จักรพรรดิว่านลี่

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จักรพรรดิเสินจง

จักรพรรดิว่านลี่
จักรพรรดิจีน
ก่อนหน้า	จักรพรรดิหลงชิ่ง
ถัดไป	จักรพรรดิไท่ชาง
ผู้สำเร็จราชการ	Gao Gong (1572) จางจวีเจิ้ง (1572 – 1582) Gao Yi (1572)
จักรพรรดินี	สมเด็จพระจักรพรรดินีเสี่ยวต้วน สมเด็จพระจักรพรรดินีเสี่ยวจิง
พระราชบุตร	Changluo (朱常洛), Taichang Emperor
พระนามเต็ม Family name: Zhū (朱) Given name: Yijun (翊鈞) รัชศก Wanli (萬曆)2 February 1573 - 27 August 1620 พระนามหลังสิ้นพระชนม์ Emperor Fantian Hedao Zhesu Dunjian Guangwen Zhangwu Anren Zhixiao Xian 範天合道哲肅敦簡光文章武安仁止孝顯皇帝 วัดประจำรัชกาล หมิงเฉินจง 明神宗
ราชวงศ์	ราชวงศ์หมิง
พระราชบิดา	จักรพรรดิหลงชิ่ง
พระราชมารดา	พระมเหสีหลี่เซิงหวน
ประสูติ	4 กันยายน ค.ศ. 1563(1563-09-04) Eastern Palace, Beijing, Ming Dynasty
สวรรคต	18 สิงหาคม ค.ศ. 1620 (56 ปี) พระราชวังต้องห้าม, ปักกิ่ง, ราชวงศ์หมิง
ฝังพระศพ	Dingling, Ming Dynasty Tombs, Beijing

สมเด็จพระจักรพรรดิว่านลี่ (4 กันยายน ค.ศ. 1563 - 18 สิงหาคม ค.ศ. 1620) ประสูติเมื่อวันที่4 กันยายน ค.ศ. 1563 (พ.ศ. 2106) โดยเป็นพระราชโอรสในจักรพรรดิหลงชิ่ง

เหตุการณ์ในรัชสมัย

มงกุฎทองคำของจักรพรรดิว่านลี่

เมื่อพระราชบิดาสวรรคตลงในปี ค.ศ. 1572 (พ.ศ. 2115) องค์ชายจูอี้จุน ขณะนั้นพระชนม์เพียง 9 พรรษา เสด็จขึ้นครองราชย์เป็น จักรพรรดิว่านลี่ อำนาจทั้งหมดจึงตกไปอยู่ที่ไทเฮาเสี่ยวติง ซึ่งเป็นพระราชมารดาของพระองค์ ซึ่งได้ให้มหาอำมาตย์จาง จวีเจิ้งเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน และขันทีฝงเป่าขึ้นเป็นมหาขันที โดยให้ทั้งสองถือเป็นพระอาจารย์ของจักรพรรดิว่านลี่

ขณะที่ยังทรงพระเยาว์ พระองค์ทรงเป็นเด็กเฉลียวฉลาดและเป็นที่เชื่อฟังพระเสาวนีย์ของพระพันปีหลวง และเป็นศิษย์ที่ดีของพระอาจารย์ ด้วยการชี้นำของจางจวีเจิ้ง ทำให้แผ่นดินมีความมั่นคงอย่างมาก เงินในท้องพระคลังมีมากมายมหาศาล แต่เมื่อพระองค์ทรงเจริญพระชันษาขึ้น ทรงเริ่มมีการเบื่อหน่ายในราชการแผ่นดิน ทำพระองค์เสเพล สรรหาแต่ความรื่นเริง จนสมเด็จพระพันปีหลวง ทรงพิโรธถึงกับจะถอดจักรพรรดิว่านลี่ออกจากฮ่องเต้ แต่ด้วยจางจวีเจิ่งและฝงเป่าช่วยทูลแก่สมเด็จพระพันปีหลวง จึงทรงคลายพิโรธลง ตั้งแต่นั้นจักรพรรดิว่านลี่จึงเริ่มมีความไม่พอใจแก่จางจวีเจิ้ง และฝงเป่า ที่พระองค์รู้สึกเหมือนว่ามีอำนาจเหนือพระองค์ ขันทีประจำพระองค์จางจิงได้ยั่วยุพระองค์ให้โค่นกลุ่มอำนาจของจางจวีเจิ้งจนพระองค์ทรงเชื่อ ในช่วงเวลาที่จางจวีเจิ้งป่วยหนัก ได้มีรับสั่งให้หมอหลวงไปดูอาการ แต่ด้วยให้ยาผิดชนิด ทำให้ทรุดหนักลงจนอสัญกรรมในที่สุด ในปีที่ 10 ของรัชกาล

