ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ชนชั้นกระฎุมพี"
ลไม่มีความย่อการแก้ไข |
Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
| บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
{{มาร์กซิสม์}} |
{{มาร์กซิสม์}} |
||
'''กระฎุมพี''' (/กฺระดุมพี/) เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่ม[[ชนชั้นกลาง]]หรือ[[ชนชั้นพ่อค้าวาณิช]] ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวก[[อภิชน]]) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"<ref name="Thanet">[[ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ]], [http://www.sac.or.th/Subdetail/article/2549/September2/article5.html ไพร่กระฎุมพี ความคิดการเมืองไพร่กระฎุมพีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์], [[มติชน]], 1 กันยายน พ.ศ. 2549 จากเว็บไซต์[[ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร]] (อ้างตาม[[หมอบรัดเลย์]])</ref> |
'''กระฎุมพี''' (/กฺระดุมพี/) เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่ม[[ชนชั้นกลาง]]หรือ[[ชนชั้นพ่อค้าวาณิช]] ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวก[[อภิชน]]) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"<ref name="Thanet">[[ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ]], [http://www.sac.or.th/Subdetail/article/2549/September2/article5.html ไพร่กระฎุมพี ความคิดการเมืองไพร่กระฎุมพีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์]{{ลิงก์เสีย|date=กันยายน 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [[มติชน]], 1 กันยายน พ.ศ. 2549 จากเว็บไซต์[[ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร]] (อ้างตาม[[หมอบรัดเลย์]])</ref> |
||
แนวคิดเช่น [[เสรีภาพส่วนบุคคล]] [[สิทธิพลเมือง]]และการนับถือศาสนา และ[[การค้าเสรี]] ล้วนสืบทอดมาจาก[[ปรัชญา]]ของกระฎุมพี |
แนวคิดเช่น [[เสรีภาพส่วนบุคคล]] [[สิทธิพลเมือง]]และการนับถือศาสนา และ[[การค้าเสรี]] ล้วนสืบทอดมาจาก[[ปรัชญา]]ของกระฎุมพี |
||
| บรรทัด 19: | บรรทัด 19: | ||
== ในวัฒนธรรม == |
== ในวัฒนธรรม == |
||
* เพลง ''คนกับควาย'' ของ[[คาราวาน|วงคาราวาน]] มีการใช้คำนี้ ในเนื้อเพลงท่อนหนึ่งว่า ''"...กระฎุมพีกินแรงแบ่งชนชั้น ชนชั้นชาวนาจึงต่ำลง..."''<ref> |
* เพลง ''คนกับควาย'' ของ[[คาราวาน|วงคาราวาน]] มีการใช้คำนี้ ในเนื้อเพลงท่อนหนึ่งว่า ''"...กระฎุมพีกินแรงแบ่งชนชั้น ชนชั้นชาวนาจึงต่ำลง..."''<ref>{{Cite web |url=http://www.caravanonzon.com/fr_music%2032.htm |title=www.caravanonzon.com - เพลงคนกับควาย วงคาราวาน |access-date=2007-09-18 |archive-date=2007-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071014065014/http://caravanonzon.com/fr_music%2032.htm |url-status=dead }}</ref> |
||
== อ้างอิง == |
== อ้างอิง == |
||
รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 14:05, 9 กันยายน 2564
| เป็นส่วนหนึ่งของชุด |
