายด้วยกระบวนการดาแกโรไทป์
พระมเหสีตำหนักกลาง
ดำรงพระยศ	26 มีนาคม พ.ศ. 2396 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2421
ก่อนหน้า	สิริติโลกอตุลรัตนาเทวี สิริสุรัตนมังคลเทวี
ถัดไป	สิ้นสุด
พระราชสมภพ	22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2364 พระราชวังอมรปุระ อมรปุระ อาณาจักรพม่า
สวรรคต	26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2443 (78 พรรษา) ย่างกุ้ง พม่าภายใต้การปกครองของสหราชอาณาจักร
คู่อภิเษก	พระเจ้ามินดง
พระรัชกาลนาม สิริบวรดิลกมหาราชินทาธิปติรัตนาเทวี
พระบุตร	พระนางศุภยาจี พระนางศุภยาลัต พระนางศุภยาเล
ราชวงศ์	โก้นบอง
พระราชบิดา	พระเจ้าจักกายแมง
พระราชมารดา	พระนางแมนุ

พระนางอเลนันดอ มีพระนามจริงว่า ซีน-พยูมะชีน (พม่า: ဆင်ဖြူမရှင်, Hsinbyumashin ซึ่งมีความหมายว่า นางพญาช้างเผือก; มีพระนามแรกประสูติว่า ศุภยากะเล) เป็นพระราชธิดาในพระเจ้าจักกายแมงแห่งอังวะ ที่พระราชสมภพแต่พระนางนันมาดอ แมนุ พระอัครมเหสี

ต่อมาพระนางเป็นพระมเหสีตำหนักกลางในพระเจ้ามินดง ตำแหน่งพระมเหสีตำหนักกลางมีคำเรียกเป็นภาษาพม่าว่า อเลนันดอ ด้วยพระนามนี้เองจึงกลายเป็นพระนามที่ชาวไทยรู้จักกันทั่วไป พระองค์เป็นมเหสีที่พระเจ้ามินดงโปรดที่สุดพระองค์หนึ่ง และเป็นที่เกรงอกเกรงใจของพระองค์ พระนางอเลนันดอมีพระราชธิดากับพระเจ้ามินดง 3 พระองค์ ได้แก่ พระนางศุภยาจี พระนางศุภยาลัต และพระนางศุภยาเล โดยพระธิดาพระองค์ที่สองของพระองค์คือ พระนางศุภยาลัตซึ่งมีนิสัยทะเยอทะยานเช่นเดียวกับพระองค์ ด้วยความที่พระเจ้ามินดงเกรงในพระนางอเลนันดอ พระเจ้ามินดงจึงมิได้ตั้งรัชทายาทไว้ พระนางศุภยาลัตพระธิดาของพระองค์จึงเลือกเจ้าชายสีป่อซึ่งเป็นคนหัวอ่อน โดยพระนางอเลนันดอได้ให้การสนับสนุน เมื่อพระนางศุภยาลัตพระธิดาได้เสกสมรสกับพระเจ้าสีป่อ แม้พระนางอเลนันดอได้ให้การช่วยเหลือแก่พระนางศุภยาลัตในเบื้องต้น แต่ภายหลังพระนางอเลนันดอถูกให้ไปประทับที่วังอื่นรวมทั้งพระธิดาคือพระนางศุภยาจีซึ่งเป็นพระเชษฐภคินี

ต่อมาเมื่อพม่าตกอยู่ภายใต้การปกครองของสหราชอาณาจักรในปี 1888 พระเจ้าสีป่อและพระนางนางศุภยาลัต ได้ถูกเชิญออกนอกประเทศโดยให้ประทับในเมืองรัตนคีรี ทางใต้ของเมืองมุมไบในบริติชราช ส่วนพระนางและพระธิดาองค์ใหญ่คือ พระนางศุภยาจี ได้ถูกให้ไปประทับที่เมืองทวาย แต่ต่อมาได้เกิดการลุกฮือต่อต้านเจ้าอาณานิคมอังกฤษขึ้นในเมืองนั้น ทางการอังกฤษเชื่อว่าพระนางเป็นผู้อยู่เบื้องหลังจึงเชิญให้ไปประทับร่วมกับพระเจ้าสีป่อและพระนางศุภยาลัตในเมืองรัตนคีรี แต่ต่อมาภายหลังพระนางอเลนันดอได้มีเรื่องวิวาทกับพระนางศุภยาลัตซึ่งเป็นพระธิดาอย่างหนัก ทางอังกฤษสงสาร จึงได้ส่งพระนางอเลนันดอมายังพม่า และประทับที่เมืองย่างกุ้งจนสิ้นพระชนม์ในเดือนกุมภาพันธ์ปี ค.ศ. 1900 พระศพของพระนางถูกบรรจุไว้ใกล้กับที่ประดิษฐานพระบรมศพของพระเจ้ามินดงในมัณฑะเลย์

ในวัฒนธรรมสมัยนิยม

มีนักแสดงผู้รับบท พระนางอเลนันดอ ได้แก่

ปี	ชื่อเรื่อง	ชื่อนักแสดง	บทบาท	ออกอากาศ
พ.ศ. 2539	เพลิงพระนาง	ชไมพร จตุรภุช	เจ้านางอนัญทิพย์/พระสนมเอกอนัญทิพย์	ททบ.5
พ.ศ. 2540	Never Shall We Be Enslaved	San Shar Tin	พระนางซีน-พยูมะชีน	ภาพยนตร์
พ.ศ. 2560	เพลิงพระนาง	พัชราภา ไชยเชื้อ	เจ้านางอนัญทิพย์/พระสนมเอกอนัญทิพย์	ช่อง 7HD