ข้ามไปเนื้อหา

เซียนเปย์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เซียนเปย์

鮮卑
Xiānbēi
ศตวรรษที่ 3 ก่อน ค.ศ.–คริสต์ศตวรรษที่ 3
ดินแดนสมาพันธรัฐเซียนเปย์ภายใต้ถานฉือหฺวายเมื่อปลายคริสต์ศตวรรษที่ 2 มีขอบเขตจากแม่น้ำเหลียวทางตะวันออกถึงชายแดนอูซุนทางตะวันตก ทางเหนือคือที่ตั้งของชาวติงลิงที่อาศัยอยู่ทางใต้ของทะเลสาบไบคาล[1][2][3]
ดินแดนสมาพันธรัฐเซียนเปย์ภายใต้ถานฉือหฺวายเมื่อปลายคริสต์ศตวรรษที่ 2 มีขอบเขตจากแม่น้ำเหลียวทางตะวันออกถึงชายแดนอูซุนทางตะวันตก ทางเหนือคือที่ตั้งของชาวติงลิงที่อาศัยอยู่ทางใต้ของทะเลสาบไบคาล[1][2][3]
สถานะจักรวรรดิชนร่อนเร่
เมืองหลวงเขา Danhan (บริเวณอำเภอชางตู มองโกเลียในในปัจจุบัน)
ภาษาทั่วไปเซียนเปย์
ศาสนา
เชมัน
ลัทธิเท็งรี
พุทธ[4]
การปกครองสมาพันธรัฐชนเผ่า
หัวหน้าเผ่า 
• ป. 156–181
ถานฉือหฺวาย
• ป. 181–189
Helian
• ป. คริสต์ทศวรรษ 190
Kuitou
ยุคประวัติศาสตร์สมัยโบราณ
• ก่อตั้ง
ศตวรรษที่ 3 ก่อน ค.ศ.
• สิ้นสุด
คริสต์ศตวรรษที่ 3
พื้นที่
200[5]4,500,000 ตารางกิโลเมตร (1,700,000 ตารางไมล์)
ก่อนหน้า		 ถัดไป
ซฺยงหนู
รัฐข่านโหรว์หราน
ราชวงศ์ฮั่น
ไต้ (สิบหกรัฐ)
เซียนเปย์
อักษรจีนตัวเต็ม鮮卑
อักษรจีนตัวย่อ鲜卑
แผ่นป้ายม้าบิน วัฒนธรรมเซียนเปย์ มณฑลมองโกเลียใน ประเทศจีน ศตวรรษที่ 1 ก่อนคริสตกาลถึงคริสต์ศตวรรษที่ 1

เซียนเปย์ (จีนตัวย่อ: 鲜卑; จีนตัวเต็ม: 鮮卑; พินอิน: Xiānbēi) เป็นชนร่อนเร่โบราณซึ่งสันนิษฐานว่าอาจเป็นชนชาติในตระกูลโพรโต-มองโกล[6] ที่ครั้งหนึ่งเคยอาศัยอยู่ในทุ่งหญ้าสเตปป์ในยูเรเชียตะวันออก ในบริเวณที่เป็นประเทศมองโกเลีย เขตปกครองตนเองมองโกเลียใน และภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีนในปัจจุบัน นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีอื่น ๆ ที่หนักแน่นว่าชนเซียนเปย์เป็นสมาพันธ์หลายเชื้อชาติที่มีอิทธิพลจากกลุ่มชนมองโกลและกลุ่มชนเติร์ก[7][8] กลุ่มชนเซียนเปย์มาจากกลุ่มชนตงหูที่แตกออกเป็นชนเผ่าอูหฺวานและเซียนเปย์หลังถูกชนเผ่าซฺยงหนูตีแตกพ่ายเมื่อปลายศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสต์กาล ชาวเซียนเปย์ส่วนใหญ่เป็นผู้อยู่ใต้บังคับบัญชาของชนร่อนเร่ที่มีอำนาจมากกว่าและราชวงศ์ฮั่น จนกระทั่งขึ้นมีชื่อเสียงในปี ค.ศ. 87 จากการสังหารโยฺวหลิว ผู้เป็นฉาน-ยฺหวีของชนเผ่าซฺยงหนู

หลังจากพ่ายแพ้หลายครั้งในช่วงปลายยุคสามก๊ก ชาวเซียนเปย์ก็อพยพลงใต้และตั้งรกรากใกล้กับชุมชนชาวฮั่นและยอมเป็นประเทศราช จึงได้รับบรรดาศักดิ์เป็นกง เนื่องจากเผ่าเซียนเปย์มู่หรง, ทั่วป๋า และตฺว้าน เป็นหนึ่งในห้าชนเผ่าที่เป็นประเทศราชของราชวงศ์จิ้นตะวันตกและจิ้นตะวันออก จึงมีส่วนร่วมในการก่อจลาจลของห้าชนเผ่าในฐานะพันธมิตรของราชวงศ์จิ้นตะวันออกเพื่อต่อต้านอนารยชนอีกสี่เผ่าคือซฺยงหนู, เจี๋ย, ตี และเชียง[9][10]

