ตะพาบลีธ

ตะพาบลีธ
สถานะการอนุรักษ์
	; เสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ (IUCN 3.1)
	CITES Appendix I (CITES)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	สัตว์; Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง; Chordata
ชั้น:	สัตว์เลื้อยคลาน; Reptilia
อันดับ:	เต่า; Testudines
อันดับย่อย:	เต่า; Cryptodira
วงศ์:	ตะพาบ; Trionychidae
สกุล:	สกุลตะพาบนกยูง; Nilssonia; (Gray, 1872)
สปีชีส์:	Nilssonia leithii
ชื่อทวินาม
	Nilssonia leithii; (Gray, 1872)
ชื่อพ้อง
	Trionyx javanicus ; — Gray, 1831 ; (part); Testudo gotaghol ; Buchanan-Hamilton, 1831 ; (nomen nudum); Aspilus gataghol ; — Gray, 1872; Trionyx leithii ; Gray, 1872; Isola leithii ; — Gray, 1873; Aspideretes leithii ; — O.P. Hay, 1904; Trionyx sulcifrons ; Annandale, 1915; Trionyx leithi ; M.A. Smith, 1931 ; (ex errore); Amyda leithi ; — Mertens, L. Müller & Rust, 1934; Aspideretes leithi ; — Choudhury & Bhupathy, 1993; Trionys leithii ; — Obst, 1996; Trionix leithi ; — Richard, 1999;

ตะพาบลีธ, ตะพาบไลธ์^[4] หรือ ตะพาบนาคปุระ (อังกฤษ: Leith's softshell turtle, Nagpur softshell turtle; ชื่อวิทยาศาสตร์: Nilssonia leithii) เป็นสปีชีส์ของตะพาบในวงศ์ของตะพาบ ตะพาบชนิดนี้พบได้ในแม่น้ำแถบคาบสมุทรอินเดีย รวมถึงแม่น้ำตุงคภัฒรา (Thungabhadra), แม่น้ำฆัตประภา (Ghataprabha), แม่น้ำภวานี (Bhavani), แม่น้ำโคทาวรี, แม่น้ำกาเวรี และแม่น้ำโมยาร์ (Moyar)^[5]

ที่ตั้งของต้นแบบ: เมืองปูเณ ประเทศอินเดีย^[6]

ศัพทมูลวิทยา

ชื่อเฉพาะ leithii นี้ตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่ Andrew H. Leith ซึ่งเป็นแพทย์ประจำคณะกรรมาธิการสาธารณสุขมุมไบ^[7]

ลักษณะทางกายภาพ

ตะพาบลีธมีลักษณะที่อยู่ตรงกลางระหว่างตะพาบคงคา (N. gangetica) และตะพาบนกยูงอินเดีย (N. hurum) สิ่งที่มีความคล้ายอย่างแรกคือ ความกว้างของบริเวณด้านบนหัวระหว่างดวงตา แนวประสานระหว่างขากรรไกรล่างที่ค่อนข้างสั้น และมีรอยบริเวณหัว และมีจมูกที่ยาวและค่อนข้างแหลมกว่า ไม่มีสันกระดูกขากรรไกรที่แข็งแรงบริเวณพื้นผิวด้านในของกระดูกขากรรไกรล่าง และมีลักษณะของวงแหวนสี่วงหรือมากกว่าบริเวณกระดองหลังในวัยอ่อน ซึ่งจะมีขนาดเล็กกว่าในตะพาบนกยูงอินเดีย (N. hurum)^[8]

ตัวเต็มวัยอาจมีกระดองยาว 64 เซนติเมตร หรือ 25 นิ้ว^[9]

อาหาร

ตะพาบลีธจะล่าเหยื่อเป็นลูกน้ำ (ตัวอ่อนของยุง) ปู หอยน้ำจืด และปลา^[5] บางครั้งตะพาบชนิดนี้ยังกินพืชน้ำขนาดเล็กด้วย^[9]

การสืบพันธุ์

ตะพาบตัวเมียที่โตเต็มวัยชนิดนี้ จะวางไข่ในเดือนมิถุนายน ไข่มีลักษณะเป็นทรงกลม และมีเส้นผ่านศูนย์กลางของแต่ละฟองประมาณ 30 ถึง 31 มิลลิเมตร (1.2 นิ้ว)^[9]

ภัยคุกคาม

สายพันธุ์นี้ถูกใช้ประโยชน์ในท้องถิ่นทั่วคาบสมุทรอินเดีย^[10] ภัยคุกคามสำคัญอื่น ๆ ได้แก่ การทำกิจกรรมต่าง ๆ ใกล้แม่น้ำ มลพิษทางน้ำ การทำเหมืองทราย การกสร้างเขื่อนผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังน้ำ การลักลอบล่าสัตว์ การแสวงหาผลกำไรจากไข่ของตะพาบชนิดนี้ไม่ว่าจะการนำไปขาย ฯลฯ^[11]^[5]

ที่อยู่ทางภูมิศาสตร์

ตะพาบลีธเป็นสิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่นของคาบสมุทรอินเดีย^[12] ซึ่งอยู่ในรัฐอานธรประเทศ รัฐกรณาฏกะ รัฐเกราลา รัฐมัธยประเทศ รัฐมหาราษฏระ รัฐทมิฬนาฑู^[1] และรัฐโอฑิศา^[1]

