ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ปฏิวัติ"
ล โรบอต เพิ่ม: ky:Төңкөрүш |
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล ลบลิงก์ที่ซ้ำซ้อน wikidata |
||
บรรทัด 32: | บรรทัด 32: | ||
[[หมวดหมู่:การปกครอง]] |
[[หมวดหมู่:การปกครอง]] |
||
{{โครงการเมือง}} |
{{โครงการเมือง}} |
||
[[af:Rewolusie]] |
|||
[[als:Revolution]] |
|||
[[ar:ثورة]] |
|||
[[arz:ثوره]] |
|||
[[ast:Revolución]] |
|||
[[az:İnqilab]] |
|||
[[be:Рэвалюцыя]] |
|||
[[bg:Революция]] |
|||
[[bs:Revolucija]] |
|||
[[ca:Revolució]] |
|||
[[ckb:شۆڕش]] |
|||
[[cs:Revoluce]] |
|||
[[cy:Chwyldro]] |
|||
[[da:Revolution (politik)]] |
|||
[[de:Revolution]] |
|||
[[el:Επανάσταση]] |
|||
[[en:Revolution]] |
|||
[[eo:Revolucio]] |
|||
[[es:Revolución]] |
|||
[[et:Revolutsioon]] |
|||
[[eu:Iraultza]] |
|||
[[fa:انقلاب]] |
|||
[[fi:Vallankumous]] |
|||
[[fr:Révolution (politique et sociale)]] |
|||
[[fy:Revolúsje]] |
|||
[[gd:Rèabhlaid]] |
|||
[[gl:Revolución]] |
|||
[[he:מהפכה]] |
|||
[[hi:क्रांति]] |
|||
[[hr:Revolucija]] |
|||
[[hu:Forradalom]] |
|||
[[hy:Հեղափոխություն]] |
|||
[[id:Revolusi]] |
|||
[[it:Rivoluzione (politica)]] |
|||
[[ja:革命]] |
|||
[[jbo:sutra binxo]] |
|||
[[jv:Révolusi]] |
|||
[[ka:რევოლუცია]] |
|||
[[kk:Төңкеріс (қоғам)]] |
|||
[[ko:혁명]] |
|||
[[krc:Революция]] |
|||
[[ky:Төңкөрүш]] |
|||
[[la:Res novae]] |
|||
[[lb:Politesch Revolutioun]] |
|||
[[lt:Revoliucija]] |
|||
[[lv:Revolūcija]] |
|||
[[mhr:Революций]] |
|||
[[my:တော်လှန်ရေး]] |
|||
[[ne:क्रान्ति]] |
|||
[[nl:Revolutie]] |
|||
[[nn:Revolusjon]] |
|||
[[no:Revolusjon]] |
|||
[[pl:Rewolucja]] |
|||
[[pt:Revolução]] |
|||
[[qu:Pachakutiy]] |
|||
[[ro:Revoluție]] |
|||
[[ru:Революция]] |
|||
[[sah:Өрөбөлүүссүйэ]] |
|||
[[sco:Revolution]] |
|||
[[sh:Revolucija]] |
|||
[[simple:Revolution]] |
|||
[[sk:Revolúcia]] |
|||
[[sl:Revolucija]] |
|||
[[sq:Revolucioni]] |
|||
[[sr:Револуција]] |
|||
[[sv:Revolution]] |
|||
[[ta:புரட்சி]] |
|||
[[te:విప్లవం]] |
|||
[[tr:Devrim]] |
|||
[[uk:Революція]] |
|||
[[ur:انقلاب]] |
|||
[[vi:Cách mạng]] |
|||
[[wa:Revintreye]] |
|||
[[yi:רעוואלוציע]] |
|||
[[zh:革命]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 14:24, 9 มีนาคม 2556
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
ปฏิวัติ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงระบบ อาจโดยการยกเลิกระบบเดิม ใช้ระบบใหม่ หรือรื้อโครงสร้างเดิม เช่น ปฏิวัติตนเอง คือ ปรับปรุงตัวเองใหม่
นิยาม
คำว่าปฏิวัติในภาษาอังกฤษ (revolution) มีรากศัพท์จากภาษาละตินคือ revolutio และ revolvere แปลว่าการหมุนรอบ หรือแปลได้อีกทางหนึ่งว่าการพลิกฟ้าควำแผ่นดิน (to turn around) คำนี้มีใช้ทั่วไปในทางสังคมศาสตร์ แต่ก็มีใช้ในทางวิทยาศาสตร์เช่นกันเช่นการปฏิวัติวิทยาศาสตร์ เป็นต้น[1]
สารานุกรมเมอร์เรียม-เวบสเตอร์ (Merriam-Webster Encyclopedia) อธิบายว่า การปฏิวัติในทางการเมืองนั้นคือการเปลี่ยนแปลงการตัดรูปแบบของการเมืองการปกครองในระดับฐานราก (fundamentally)[2] สารานุกรมบริทานิกา คอนไซส์ (Briyanica Concise Encyclopedia) อธิบายว่าการปฏิวัติในทางสังคมศาสตร์ และในทางการเมืองคือการกระทำความรุนแรงต่อโครงสร้าง, ระบบ, สถาบัน ฯลฯ ทางสังคมการเมือง การปฏิวัติทางสังคมการเมืองจะเป็นการเปลี่ยนแปลงไปจากมาตรฐานต่างๆที่สังคมการเมืองเป็นอยู่เดิม เพิ่มจัดตั้ง หรือสถานามาตรฐานของสังคมการเมืองแบบใหม่ให้เกิดขึ้น[3]
