วิกิพีเดีย:คู่มือการเขียน/หลีกเลี่ยงถ้อยคำคลุมเครือ

ถ้อยคำคลุมเครือ คือถ้อยคำที่ไม่พูดตรงประเด็น ไม่ชัดเจน หรือทำให้เข้าใจผิด ในวิกิพีเดียหมายถึงการให้ข้อมูลที่ไม่ตรงประเด็น ไม่ชัดเจน และอาจทำให้เข้าใจผิดไปเป็นอย่างอื่น ถ้อยคำคลุมเครืออาจหมายถึงการใช้คำที่ประหนึ่งสนับสนุนหรือต่อต้านในคำพูดโดยปราศจากการให้แหล่งที่มาของข้อมูลแสดงความเห็นที่เชื่อถือได้ให้ผู้อ่านรับทราบอย่างชัดเจน หรือก่อให้เกิดข้อกังขาต่อถ้อยคำนั้น หากประโยคใดไม่สามารถทำให้ปราศจากถ้อยคำคลุมเครือได้ ประโยคนั้นจะแสดงความเอนเอียงออกมาซึ่งไม่เป็นกลาง ให้หาแหล่งอ้างอิงที่มาของประโยคนั้นมาเสริม หรือถ้าหาไม่ได้หรือไม่มีมูลก็ควรนำเอาประโยคดังกล่าวออกไป

บางคนกล่าวว่าถ้อยคำคลุมเครือเป็นสิ่งที่ยอดเยี่ยม!

ตัวอย่างเช่น "เมืองลูตัน ในสหราชอาณาจักรเป็นเมืองที่งดงามที่สุดในโลก" เป็นตัวอย่างของประโยคไม่เป็นกลาง การทำให้เป็นถ้อยคำคลุมเครือหรือลวงว่าเป็นกลางก็จะใช้คำพูดว่า "บางคนพูดว่า เมืองลูตัน ในสหราชอาณาจักรเป็นเมืองที่งดงามที่สุดในโลก"

ถึงแม้ว่าจะเป็นการแก้ไขขึ้นมา ก็ไม่ทำให้ประโยคแสดงความเห็นนี้ให้เป็นข้อเท็จจริงได้ ยังคงไม่เป็นการให้ข้อมูลและทำให้เกิดคำถามเช่น

• ใครพูด
• พูดเมื่อไหร่ เขียนตอนไหน
• มีใครบ้างที่คิดเช่นนี้ คนจำนวนนั้นมีใครบ้าง
• คนประเภทไหนที่คิดเช่นนี้บ้าง พวกเขาอยู่ที่ไหน
• พวกเขามีอคติอะไรอยู่บ้าง
• มีประเด็นสำคัญอะไร

ถ้อยคำคลุมเครือไม่ได้เป็นข้อมูลที่เป็นกลางจริง ๆ แค่เป็นข่าวลือ คำครหา หรือความคิดเห็นส่วนตัวที่คลุมเครือ การสร้างประโยคที่ไม่ตรงไปตรงมา ควรจะยกชื่อผู้ที่แสดงความเห็นมากกว่าการทำให้คลุมเครือหรือการให้ข้อมูลเลื่อนลอย

ภาพรวม

ตัวอย่าง

"บางคน พูด/กล่าว/ให้ความเห็น ว่า..." (ใครพูด ใครกล่าว) "บางคนโต้แย้งว่า..." (ใครโต้แย้ง สำคัญหรือไม่) "บางคนรู้สึกว่า..." (คนกลุ่มใดรู้สึก เกี่ยวกับความรู้สึกของผู้เขียนเองหรือไม่) "ส่วนมากถือว่า..." (มากขนาดไหนเมื่อเทียบกับส่วนน้อย) "...สามารถสรุปว่าเป็น..." (ใครสรุปไว้ ผู้เขียนไม่ควรสรุปเอง) "จึงเชื่อได้ว่า..." (ใครเชื่อ เชื่ออย่างมีอคติหรือไม่) "มีข่าวลือว่า..." (ข่าวลือมักจะไม่มีแหล่งที่มาที่ชัดเจน) "เป็นที่น่าสงสัยว่า...", "เป็นไปได้ว่า..." (ใครเป็นคนตั้งสมมติฐาน สำคัญหรือไม่) "ได้รับรายงานว่า..." (รายงานอะไร จากใคร เมื่อไร) "การวิจัยได้แสดงให้เห็นแล้วว่า..." (การวิจัยอะไร โดยใคร) "ผู้เชี่ยวชาญแสดงความเห็นว่า..." (ใครเชี่ยวชาญเรื่องอะไร น่าเชื่อถือแค่ไหน) "ในทางวิทยาศาสตร์กล่าวว่า...", "ในทางแพทย์เชื่อว่า..." ฯลฯ (ควรระบุว่าใครกล่าว ใครเชื่อ ในแขนงความรู้นั้น)

ปัญหาของถ้อยคำคลุมเครือไม่เพียงเป็นอุปสรรคต่อมุมมองที่เป็นกลางของวิกิพีเดีย แต่ยังเป็นการสร้างปัญหาอื่นอีกด้วย

• การไม่ได้ให้ข้อมูล จุดประสงค์ของสารานุกรมคือการให้ข้อมูลถูกต้องแม่นยำและข้อมูลที่มีประโยชน์ ถ้อยคำคลุมเครือมักให้ข้อมูลที่ไม่ถูกต้องหรือไม่มีประโยชน์
• การใช้คำฟุ่มเฟือย ถ้อยคำคลุมเครือโดยมากมักเป็นการพูดยืดยาว การเขียนประโยคเยิ่นเย้อโดยไม่จำเป็น
• การโต้เถียงที่ไม่จำเป็น ตัวอย่างเช่น "มีบางคนคิดว่า ก กับ ข" นำไปสู่คำถามหรือแม้แต่การโต้เถียงกัน เกี่ยวกับสิ่งที่ผู้คนคิด มีใครคิดเช่นนี้บ้าง หรือพวกเขาเป็นใครบ้าง
• ความซ้ำซ้อน การใช้ถ้อยคำเช่นนี้อย่างมากอาจทำให้บทความน่าเบื่อหน่ายได้ ซึ่งเป็นผลมาจากการเขียนรูปประโยคซ้ำเดิม ตัวอย่างเช่น "บางคนโต้เถียงว่า... บางคนตอบรับว่า... บางคนชี้ประเด็นว่า..." เป็นการลดคุณภาพของสารานุกรม
• การรับรู้เรื่องเวลา การใช้คำว่า "เมื่อเร็ว ๆ นี้", "ล่าสุด" และ "ปัจจุบัน" เป็นการไม่ระบุให้ข้อมูลเรื่องเวลาอย่างชัดเจนในข้อความ คือไม่ระบุว่าเริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่เมื่อไร