ลาซา
ลาซา ལྷ་ས་ 拉萨 | |
|---|---|
| 拉萨市 · ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར། | |
 | |
| พิกัดภูมิศาสตร์: 29°39′N 91°07′E / 29.650°N 91.117°E | |
| ประเทศ | สาธารณรัฐประชาชนจีน |
| เขต | ทิเบต |
| การปกครอง | |
| • นายกเทศมนตรี | โตเจ เซสฮัง |
| • รองนายกเทศมนตรี | จิกมี นัมงัล |
| พื้นที่ | |
| • พื้นดิน | 53 ตร.กม. (20 ตร.ไมล์) |
| ความสูง | 3,490 เมตร (11,450 ฟุต) |
| ประชากร (2009) | |
| • เมืองระดับมณฑล | 1,100,123 คน |
| • เขตเมือง | 373,000 |
| • เชื้อชาติหลัก | ทิเบต; ฮั่น; หุย |
| • ภาษา | ทิเบต, จีนกลาง |
| เขตเวลา | UTC+8 (เวลามาตรฐานจีน) |
| รหัสพื้นที่ | 891 |
| เว็บไซต์ | http://www.lasa.gov.cn/ |
| ลาซา | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ชื่อจีน | |||||||||||||||||||
| จีนตัวเต็ม | 拉薩 | ||||||||||||||||||
| จีนตัวย่อ | 拉萨 | ||||||||||||||||||
| พินอิน | Lāsà | ||||||||||||||||||
| ความหมายตามตัวอักษร | ผืนดินแห่งพระพุทธองค์ | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| ชื่อทิเบต | |||||||||||||||||||
| ทิเบต | ལྷ་ས་ | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
ลาซา (ทิเบต: ལྷ་ས་, จีนตัวย่อ: 拉萨; จีนตัวเต็ม: 拉薩; พินอิน: Lāsà) เป็นเมืองหลวงของเขตปกครองตนเองทิเบตแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน จัดว่าเป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับสองในที่ราบสูงทิเบต รองจากเมืองซีหนิง และอยู่สูงจากระดับน้ำทะเลถึง 3,490 เมตร (11,450 ฟุต) ซึ่งนั่นเองทำให้ลาซากลายเป็นหนึ่งในเมืองที่อยู่สูงที่สุดของโลก ในเมืองประกอบไปด้วยหลายวัฒนธรรมที่สำคัญ โดยเฉพาะศาสนสถานของศาสนาพุทธ-ทิเบต เช่นพระราชวังโปตาลา หรือ วัดโจคัง หรือ พระราชวังโนร์บูกลิงกา เป็นต้น
นิรุกติศาสตร์[แก้]
ลาซาแท้จริงหมายถึง "ผืนดินแห่งพระพุทธองค์" เอกสารเกี่ยวกับทิเบตโบราณและจารึกต่าง ๆ ได้แสดงให้เห็นว่า สถานที่ซึ่งถูกเรียกว่า "ราซา" อาจหมายถึงสถานที่เลี้ยงแพะ หรือเป็นคำที่ย่อมาจากคำว่า "ระเว ซา" สถานที่ที่รายล้อมไปด้วยกำแพง [1] อย่างไรก็ตาม ชื่อลาซาที่ถูกบันทึกเป็นครั้งแรกนั้นมีความหมายถึงวัดโจโว ในการเจรจาระหว่างจีนกับทิเบตใน ค.ศ. 822 [2]
ประวัติศาสตร์[แก้]
กลางคริสต์ศตวรรษที่ 7 ซรอนซันกัมโป กลายเป็นผู้นำของจักรวรรดิทิเบต ที่มีอำนาจเหนือลุ่มแม่น้ำพรหมบุตร (มักเรียกว่า แม่น้ำยารลุงซรอนโป) ภายหลังจากมีชัยชนะเหนืออาณาจักรฉางชุงทางตะวันตก ซรอนซันกัมโป ได้ย้ายเมืองหลวงจากชิงวาตักเซร ที่ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของยารลุง มายังราซา (ลาซาในภายหลัง) ซึ่งในปี ค.ศ. 673 ก็ริเริ่มการก่อสร้างพระราชวังโปตาลา
