รัฐฉู่

รัฐฉู่ 楚 *S-r̥aʔ
ประมาณ  1030 ปีก่อน ค.ศ. – 223 ปีก่อน ค.ศ.
ฉู่ (楚) ป. 350 ปีก่อน ค.ศ.
สถานะ	ไวเคานต์ (ก่อน 704 ปีก่อน ค.ศ.) ราชอาณาจักร (704–223 ปีก่อน ค.ศ.)
เมืองหลวง	ตานหยาง (丹陽)(ประมาณ  1030 – ประมาณ  680 ปีก่อน ค.ศ.) หยิ่ง (ประมาณ  680 – 278 ปีก่อน ค.ศ.) เฉิน (陈) (278–241 ปีก่อน ค.ศ.) โช่วชุน (壽春) (241–224 ปีก่อน ค.ศ.) เผิงเฉิง
ศาสนา	ศาสนาชาวบ้านจีน นับถือบรรพบุรุษ
การปกครอง	ราชาธิปไตย
ยุคประวัติศาสตร์	ราชวงศ์โจว
• ก่อตั้งโดยXiong Yi	ประมาณ  1030 ปีก่อน ค.ศ.
• Xiong Tong ประกาศตนเองเป็นกษัตริย์	706 หรือ 703 ไวเคานต์
• ถูกรัฐฉินพิชิต	223 ปีก่อน ค.ศ.
สกุลเงิน	เหรียญกษาปณ์จีนโบราณ
ถัดไป ราชวงศ์ชิง

รัฐฉู่
"ฉู่" ในอักษรจีนแบบตราประทับ (บน) และแบบทั่วไป (ล่าง)
ภาษาจีน	楚
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Chǔ เวด-ไจลส์ Ch'u3 IPA [ʈʂʰù] ภาษาอู๋ ภาษาซูโจว Tshòu ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Chó IPA [tsʰɔ̌ː] ยฺหวิดเพ็ง Co2 ภาษาหมิ่นใต้ เป่อ่วยยีภาษาฮกเกี้ยน Chhóo ไถหลัว Tshóo ภาษาจีนยุคกลาง ภาษาจีนยุคกลาง tʂʰjó ภาษาจีนเก่า Baxter (1992) *tsrhjaʔ Baxter–Sagart (2014) *s-r̥aʔ

รัฐฉู่ (จีน: 楚; พินอิน: Chǔ, จีนเก่า: *s-r̥aʔ) เป็นรัฐบริวารของจีนสมัยราชวงศ์โจว ตั้งอยู่ในบริเวณทางตอนใต้ของใจกลางดินแดนของราชวงศ์โจว และดำรงอยู่ในช่วงยุควสันตสารท ในช่วงปลายยุครณรัฐ รัฐนี้ถูกรัฐฉินพิชิตเมื่อ 223 ปีก่อนคริสต์ศักราชในช่วงสงครามรวมชาติของฉิน

รัฐฉู่มีอีกชื่อว่า จิง (荆) และ จิงฉู่ (荆楚) ซึ่งกินพื้นที่ในปัจจุบันในมณฑลหูเป่ย์และมณฑลหูหนานส่วนใหญ่ กับบางส่วนของฉงชิ่ง, มณฑลกุ้ยโจว, มณฑลเหอหนาน, มณฑลอานฮุย, มณฑลเจียงซี, มณฑลเจียงซู, มณฑลเจ้อเจียง และเซี่ยงไฮ้ ตานหยาง เมืองหลวงของรัฐฉู่ ตั้งอยู่ที่จุดบรรจบระหว่างแม่น้ำตานและแม่น้ำซีเป็นเวลามากกว่า 400 ปี ปัจจุบันอยู่ใกล้กับเทศมณฑลซีชวาน มณฑลเหอหนาน แต่ภายหลังย้ายไปที่หยิ่ง เดิมราชวงศ์ฉู่ถือชื่อตระกูล ไหน่ (嬭 จีนเก่า: /*rneːlʔ/) ซึ่งภายหลังเขียนเป็นหมี่ (芈 จีนเก่า: /*meʔ/) นอกจากนี้ ราชวงศ์ฉู่ยังถือแซ่ หย่าน (酓 จีนเก่า: /*qlamʔ/, /*qʰɯːm/) ซึ่งภายหลังเขียนเป็นXiong (熊 จีนเก่า: /*ɢʷlɯm/).

รัฐฉู่ทรงอำนาจและอิทธิพลอย่างมากทั้งทางด้านการทหารและการปกครอง ในช่วงปลายราชวงศ์ฉิน ราว 206 ปีก่อนคริสตกาล ได้มีเชื้อพระวงศ์คนหนึ่งของอดีตรัฐฉู่นามว่า เซี่ยงอวี่ ได้ตั้งตนเองเป็นกษัตริย์แห่งรัฐฉู่ตะวันตกและสามารถโค่นล้มราชวงศ์ฉินลงได้สำเร็จ ขณะเดียวกันมีชาวนาซึ่งมาจากอดีตรัฐฉู่เช่นกันนามว่า หลิวปัง ได้ตั้งตนเป็นใหญ่และต่อสู้กับเซี่ยงอวี่ หรือฌ้อปาอ๋อง นานถึง 4 ปีก็ได้ชัยชนะเหนือเซี่ยงอวี่อย่างเด็ดขาด และตั้งตนเองเป็นปฐมจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก พระนามว่าจักรพรรดิฮั่นเกาจู่

บุคคลที่มีชื่อเสียงจากรัฐฉู่

• ชีหยวน กวีที่มีชื่อเสียงซึ่งกระโดดน้ำตายจนเป็นที่มาของ เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง

• เซี่ยงอวี่ เชื้อพระวงศ์รัฐฉู่ซึ่งตั้งตนเป็นกษัตริย์แห่งรัฐฉู่ตะวันตก

• หลิวปัง ชาวนาที่สามารถก้าวขึ้นมาเป็นปฐมจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตกพระนามว่า จักรพรรดิ์ฮั่นเกาจู่

• เซวี่ยนไทเฮา หรือ หมี่เยี่ย

อ้างอิง

• Sima, Qian. Records of the Grand Historian (史記).
• Zuo Qiuming, Zuo Zhuan (左传)
• 张淑一《先秦姓氏制度考察》 (ในภาษาจีน)
• Defining Chu: Image And Reality In Ancient China, Edited by Constance A. Cook and John S. Major, ISBN 0-8248-2905-0
• So, Jenny F., Music in the Age of Confucius, ISBN 0-295-97953-4

ข้อมูล

• Behr, Wolfgang (2017). "The language of the bronze inscriptions". ใน Shaughnessy, Edward L. (บ.ก.). Kinship: Studies of Recently Discovered Bronze Inscritpions from Ancient China. The Chinese University Press of Hong Kong. pp. 9–32. ISBN 978-9-629-96639-3.
• Behr, Wolfgang (2009). "Dialects, diachrony, diglossia or all three? Tomb text glimpses into the language(s) of Chǔ". TTW-3, Zürich, 26.-29.VI.2009, "Genius Loci": 1–48.
• Chamberlain, James R. (2016). "Kra-Dai and the Proto-History of South China and Vietnam". Journal of the Siam Society. 104: 27–77.
• Anhui Provincial Institute of Cultural Relics and Archaeology and Bengbu Museum (June 2015). "The Excavation of the tomb of Bai, Lord of the Zhongli State". Chinese Archaeology. Berlin, Boston: Walter de Gruyter. 14 (1): 62–85. doi:10.1515/char-2014-0008.

อ่านเพิ่ม

• Miyake, Marc. 2018. Chu and Kra-Dai.