ข้ามไปเนื้อหา

ทศาวตาร

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ภาพอวตารของพระวิษณุ โดยราชา รวิ วรรมา วาดในช่วงศตวรรษที่ 19

ทศาวตาร (สันสกฤต: दशावतार, daśāvatāra) หมายถึง อวตารหลักทั้งสิบปางของพระวิษณุ เทพเจ้าในศาสนาฮินดู คำว่า ทศาวตาร เป็นคำสมาสของคำว่า ทศ หมายถึง สิบ และ อวตาร หมายถึง การแบ่งภาคมาเกิด

รายละเอียด

[แก้]
อวตาร ลำดับ ยุค[1]
มัตสยา 1 สัตยยุค
กูรมา 2
วราหะ 3
นรสิงห์ 4
วามนา 5 เตรตายุค
ปรศุราม 6
พระราม 7
พลราม (8) ทวาปรยุค
กฤษณะ (8, 9)
พระโคตมพุทธเจ้า (9) กลียุค
กัลกิ 10

นิรุกติศาสตร์

[แก้]

คำว่า ทศาวตาร เป็นคำสมาสของคำว่า ทศ หมายถึง สิบ และ อวตาร หมายถึง การแบ่งภาคมาเกิด

จำนวนภาคที่พระวิษณุแบ่งภาคมาเกิดในยุคต่าง ๆ ได้แก่

ปางอวตาร

[แก้]
อวตารลำดับที่ 1 ถึง 5 ในทศาวตารบนโคปุรัมของอุทุมปีมนเทียร กรณาฏกะ

รายชื่อยาว

[แก้]

ในภาควัตปุราณะ ได้บอกว่า พระวิษณุมีอวตารไม่สิ้นสุดเพื่อรักษากฎของจักรวาล อย่างไรก็ตาม ก็มีอวตารของพระวิษณุอยู่ 22 อวตารในตอนที่ 1.3. [5]

  1. สี่กุมาร (Catursana) [BP 1.3.6]
  2. วราหะ [BP 1.3.7]
  3. ฤๅษีนารทมุนี [BP 1.3.8]
  4. นร-นารายณ [BP 1.3.9]
  5. กปิลมุณี [BP 1.3.10]
  6. พระทัตตาเตรยะ [BP 1.3.11]
  7. ยัชญเทพ [BP 1.3.12]
  8. ฤษภเทพ [BP 1.3.13] 
  9. ปฤถุ [BP 1.3.14]
  10. มัตสยะ [BP 1.3.15]
  11. กูรมะ [BP 1.3.16]
  12. ธันวันตรีแพทย์ [BP 1.3.17] 
  13. โมหิณี [BP 1.3.17] 
  14. นรสิงห์ [BP 1.3.18]
  15. วามนะ [BP 1.3.19]
  16. ปรศุราม [BP 1.3.20]
  17. พระราม [BP 1.3.22]
  18. ฤๅษีวยาส [BP] 1.3.21]
  19. พลราม [BP 1.3.23]
  20. กฤษณะ [BP 1.3.23]
  21. พระโคตมพุทธเจ้า [BP 1.3.24]
  22. กัลกิ [BP 1.3.25]

พระวิษณุมีอยู่ 39 อวตารในคัมภีร์ปัญจตระ เช่น ครุฑ[6][7] อย่างไรก็ตาม ได้มีการจัดการใหม่จนเหลือสิบอวตารในช่วงก่อนศตวรรษที่ 10[8]

ตามการวิวัฒนาการ

[แก้]

นักเทวญาณชื่อว่า Helena Blavatsky ได้อธิบายเกี่ยวกับทศาวตารดังนี้:[9][10]