ภูมิศาสตร์[แก้]
กรุงลาซาครอบคลุมบริเวณพื้นที่ถึง 30,000 ตารางกิโลเมตร นับรวมพื้นที่ตอนกลางขนาด 544 ตารางกิโลเมตร [3] และมีประชากรทั้งหมด 500,000 คน ในจำนวนนี้จำนวน 250,000 คนเป็นประชากรที่อาศัยอยู่ในเขตเมือง ลาซาเป็นที่อยู่ของชาวทิเบต ชาวฮั่น และ ชาวหุย เช่นเดียวกับหลายกลุ่มชาติพันธุ์อื่น ๆ แต่โดยรวมแล้ว ชาวทิเบตมีจำนวนประชากรมากที่สุด
ลาซาตั้งอยู่ด้านล่างของแอ่งขนาดเล็ก ล้อมรอบไปด้วยเทือกเขาหิมาลัย ลาซามีระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 3,600 เมตร[4] และตั้งอยู่ในใจกลางที่ราบสูงทิเบตที่มีภูเขาล้อมรอบที่อาจมีความสูงถึง 5,500 เมตร ในอากาศมีออกซิเจนเพียง 68% ของปริมาณออกซิเจนที่ระดับน้ำทะเล[5] ทางใต้ของเมืองมีแม่น้ำไหลผ่านชื่อว่า แม่น้ำลาซา ซึ่งเป็นแควหนึ่งของแม่น้ำหยาหลู่จั้งปู้ แม่น้ำลาซานี้เองเป็นที่รู้จักโดยชาวทิเบตท้องถิ่นในนาม "คลื่นความสุขสีคราม"
เขตการปกครอง[แก้]
| แผนที่ | # | ชื่อ | ตัวจีน | พินอิน | ตัวทิเบต | ประชากร (ค.ศ. 2003) | พื้นที่ (ตร.กม.) | ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 แผนที่แสดงเขตต่างๆในลาซา | ||||||||
| เขตเมือง | ||||||||
| 1 | อำเภอครินกง | 城关区 | Chéngguān Qū | ཁྲིན་ཀོན་ཆུས་ | 140,000 | 525 | 267 | |
| เขตชนบท | ||||||||
| 2 | เขตลุนกรุบ | 林周县 | Línzhōu Xiàn | ལྷུན་གྲུབ་རྫོང་ | 60,000 | 4,100 | 14 | |
| 3 | เขตดัมชวง | 当雄县 | Dāngxióng Xiàn | འདམ་གཞུང་རྫོང | 40,000 | 10,234 | 4 | |
| 4 | เขตเน่ยโม | 尼木县 | Nímù Xiàn | སྙེ་མོ་རྫོང་ | 30,000 | 3,266 | 9 | |
| 5 | เขตคิวเชิว | 曲水县 | Qūshuǐ Xiàn | ཆུ་ཤུར་རྫོང་ | 30,000 | 1,624 | 18 | |
| 6 | เขตดนลุงเปยเชิน | 堆龙德庆县 | Duīlóngdéqìng Xiàn | སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་ | 40,000 | 2,672 | 15 | |
| 7 | เขตตังเชร | 达孜县 | Dázī Xiàn | སྟག་རྩེ་རྫོང་ | 30,000 | 1,361 | 22 | |
| 8 | เขตไมงอรกุงข่า | 墨竹工卡县 | Mòzhúgōngkǎ Xiàn | མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་ | 40,000 | 5,492 | 7 | |
ภูมิอากาศ[แก้]
| ข้อมูลภูมิอากาศของลาซา (1971−2000) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เดือน | ม.ค. | ก.พ. | มี.ค. | เม.ย. | พ.ค. | มิ.ย. | ก.ค. | ส.ค. | ก.ย. | ต.ค. | พ.ย. | ธ.ค. | ทั้งปี |
| อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F) | 7.2 (45) |
9.3 (48.7) |
12.7 (54.9) |
15.9 (60.6) |
19.9 (67.8) |
23.2 (73.8) |
22.6 (72.7) |
21.4 (70.5) |
19.9 (67.8) |
17.0 (62.6) |
12.1 (53.8) |
8.0 (46.4) |
15.8 (60.4) |
| อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F) | −9.0 (15.8) |
−5.8 (21.6) |
−2.1 (28.2) |
1.5 (34.7) |