มีช่วงหนึ่งที่ชาวเซียนเปย์พ่ายแพ้และถูกพิชิตโดยราชวงศ์เฉียนฉินที่นำโดยชาวตี ก่อนที่จะล่มสลายไม่นานหลังจากพ่ายแพ้ในยุทธการที่แม่น้ำเฝย์โดยราชวงศ์จิ้นตะวันออก ต่อมาชาวเซียนเปย์ได้ก่อตั้งราชวงศ์ของตนเองและรวมจีนตอนเหนืออีกครั้งภายใต้ราชวงศ์เว่ย์เหนือ รัฐเหล่านี้มีทั้งที่ต่อต้านและส่งเสริมการทำให้เป็นจีน แต่มีแนวโน้มไปทางส่งเสริมและได้รวมเข้ากับประชากรจีนทั่วไปโดยราชวงศ์ถัง[11][12][13] [14][15] ราชวงศ์เว่ย์เหนือยังจัดให้ชนชั้นสูงชาวฮั่นแต่งงานกับลูกสาวของราชวงศ์ชาวทั่วป๋าในช่วงทศวรรษที่ 480[16] มากกว่าร้อยละ 50 ของเจ้าหญิงชาวทั่วป๋าเซียนเปย์แห่งราชวงศ์เว่ยเหนือแต่งงานกับชายชาวฮั่นทางตอนใต้จากพระราชวงศ์และขุนนางจากราชวงศ์ใต้ที่แปรพักตร์และย้ายไปทางเหนือเพื่อเข้าร่วมกับราชวงศ์เว่ย์เหนือ

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ Grousset, Rene (1970). The Empire of the Steppes. Rutgers University Press. pp. 53–54. ISBN 978-0-8135-1304-1.
  2. ↑ "Nomads in Central Asia." N. Ishjamts. In: History of civilizations of Central Asia, Volume II. The development of sedentary and nomadic civilizations: 700 B.C. to A.D. 250. Harmatta, János, ed., 1994. Paris: UNESCO Publishing, pp. 155–156.
  3. ↑ SGZ 30. 837–838, note. 1.
  4. ↑ Hu, Alex J. (February 2010). "An overview of the history and culture of the Xianbei ('Monguor'/'Tu')". Asian Ethnicity (ภาษาอังกฤษ). 11 (1): 95–164. doi:10.1080/14631360903531958. ISSN 1463-1369.
  5. ↑ Bang, Peter Fibiger; Bayly, C. A.; Scheidel, Walter (2020-12-02). The Oxford World History of Empire: Volume One: The Imperial Experience (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. p. 92. ISBN 978-0-19-977311-4.
  6. ↑ Kradin N. N. (2011). "Heterarchy and hierarchy among the ancient Mongolian nomads". Social Evolution & History.
  7. ↑ Wolfgang-Ekkehard Scharlipp Die frühen Türken in Zentralasien, Darmstadt 1992, p. 10
  8. ↑ Bartolʹd, V. V. (2007). Turkestan down to the Mongol invasion (ภาษาอังกฤษ). [London]: E.J.W. Gibb Memorial Trust. p. 25. ISBN 978-0906094006. สืบค้นเมื่อ 15 January 2023.
  9. ↑ de Crespigny 2017.
  10. ↑ Theobald, Ulrich. "Xianbei 鮮卑". Chinaknowledge.de. สืบค้นเมื่อ 24 January 2022.
  11. ↑ "The Sixteen States of the Five Barbarian Peoples 五胡十六國". Chinaknowledge.de.
  12. ↑ Gernet, Jacques (1996). A History of Chinese Civilization. Cambridge University Press. pp. 186–87. ISBN 9780521497817.
  13. ↑ Tanigawa, Michio; Fogel, Joshua (1985). Medieval Chinese Society and the Local "community". University of California Press. pp. 120–21. ISBN 9780520053700.
  14. ↑ Van Der Veer, Peter (2002). "Contexts of Cosmopolitanism". ใน Vertovec, Steven; Cohen, Robin (บ.ก.). Conceiving Cosmopolitanism: Theory, Context and Practice. Oxford University Press. pp. 200–01. ISBN 9780199252282.
  15. ↑ Dardess, John W. (2010). Governing China: 150–1850. Hackett. p. 9. ISBN 9781603844475.
  16. ↑ Rubie Sharon Watson (1991). Marriage and Inequality in Chinese Society. University of California Press. pp. 80–. ISBN 978-0-520-07124-7.

บรรณานุกรม

[แก้]

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เซียนเปย์&oldid=11934418"