จมื่นมานิตย์นเรศ (เฉลิม เศวตนันทน์)

จมื่นมานิตย์นเรศ
เกิด	11 สิงหาคม พ.ศ. 2442 เฉลิม เศวตนันทน์ จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	11 กันยายน พ.ศ. 2510 (68 ปี)
อาชีพ	ข้าราชการ ,นักหนังสือพิมพ์ ,นักแสดง ,นักแต่งเพลง
ผลงานเด่น	นักแสดงฝ่ายพลเรือน เลือดทหารไทย ผู้ประพันธ์เนื้อร้องเพลงรำวงมาตรฐาน (งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ ,คืนเดือนหงาย ) เพลงปลุกใจ เพลงลีลาศของกรมโฆษณาการ (ไทยช่วยไทย ,ทางสร้างชาติ ,มีระเบียบ ฯลฯ )

จมื่นมานิตย์นเรศ ชื่อเดิม เฉลิม เศวตนันทน์ นักแสดงในภาพยนตร์ของรัฐบาลไทย เลือดทหารไทย สร้างโดย ภาพยนตร์เสียงศรีกรุง และเป็นบิดาของ อดีศักดิ์ เศวตนันทน์ (คู่ชีวิต สวลี ผกาพันธุ์ ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ. 2532)

ผู้ประพันธ์เนื้อเพลงรำวงมาตรฐานประจำชาติ 4 เพลง งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ และ คืนเดือนหงาย รวมทั้งเพลงปลุกใจ ตลอดจนเพลงจังหวะลีลาศของกรมโฆษณาการ

วัยเด็ก

เกิดเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2442 (เข้าใจว่าเกิดที่ บ้านเจ้าคุณตา ซอยรามบุตรี ตรงข้ามบ้านของหลวงบุณยมานพพานิช/อรุณ บุณยมานพ หรือบ้านหม่อมเส็ง) บุตรของ พระยามหามนตรีศรีองครักษ์สมุห (เจริญ เศวตนันทน์) เจ้ากรมพระตำรวจในขวา กับ คุณหญิงกลิ่น ที่อยู่ บ้านสี่แยกคลองมอญ ฝั่งเหนือ เชิงสะพานวัดเครือวัลย์วิหาร (สะพานธรรมสารโสภณ)

เข้าเรียนที่โรงเรียนทวีธาภิเศก แล้วต่อที่โรงเรียนสวนกุหลาบ ได้เรียนดนตรีไทยกับหลวงประดิษฐ์ไพเราะ และโน้ตสากล กับพระยาวารสิริ (เอวัน วารสิริ) ก่อนเข้าโรงเรียนมหาดเล็กหลวง จมื่นมานิตย์นเรศ ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 11 กันยายน พ.ศ. 2510

วัยทำงาน

• พ.ศ. 2461 - อายุ 19 ปี รับราชการเป็นมหาดเล็กรับใช้แผนกตั้งเครื่อง สมัยรัชกาลที่ 6 จนเลื่อนขึ้นเป็นเสวกโท

• พ.ศ. 2469 - กรมมหาดเล็กหลวงยุบเลิก จึงลาออกเพื่อรับพระราชทานบำเหน็จ ไปทำงานหนังสือพิมพ์ไทยเขษมและแห่งอื่นๆ ,มีบทความเกี่ยวกับดนตรีและละคร ใช้นามแฝง ศุกรหัศน์ ,ศรีคุ้ม ,ศรีเศวต

• พ.ศ. 2473 - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน ทรงให้ช่วยงานวิทยุกระจายเสียง กรมไปรษณีย์โทรเลข

• พ.ศ. 2478 - อายุ 36 ปี แสดงนำฝ่ายพลเรือน ใน เลือดทหารไทย ภาพยนตร์พูดเผยแพร่กิจการทหารของ กระทรวงกลาโหม