5.6 (42.1) |
9.8 (49.6) |
10.4 (50.7) |
9.7 (49.5) |
7.7 (45.9) |
2.0 (35.6) |
−4.2 (24.4) |
−8.2 (17.2) |
1.5 (34.7) |
| หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว) | .8 (0.031) |
1.2 (0.047) |
2.9 (0.114) |
6.1 (0.24) |
27.7 (1.091) |
71.2 (2.803) |
116.6 (4.591) |
120.6 (4.748) |
68.3 (2.689) |
8.8 (0.346) |
1.3 (0.051) |
1.0 (0.039) |
426.5 (16.791) |
| ความชื้นร้อยละ | 28 | 26 | 27 | 37 | 44 | 51 | 62 | 66 | 63 | 49 | 38 | 34 | 43.8 |
| วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย (≥ 0.1 mm) | .7 | 1.0 | 1.6 | 4.3 | 9.9 | 14.3 | 19.1 | 20.0 | 15.4 | 4.5 | .7 | .6 | 92.1 |
| จำนวนชั่วโมงที่มีแดด | 250.9 | 226.7 | 246.1 | 248.9 | 276.6 | 257.3 | 227.4 | 219.6 | 229.0 | 281.7 | 267.4 | 258.6 | 2,990.2 |
| แหล่งที่มา: กองอำนวยการอุตุนิยมวิทยาจีน [6] | |||||||||||||
ประชากรศาสตร์[แก้]
ประชากรในอดีต[แก้]
จาก สารานุกรมบริแตนนิกา ฉบับที่ 11 ตีพิมพ์ระหว่างปี ค.ศ. 1910-1911 ได้บึนทึกเกี่ยวกับประชากรทั้งหมดของลาซา รวมถึงลามะในเมืองและบริเวณใกล้เคียงว่ามีจำนวนประมาณ 30,000 คน[7] แต่จากการสำรวจสำมะโนประชากรในปี ค.ศ. 1854 นั้นพบว่ามีประชากรราว 42,000 ซึ่งแสดงให้เห็นว่าระหว่างปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ประชากรในลาซานั้นลดลงอย่างมาก สารานุกรมบริแตนนิกายังได้ตั้งข้อสังเกตอีกว่า ในลาซานั้นมีจำนวนบ้านเรือนของชาวทิเบตซึ่งเป็นฆราวาสอยู่ราว 1,500 ครัวเรือน ซึ่งมีสตรีทิเบตอยู่เพียง 5,500 คน[7] ขณะเดียวกัน ในลาซายังมีเชื้อชาติอื่น ๆ มาอาศัยอยู่ ในจำนวนนี้เป็นชาวจีนราว 2,000 คน[7] และจากประเทศใกล้เคียงเช่นเนปาล ราว 800 คน และจำนวยน้อยมากจากภูฏานกับมองโกเลีย
ในช่วงครึ่งแรกของศตวรรษที่ 20 นักสำรวจตะวันตกชื่อดังหลายคนเดินทางไปลาซา อาทิ ฟรานซิส ยังฮัสแบนด์, อเล็กซานดรา เดวิด นีล และ ไฮน์ริค ฮาร์เรอร์ พวกเขาพบว่าลาซาเป็นศูนย์กลางของพุทธศาสนาในทิเบต และประชากรเกือบครึ่งเป็นพระสงฆ์
ส่วนใหญ่ของประชากรก่อน-1950 ชาวจีนในลาซาเป็นพ่อค้าและเจ้าหน้าที่ ในแถบลูบูของลาซา ประชาชนที่อาศัยอยู่ในแถบนั้นล้านเป็นลูกหลานของเกษตรกรผู้ปลูกผักชาวจีน ซึ่งในบางส่วนแต่งงานกับภรรยาชาวทิเบต พวกเขามาถึงลาซาในทศวรรษที่ 1840-1860 ภายหลังจากที่จีนได้แต่งตั้งเจ้าหน้าที่ระดับสูงเข้ามา[8]
ประชากรในปัจจุบัน[แก้]
ประชากรทั้งหมดของลาซาในปัจจุบันคือ 521,500 คน (รวมถึงผู้อพยพ แต่ไม่รวมทหารรักษาการณ์ของจีน) ในจำนวนนี้ 257,400 คนอยู่ในเขตเมือง (เป็นผู้อพยพจำนวน 100,700 คน) ในขณะที่ประชากรอีกราว 264,100 คน[9] อยู่ในเขตชนบท
จากการสำรวจสำมะโนประชากรในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2000 มีข้อมูลของการกระจายชาติพันธุ์ในลาซาเป็นดังนี้:
| กลุ่มชาติพันธุ์หลักในลาซาตามอำเภอหรือเขต ค.ศ. 2000[10] | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ทั้งหมด | ชาวทิเบต | ชาวฮั่น | อื่นๆ | ||||
| ลาซา | 474,499 | 387,124 | 81.6% | 80,584 | 17.0% | 6,791 | 1.4% |
| อำเภอครินกง | 223,001 | 140,387 | 63.0% | 76,581 | 34.3% | 6,033 | 2.7% |
| เขตลุนกรุบ | 50,895 | 50,335 | 98.9% | 419 | 0.8% | 141 | 0.3% |
| เขตดัมชวง | 39,169 | 38,689 | 98.8% | 347 | 0.9% | 133 | 0.3% |
| เขตเน่ยโม | 27,375 | 27,138 | 99.1% | 191 | 0.7% | 46 | 0.2% |
| เขตคิวเชิว | 29,690 | 28,891 | 97.3% | 746 | 2.5% | 53 | 0.2% |
| เขตดนลุงเปยเชิน | 40,543 | 38,455 | 94.8% | 1,868 | 4.6% | 220 | 0.5% |
| เขตตังเชร | 24,906 | 24,662 | 99.0% | 212 | 0.9% | 32 | 0.1% |
| เขตไมงอรกุงข่า | 38,920 | 38,567 | 99.1% | 220 | 0.6% | 133 | 0.3% |
อ้างอิง[แก้]
- ↑ Anne-Marie Blondeau and Yonten Gyatso, 'Lhasa, Legend and History,' in Françoise Pommaret-Imaeda (ed.)Lhasa in the seventeenth century: the capital of the Dalai Lamas, BRILL, 2003, pp.15-38, pp.21-22.
- ↑ Anne-Marie Blondeau and Yonten Gyatso, 'Lhasa, Legend and History,' pp.21-22.
- ↑ National Geographic Atlas of China (2007), p. 88. National Geographic, Washington, D.C. ISBN 978-1-4262-0136-3.
- ↑ National Geographic Atlas of China. (2008), p. 88. National Geographic, Washington D.C. ISBN 978-1-4262-0136-3.
- ↑ Dorje (1999), p. 68.
- ↑ "中国地面国际交换站气候标准值月值数据集（1971－2000年）" (in Simplified Chinese). China Meteorological Administration. สืบค้นเมื่อ 2010-05-04.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ 7.0 7.1 7.2 LHASA. Encyclopædia Britannica, 11th Edition
- ↑ Shail Mayaram (2009). The other global city. Taylor & Francis US. p. 60. ISBN 0-415-99194-3. สืบค้นเมื่อ 2010-06-28.
- ↑ People's Government of Lhasa Official Website - "Administrative divisions"
- ↑ Department of Population, Social, Science and Technology Statistics of the National Bureau of Statistics of China (国家统计局人口和社会科技统计司) and Department of Economic Development of the State Ethnic Affairs Commission of China (国家民族事务委员会经济发展司), eds. Tabulation on Nationalities of 2000 Population Census of China (《2000年人口普查中国民族人口资料》). 2 vols. Beijing: Nationalities Publishing House (民族出版社), 2003. (ISBN 7-105-05425-5)
แห่งข้อมูลอื่น[แก้]
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ลาซา |
