ลอร์ดชานเซลเลอร์

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ลอร์ดชานเซลเลอร์ (แก้ความกำกวม)

ลอร์ดชานเซลเลอร์ Lord Chancellor
ตราที่ใช้โดยรัฐบาลในสมเด็จพระเจ้าแผ่นดิน
ผู้ดำรงตำแหน่งคนปัจจุบัน ชะบานา มะฮ์มูด ตั้งแต่ 5 กรกฎาคม ค.ศ. 2024
กระทรวงยุติธรรม
การเรียกขาน	เดอะไรต์ออนะระเบิล (ภายในสหราชอาณาจักรและประเทศเครือจักรภพ)
สมาชิกของ	คณะรัฐมนตรี, สภาองคมนตรี
ผู้แต่งตั้ง	พระเจ้าแผ่นดิน (ตามคำแนะนำของนายกรัฐมนตรี)
ตำแหน่งก่อนหน้า	ลอร์ดชานเซลเลอร์แห่งอังกฤษ ลอร์ดชานเซลเลอร์แห่งสกอตแลนด์
สถาปนา	ค.ศ. 1707 (บริเตนใหญ่) ค.ศ. 1066 (อังกฤษ)
คนแรก	ลอร์ดโคเพอร์ที่ 1 ในฐานะประธานศาลสูงสุดแห่งบริเตนใหญ่
เงินตอบแทน	159,038 ปอนด์ต่อปี (ค.ศ. 2022) (รวมเงินตอบแทนจำนวน 86,584 ปอนด์ที่ได้ในฐานะสมาชิกรัฐสภาด้วย)
เว็บไซต์	เว็บไซต์ทางการ

ลอร์ดชานเซลเลอร์ หรือชื่อตำแหน่งอย่างเป็นทางการว่า ลอร์ดไฮชานเซลเลอร์แห่งบริเตนใหญ่ เป็นหนึ่งในเจ้าพนักงานระดับสูงแห่งรัฐที่มีความอาวุโสสูงสุดในประเทศสกอตแลนด์และประเทศอังกฤษภายในสหราชอาณาจักร ได้รับการแต่งตั้งโดยพระมหากษัตริย์ตามคำแนะนำของนายกรัฐมนตรี ก่อนหน้าที่จะมีการตราพระราชบัญญัติสหภาพ ค.ศ. 1707 ซึ่งรวมอังกฤษและสกอตแลนด์เป็นราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ ทั้งราชอาณาจักรอังกฤษและราชอาณาจักรสกอตแลนด์ต่างมีตำแหน่งลอร์ดชานเซลเลอร์เป็นของตนเอง ไอร์แลนด์ก็เคยมีตำแหน่งลอร์ดชานเซลเลอร์เช่นกัน จนกระทั่งยกเลิกในปี 1922

ลอร์ดชานเซลเลอร์มีศักดิ์สูงยิ่งกว่านายกรัฐมนตรี บุคคลที่มิใช่เชื้อพระวงศ์ซึ่งมีศักดิ์สูงกว่าลอร์ดชานเซลเลอร์มีเพียงผู้นำคริสตจักรอังกฤษอย่างอาร์ชบิชอปแห่งแคนเทอร์เบอรี กล่าวคือลอร์ดชานเซลเลอร์จะเป็นบุคคลแรกที่เดินตามหลังอาร์ชบิชอปแห่งแคนเทอร์เบอรี และเป็นผู้ถวายเอกสารให้แก่พระมหากษัตริย์เพื่อทรงอ่านในพิธีการสำคัญ

สมัยกลาง

ในสมัยกลาง ก่อนที่อังกฤษจะมีระบบคณะรัฐมนตรีลอร์ดชานเซลเลอร์เป็นตำแหน่งที่มีบทบาทสำคัญ ผู้ดำรงตำแหน่งนี้ส่วนมากเป็นพระสงฆ์ มีน้อยมากที่เป็นฆราวาส ตำแหน่งนี้เป็นผู้บังคับบัญชาหน่วยงานที่เรียกว่า chancery (สำนักอาลักษณ์) ทั้งยังเป็นผู้เก็บรักษามหาลัญจกรแผ่นดิน เป็นอธิการโบสถ์หลวง และเป็นที่ปรึกษาของกษัตริย์ทั้งเรื่องฝ่ายอาณาจักรและฝ่ายศาสนจักร มีสิทธิ์เข้าร่วมประชุมราชสำนัก และต่อมามีบทบาทเป็นประธานสภาขุนนาง