• พ.ศ. 2482 - ผู้ประกาศรุ่นแรกๆ (รุ่นเดียวกับ ร.ท.เขียน ธีมากร) ของ สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย

• พ.ศ. 2487 - อายุ 45 ปี ดำรงตำแหน่งหัวหน้ากองการสังคีต กรมศิลปากร ในช่วงนี้ได้ประพันธ์คำร้องเพลงรำวงมาตรฐานประจำชาติ 4 เพลง ได้แก่ งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ และ คืนเดือนหงาย

• พ.ศ. 2492 - ลาออกจากราชการ หลังรับราชการตำแหน่งต่างๆ ได้แก่ หัวหน้ากองหนังสือพิมพ์ กรมโฆษณาการ และ หัวหน้าแผนกปาฐกถาและกระจายเสียง ธนาคารออมสิน

• พ.ศ. 2493 - รับบทนำในภาพยนตร์เรื่อง กฤษดาอภินิหาร

• พ.ศ. 2496-2508 - อุปสมบท

• พ.ศ. 2509 - แสดงภาพยนตร์ต่างประเทศ (ถ่ายทำในเมืองไทย)

ผลงาน

นักแสดง

ภาพยนตร์

• 2478: เลือดทหารไทย
• 2479: จันทร์เจ้าขา (ใช้ชื่อว่าศุกรหัสน์)
• 2489: ชายชาตรี (ร่วมกับ วสันต์ สุนทรปักษิณ)
• 2493: กฤษดาอภินิหาร (ร่วมกับ อบ บุญติด ,สวลี ผกาพันธ์)
• 2496: พรายมะลิวัลย์
• 2497: คำสั่งสาป (ร่วมกับ สวลี ผกาพันธุ์ ,อารี โทณวณิก)
• 2509: จอมมหากาฬทับทิมดำ /The Secret of the Black Ruby /Der Fluch des schwarzen Rubin (ร่วมกับ เมตตา รุ่งรัตน์ ,ปรียา รุ่งเรือง ,อนินันท์ สิงห์หิรัญ ,อบ บุญติด ,หม่อมชั้น พวงวัน )

โทรทัศน์

• ----: ละครทีวีช่อง 4 บางขุนพรหม

ผู้ประพันธ์เพลง

เพลงรำวงมาตรฐาน

• งามแสงเดือน ,ชาวไทย ,รำซิมารำ ,คืนเดือนหงาย

เพลงปลุกใจ

• ไทยช่วยไทย ,เอกราช ,ทางสร้างชาติ ,ปัจจุสมัย,รักสงบ,วันชาติ,เดินทางไกล,ยุวชนสโมสร,เดินทางไกล,สนธิสัญญามี่แก้ใหม่ (บางครั้งใช้นามแฝงในการแต่งเพลงว่า ศุกรหัศน์),ส่วนใหญ่แต่งให้วงดนตรีสุนทราภรณ์หรือวงดนตรีกรมโฆษณาการ

เพลงลีลาศ

• สวมหมวก (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง มัณฑนา โมรากุล ร้องบันทึกเสียงต้นฉบับโดยวงดนตรีสุนทราภรณ์)
• ยามอรุณ (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง ล้วน ควันธรรม ร้องนำหมู่)
• รื่นเริงใจ (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง มัณฑนา โมรากุล ร้องบันทึกเสียงต้นฉบับ โดยวงดนตรีสุนทราภรณ์)
• สายฟ้า (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง ร้องหมู่วงดนตรีสุนทราภรณ์ เพลงประจำโรงเรียนสายปัญญา)
• ดวงตรา (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง ร้องหมู่วงดนตรีสุนทราภรณ์ เพลงประจำธนาคารออมสิน)
• หนองคาย (เอื้อ สุนทรสนาน ทำนอง สุปาณี พุกสมบุญและมัณฑนา โมรากุลร้องนำหมู่ เพลงประจำจังหวัดเพลงแรก)