เนื่องด้วยแม้ว่าจางจวีเจิ้งจะถึงแก่อสัญกรรมไป แต่ยังมีมหาขันทีฝงเป่าที่เป็นขันทีของสมเด็จพระพันปีหลวง กุมอำนาจฝ่ายในอยู่ และมีอิทธิพลล้นฟ้า ด้วยการคงอยู่ของฝงเป่า ทำให้ยังเป็นที่กังวลพระราชหฤทัย เมื่อสบโอกาส จึงให้จางจิงและมหาอำมาตย์คนใหม่ออกอุบายขอทหารตามหัวเมืองเข้ามาในปักกิ่ง เนื่องจากแม่ทัพในปักกิ่งล้วนรับพระบัญชาของสมเด็จพระพันปีหลวง และฝงเป่า ในตองกลางคืนทหารจากหัวเมืองได้เข้าล้อมจวนของมหาขันที มีพระราชโองการให้ปลดมหาขันทีฝงเป่า และย้ายไปดูแลพระราชวังเก่าที่นานกิงแทน ในการนี้ให้จางจิงขึ้นเป็นมหาขันทีแทนฝงเป่า เมื่อสิ้นเสี้ยนหนาม จึงได้รับสั่งให้ประหารคนในตระกูลจางจวีเจิ้งทั้งหมด ด้วยเหตุช่วงเวลาที่รุ่งเรืองในรัชสมัยของพระองค์จึงสิ้นสุดลง และเริ่มเข้าสู่ยุคเสื่อมของราชวงศ์หมิงสู่การเสื่อมสลาย

ในรัชกาลของพระองค์ได้มีบาทหลวงคณะเยซูอิตเข้ามาที่ต้าหมิง เพื่อเผยแผ่ศาสนา ในรัชกาลของพระองค์ ตรงกับรัชกาลพระเจ้าซอนโจ กษัตริย์องค์ที่ 14 แห่งราชวงศ์โชซอน ได้ส่งทูตเข้ามาขอกำลังทหารไปช่วยรบกับญี่ปุ่น

จักรพรรดิว่านลี่ สวรรคตลงในปี ค.ศ. 1620 (พ.ศ. 2163) หลังจากครองราชย์ยาวนานถึง 48 ปี พระชนม์ได้ 57 พรรษา องค์ชายจูฉางลั่ว พระราชโอรสองค์โตที่เป็นรัชทายาทจึงขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิไท่ชาง

พระบรมวงศานุวงศ์

• สมเด็จพระจักรพรรดินี
  • สมเด็จพระจักรพรรดินีเสี่ยวต้วน (ไม่ปรากฏ ? - ค.ศ. 1620) ไม่มีพระราชโอรสพระราชธิดาด้วยกัน
  • สมเด็จพระจักรพรรดินีเสี่ยวจิง (ค.ศ. 1565 - ค.ศ. 1612) พระราชมารดาในจักรพรรดิไท่ชางและพระอัยกีในจักรพรรดิเทียนฉีและจักรพรรดิฉงเจิน

• พระสนม
  • พระสนมเจิ้ง (ค.ศ. 1567? - ค.ศ. 1630)

ก่อนหน้า		จักรพรรดิว่านลี่		ถัดไป
จักรพรรดิหลงชิ่ง‎		จักรพรรดิจีน (พ.ศ. 2115 - พ.ศ. 2163)		จักรพรรดิไท่ชาง