  • มัตสยะ - ปลา ขั้นแรกของสัตว์มีกระดูกสันหลัง (รวมถึงบรรพบุรุษปลาในยุคไซลูเรียน)
  • กูรมะ - สัตว์ที่อาศัยได้ทั้งบนบกและใต้น้ำ อย่าสับสนกับสัตว์มีกระดูกสันหลัง (รวมถึงบรรพบุรุษสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกในยุคดีโวเนียน)[9][10]
  • วราหะ -  สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยอยู่ในป่า (รวมถึงบรรพบุรุษสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในยุคไทรแอสซิก)[10]
  • นรสิงห์ - เป็นครึ่งสัตว์ครึ่งมนุษย์[9][10]
  • วามนะ - ตัวเตี้ย อาศัยอยู่ก่อนที่มนุษย์จะถือกำเนิด
  • ปรศุราม - มนุษย์ยุคแรกที่อาศัยในป่าและใช้อาวุธเป็น
  • พระราม - มนุษย์เริ่มอยู่กันเป็นสังคม เป็นจุดเริ่มต้นของประชาสังคม
  • กฤษณะ - มนุษย์เริ่มมีการใช้งานสัตว์ และการเมือง[9][10]
  • พระโคตมพุทธเจ้า - มนุษย์ต้องการปัญญา
  • กัลกิ - สิ่งมีชีวิตที่มีการทำลายล้างสูง[9][10]

Monier Monier-Williams ก็มีทัศนคติเหมือนกัน [11]  ส่วน J. B. S. Haldane อธิบายว่า ทศาวตารได้อธิบายเรื่องการวิวัฒนาการในแบบหยาบ ๆ : ปลา, เต่า, หมูป่า, ครึ่งมนุษย์ครึ่งสัตว์, คนแคระ และมนุษย์ทั้งสี่ (กัลกิยังไม่เกิด).[12] และ C. D. Deshmukh อธิบายว่ามีความคล้ายคลึงกันระหว่างทฤษฎีวิวัฒนาการของดาร์วินและทศาวตาร[13]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ J.P. VASWANI (2017). Dasavatara. Jaico Publishing House. pp. 12–14.
  2. ↑ 2.0 2.1 Carman 1994.
  3. ↑ 3.0 3.1 Wuaku 2013.
  4. ↑ Literature review of secondary references of Buddha as Dashavatara which regard Buddha to be part of standard list:
  5. ↑ Bhag-P 1.3 เก็บถาวร 2013-05-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Canto 1, Chapter 3
  6. ↑ Sullivan 2001, p. 32.
  7. ↑ Schrader, Friedrich Otto (1916). Introduction to the Pāñcarātra and the Ahirbudhnya saṃhitā. Adyar Library. p. 42.
  8. ↑ Mishra, Vibhuti Bhushan (1973). Religious beliefs and practices of North India during the early mediaeval period, Volume 1. BRILL. pp. 4–5. ISBN 978-90-04-03610-9.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 Nanda, Meera (19 November 2010). "Madame Blavatsky's children: Modern Hinduism's encounters with Darwinism". ใน James R. Lewis; Olav Hammer (บ.ก.). Handbook of Religion and the Authority of Science. BRILL. pp. 308–309, context 279–344. ISBN 978-90-04-18791-7.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 Brown, C. Mackenzie (June 2007). "The Western roots of Avataric Evolutionism in colonial India". Zygon. 42 (2): 423–448. doi:10.1111/j.1467-9744.2007.00423.x.
  11. ↑ Brown, C Mackenzie (19 November 2010). "Vivekananda and the scientific legitimation of Advaita Vedanta". ใน James R. Lewis; Olav Hammer (บ.ก.). Handbook of Religion and the Authority of Science. BRILL. p. 227. ISBN 978-90-04-18791-7.
  12. ↑ "Cover Story: Haldane: Life Of A Prodigious Mind". Science Reporter. 29: 46. 1992.
  13. ↑ Chintaman Dwarkanath Deshmukh (1972). Aspects of Development. Young Asia Publication. p. 33.

เว็บที่เชื่อมโยง

[แก้]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ทศาวตาร&oldid=11665360"