| ลัทธิมากซ์ |
|---|
 |
กระฎุมพี (/กฺระดุมพี/) เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่มชนชั้นกลางหรือชนชั้นพ่อค้าวาณิช ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวกอภิชน) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"[1]
แนวคิดเช่น เสรีภาพส่วนบุคคล สิทธิพลเมืองและการนับถือศาสนา และการค้าเสรี ล้วนสืบทอดมาจากปรัชญาของกระฎุมพี
ในมุมมองมาร์กซิสต์[แก้]
หนึ่งในการวิจารณ์กระฎุมพีที่ทรงอิทธิพลที่สุดมาจาก คาร์ล มาร์กซ โดยเขาโจมตีทฤษฎีการเมือง และมุมมองต่อประชาสังคมและวัฒนธรรมพลเมืองของกระฎุมพี ที่เชื่อว่าแนวคิดและสถาบันต่าง ๆ เหล่านี้เป็นความจริงสากลเสมอ ในมุมมองของมาร์กซนั้น แนวคิดเหล่านี้เป็นเพียงอุดมการณ์ของกระฎุมพีในฐานะชนชั้นปกครองกลุ่มใหม่ ซึ่งต้องการจะจัดระเบียบสังคมตามสิ่งที่ตนจินตนาการ
กระฎุมพีในประเทศไทย[แก้]
ลักษณะเด่นของกระฎุมพีในประเทศไทยก็คือ การกำเนิดและแหล่งที่มาของกระฎุมพีในสังคมรัตนโกสินทร์นั้นไม่ได้กำเนิดแยกเป็นอิสระจากชนชั้นศักดินา ที่ครอบครองอำนาจและผลประโยชน์เศรษฐกิจของอาณาจักรมาก่อน
รูปศัพท์[แก้]
ความหมายตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ น. (1) คำนี้เดิมแปลว่า คนมั่งมี, พ่อเรือน. [ในอินเดียบางแห่งหมายความว่า ชนจำพวกศูทรที่มั่งมีขึ้น (หนังสือ Hobson-Jobson ในคำว่า Kumbi-กุมพี), ภาษาทมิฬ (ภาษาปาก) ว่า คนจน].
คำว่า กระฎุมพี นี้ มาจากภาษาสันสกฤตว่า กุฎุมฺพี หรือ กุฏุมฺพิก (กุ-ตุม-พิ-กะ) ซึ่งแปลว่า ผู้มีทรัพย์ ซึ่งก็มาจากคำว่า กุฏุมฺพ (กุ-ตุม-พะ) ที่แปลว่า ขุมทรัพย์ ลง ณี และ อิก (อิ-กะ) ปัจจัยในตทัสสัตถิตัทธิต จึงแปลว่า ผู้มีทรัพย์ หรือ ผู้มีขุมทรัพย์ มีฐานะต่ำกว่า เศรษฐี ตามปรกติมักจะเป็น ลูกน้อง หรือ บริวาร ของเศรษฐี[2]
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 อธิบายว่า เป็นคำนามหมายถึง "ชนชั้นต่ำ, นิยมใช้เข้าคู่กับคำ ไพร่ เป็น ไพร่กระฏุมพี" โดยระบุว่ามาจากคำสันสกฤตว่า "กุฎุมฺพิก" แปลว่า "คนมั่งมี"
ในวัฒนธรรม[แก้]
- เพลง คนกับควาย ของวงคาราวาน มีการใช้คำนี้ ในเนื้อเพลงท่อนหนึ่งว่า "...กระฎุมพีกินแรงแบ่งชนชั้น ชนชั้นชาวนาจึงต่ำลง..."[3]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ, ไพร่กระฎุมพี ความคิดการเมืองไพร่กระฎุมพีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์[ลิงก์เสีย], มติชน, 1 กันยายน พ.ศ. 2549 จากเว็บไซต์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (อ้างตามหมอบรัดเลย์)
- ↑ จำนงค์ ทองประเสริฐ, ไพร่-กระฎุมพี, เว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน
- ↑ "www.caravanonzon.com - เพลงคนกับควาย วงคาราวาน". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-14. สืบค้นเมื่อ 2007-09-18.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
 | บทความนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล หมายเหตุ: ขอแนะนำให้จัดหมวดหมู่โครงให้เข้ากับเนื้อหาของบทความ (ดูเพิ่มที่ วิกิพีเดีย:โครงการจัดหมวดหมู่โครงที่ยังไม่สมบูรณ์) |