เชิงอรรถและรายการอ้างอิง

1 2 3 4 5 Praschag, P.; Das, I.; Choudhury, B.C.; Singh, S. (2021). "Nilssonia leithii". IUCN Red List of Threatened Species. 2021: e.T2174A2778380. doi:10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T2174A2778380.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "iucn status 19 November 2021" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
↑ "Appendices | CITES". cites.org. สืบค้นเมื่อ 2022-01-14.
↑ Fritz 2007, pp. 310–311
↑ ราชกิจจานุเบกษา. กําหนดชนิดสัตว์น้ำที่ห้ามนําเข้า ส่งออก หรือนําผ่านราชอาณาจักร พ.ศ. ๒๕๕๙ เก็บถาวร 2021-12-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เล่ม 133 ตอนที่ 6 (พิเศษ) หน้า 17. วันที่ 11 มกราคม 2559.
1 2 3 Das, I., Sirsi, S., Vasudevan, K., and Murthy ,B.
↑ Gray,J.
↑ Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011).
↑ Boulenger GA (1890).
1 2 3 Das I (2002).
↑ Biju Kumar, A. 2004.
↑ Dharwadkar, Sneha (23 February 2023). "Sneha Dharwadkar (2020) Freshwater Turtles and Tortoises Foundation". India Biodiversity Portal. สืบค้นเมื่อ 2023-02-23.
↑ Jafer Palot, Zoological Survey of India, Western Ghat Regional Centre; in Venkataraman, K., Chattopadhyay, A. and Subramanian, K.A. (editors).

ดูเพิ่มเติม

Gray JE (1872). "Notes on the Mud-Tortoises of India (Trionyx, Geoffroy)". Ann. Mag. Nat. Hist., Fourth Series 10: 326–340. (Trionyx leithii, new species, 334–335).

แหล่งข้อมูลอื่น

Fritz, Uwe; Havaš, Peter (2007). "Checklist of Chelonians of the World". Vertebrate Zoology. 57 (2): 149–368. doi:10.3897/vz.57.e30895.

แหล่งข้อมูลอื่น

Nilssonia leithii ที่คลังข้อมูลสัตว์เลื้อยคลาน Reptarium.cz

[iucn_status_19_November_2021-1] 1 2 3 4 5 Praschag, P.; Das, I.; Choudhury, B.C.; Singh, S. (2021). "Nilssonia leithii". IUCN Red List of Threatened Species. 2021: e.T2174A2778380. doi:10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T2174A2778380.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "iucn status 19 November 2021" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน

[CITES-2] "Appendices | CITES". cites.org. สืบค้นเมื่อ 2022-01-14.

[Fritz07-3] Fritz 2007, pp. 310–311

[4] ราชกิจจานุเบกษา. กําหนดชนิดสัตว์น้ำที่ห้ามนําเข้า ส่งออก หรือนําผ่านราชอาณาจักร พ.ศ. ๒๕๕๙ เก็บถาวร 2021-12-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เล่ม 133 ตอนที่ 6 (พิเศษ) หน้า 17. วันที่ 11 มกราคม 2559.

[:0-5] 1 2 3 Das, I., Sirsi, S., Vasudevan, K., and Murthy ,B.

[6] Gray,J.

[7] Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011).

[8] Boulenger GA (1890).

[Das2002-9] 1 2 3 Das I (2002).

[10] Biju Kumar, A. 2004.

[11] Dharwadkar, Sneha (23 February 2023). "Sneha Dharwadkar (2020) Freshwater Turtles and Tortoises Foundation". India Biodiversity Portal. สืบค้นเมื่อ 2023-02-23.

[12] Jafer Palot, Zoological Survey of India, Western Ghat Regional Centre; in Venkataraman, K., Chattopadhyay, A. and Subramanian, K.A. (editors).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

ตะพาบลีธ

สถานะการอนุรักษ์
เสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ (IUCN 3.1)^[1]
CITES Appendix I (CITES)^[2]
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	สัตว์ Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata
ชั้น:	สัตว์เลื้อยคลาน Reptilia
อันดับ:	เต่า Testudines
อันดับย่อย:	เต่า Cryptodira
วงศ์:	ตะพาบ Trionychidae
สกุล:	สกุลตะพาบนกยูง Nilssonia (Gray, 1872)^[1]
สปีชีส์:	Nilssonia leithii
ชื่อทวินาม
*Nilssonia leithii* (Gray, 1872)^[1]
ชื่อพ้อง^[3]
Trionyx javanicus — Gray, 1831 (part) Testudo gotaghol Buchanan-Hamilton, 1831 (nomen nudum) Aspilus gataghol — Gray, 1872 Trionyx leithii Gray, 1872 Isola leithii — Gray, 1873 Aspideretes leithii — O.P. Hay, 1904 Trionyx sulcifrons Annandale, 1915 Trionyx leithi M.A. Smith, 1931 (ex errore) Amyda leithi — Mertens, L. Müller & Rust, 1934 Aspideretes leithi — Choudhury & Bhupathy, 1993 Trionys leithii — Obst, 1996 Trionix leithi — Richard, 1999