ด้วยเหตุที่ลอร์ดชานเซลเลอร์มีสิทธิ์เข้าประชุมราชสำนัก จึงมีบทบาทในการนำคำอุทธรณ์จากศาลสถิตยุติธรรมในคดีที่เห็นว่าได้รับผลไม่เป็นธรรมจากกฎหมาย ขึ้นถวายต่อองค์กษัตริย์ (เปลี่ยนเป็นต่อรัฐสภาหลังมีมหากฎบัตร)

หน้าที่และอำนาจ

ลอร์ดชานเซลเลอร์ในชุดพิธีการ ในกระเป๋าผ้าคือมหาลัญจกรแผ่นดิน

ปัจจุบันลอร์ดชานเซลเลอร์เป็นสมาชิกของคณะรัฐมนตรีและสภาองคมนตรี มีความรับผิดชอบตรวจตราการทำงานและความเป็นอิสระขององค์กรศาล เป็นผู้เก็บรักษามหาลัญจกรแผ่นดิน เป็นผู้กำกับดูแลกิจการเรือนจำและสถานคุมประพฤติในอังกฤษและเวลส์ และเป็นผู้เสนอแต่งตั้งผู้พิพากษาในอังกฤษ เวลส์ และทั่วสหราชอาณาจักร ทั้งนี้ตั้งแต่ปี 2005 เป็นต้นมา ผู้พิพากษาศาลสูงสุด, ผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ และประธานแผนกคดีในศาลสูง จะได้รับโปรดเกล้าแต่งตั้งโดยพระมหากษัตริย์ตามคำแนะนำของลอร์ดชานเซลเลอร์ซึ่งรับคำปรึกษาจากคณะกรรมการแต่งตั้งตุลาการ

ในอดีตลอร์ดชานเซลเลอร์เคยเป็นประธานที่ประชุมสภาขุนนาง เป็นประธานฝ่ายตุลาการแห่งอังกฤษและเวลส์ และศาลแผนกชานเซอรีในระบบศาลสูง อย่างไรก็ตาม พระราชบัญญัติปฏิรูปรัฐธรรมนูญ ค.ศ. 2005 ได้โอนบทบาทหน้าที่เหล่านี้ให้แก่ตำแหน่ง ประธานสภาขุนนาง อธิบดีศาลสูง และประธานศาลสูง ตามลำดับแล้ว ไม่เท่านั้น กฎหมายดังกล่าวยังตัดอำนาจของลอร์ดชานเซลเลอร์ ซึ่งเดิมเคยมีสิทธิ์เลือกให้เนติบัณฑิตคนใดเป็นทนายความส่วนพระองค์ (King's Counsel) กฎหมายใหม่กำหนดให้ลอร์ดชานเซลเลอร์มีบทบาทเป็นเพียงผู้ดูแลกระบวนการคัดเลือกรายชื่อเนติบัณฑิตโดยองค์กรอิสระ และให้คำชี้แนะต่อพระมหากษัตริย์ในการเลือกแต่งตั้งทนายความส่วนพระองค์

หมายเหตุ

^ก (อังกฤษ: Lord Chancellor คำเต็มว่า Lord High Chancellor of Great Britain) สำนักงานราชบัณฑิตยสภาบัญญัติคำแปลว่า ประธานศาลสูงสุด

^ข ตามจารีตประเพณีของอังกฤษลอร์ดชานเซลเลอร์มีศักดิ์เป็นรองจากเสวกใหญ่ (Lord High Steward) แต่ตำแหน่งดังกล่าวว่างลงตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19 ส่งผลให้ลอร์ดชานเซลเลอร์กลายเป็นตำแหน่งพลเรือนที่มีศักดิ์สูงสุดในทางปฏิบัติของอังกฤษ อยู่เหนือนายกรัฐมนตรี และประธานองคมนตรี เป็นต้น

^ค ตามจารีตประเพณีของสกอตแลนด์ลอร์ดชานเซลเลอร์มีศักดิ์เป็นรองจากมหาเสวกแห่งสกอตแลนด์ (Great Steward) ซึ่งตำแหน่งมหาเสวกเป็นของรัชทายาทลำดับหนึ่ง ปัจจุบันคือเจ้าชายวิลเลียม เจ้าชายแห่งเวลส์ ในกรณีนี้ลอร์ดชานเซลเลอร์ก็ยังคงเป็นตำแหน่งพลเรือนที่มีศักดิ์สูงสุดของสกอตแลนด์