โดยสรุปการปฏิวัติมีความหมายว่าการเปลี่ยนแปลงระบอบ (regime) ในทางสังคมการเมืองอาทิ วัฒนธรรมทางการเมือง อุดมการณ์ทางการเมือง เป็นต้น การปฏิวัติจึงไม่ต่างจากการเปลี่ยนกระบวนทัศน์ทางการเมือง (political paradigm) ซึ่งเกิดได้ยากกว่าการรัฐประหาร ซึ่งเพียงการเปลี่ยนแปลงระบบทางการเมือง (political system) อาทิ ผู้นำของรัฐ (head of state) หรือรัฐบาล (government) เท่านั้น[4]
อนึ่งการปฏิวัติทางการเมืองเป็นมโนทัศน์ที่สำคัญในการอธิบายการปฏิวัติสังคมในลัทธิทรอทสกี้ (Trotskyism)
ตัวอย่างของการปฏิวัติทางการเมืองในประวัติศาสตร์ทางการเมืองโลก[5]
- คำว่าปฏิวัติถูกใช้ครั้งแรกในอังกฤษ ค.ศ. 1688 - 89 เพื่ออธิบายการที่กษัตริย์เจมส์ที่ 2 ถูกยึดอำนาจ ศัพท์ในทางสังคมศาสตร์เรียกเหตุการณ์นี้ว่า การปฏิวัติอันรุ่งโรจน์ (The Glorious Revolution) การปฏิวัติครั้งนี้ทำให้อำนาจสมบูรณ์ของกษตริย์อังกฤษถูกถ่ายโอนมาสู่สภา
- ในศตวรรที่ 18 ในประเทศอเมริกาเกิดการปฏิวัติอเมริกา (The American Revolution) ซึ่งเป็นการปฏิวัติประเทศอเมริกาให้ปกครองตนเองแและแยกออกจากการปกครองของอังกฤษ
- ใน ค.ศ. 1789 เกิดการปฏิวัติฝรั่งเศส (The French Revolution) เมื่อปัญญาชน และประชาชนนำโดยโรแบร์สปิแอร์ (Maximilien de Robespierre) ปฏิวัติการปกครองของกษัตริย์หลุยส์ที่ 16 (Louise XVI) การปฏิวัติครั้งนี้มักถูกยกย่องว่าเป็นการปฏิวัติประชาธิปไตยครั้งแรก รวมถึงเป็นการปฏิวัติครั้งแรกของโลกสมัยใหม่ด้วย
- ในศตวรรษที่ 19 การแพร่กระจายของลัทธิคอมมิวนิสต์ (Communism) ทำให้ประเทศจำนวนมากเกิดการปฏิวัติการปกครองโดยประชาชน (People Revolution) ขึ้นจำนวนมาก โดยเฉพาะในประเทศที่ต้องการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นสังคมนิยม/คอมมิวนิสต์
สำหรับในสังคมการเมืองไทยเกิดการปฏิวัติทางการเมืองขึ้นเพียงครั้งเดียวคือ การปฏิวัติสยาม ในวันที่24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 เป็นการปฏิวัติการปกครองโดยเปลี่ยนระบอบการปกครองจากสมบูรณาญาสิทธิราชย์ (Absolute Monachy) กลายเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข (Constitutional Monarchy) ส่วนการล้มล้างรัฐบาลในครั้งต่อมานั้นเป็นเพียงการรัฐประหาร เพราะไม่ได้ต้องการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครอง ทว่าเป็นเพียงการเปลี่ยนแปลงรัฐบาล ผู้นำของรัฐบาล หรือเป็นการยืดอายุของรัฐบาลอุปถัมป์อำนาจนิยม (Suzerain-Authoritarianism) ของสังคมไทยเพียงเท่านั้น[6]
แต่ในความเห็นอีกด้านหนึ่ง กล่าวว่า การเปลี่ยนแปลงการปกครอง วันที่24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 เป็นการปฏิวัติรัฐประหาร เพราะเปลี่ยนระบอบการปกครองจากสมบูรณาญาสิทธิราชย์ (Absolute Monachy) กลายเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข (Constitutional Monarchy) อันเป็นการปฏิวัติ แต่ก็เป็นการรัฐประหาร (coup d'état) ด้วย เพราะใช้กำลังทหาร ควบคุม บังคับ ทำให้อำนาจรัฐบาลของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวสิ้นสุดลง(สำหรับฝ่ายที่ต่อต้านการปฏิวัติ) แต่กลุ่มการเมืองฝ่ายต่อต้านระบอบกษัตริย์ พยายามสร้างภาพให้เป็นเชิงบวก ว่าเป็นการปฏิวัติ หรืออภิวัฒน์ จนเรียกว่า สยามภิวัฒน์
อ้างอิง
- ↑ Richard Pipes, "A Concise History of the Russian Revolution," Cited by http://chagala.com/russia/pipes.htm
- ↑ http://www.merriam-webster.com/dictionary/revolution
- ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/500584/revolution
- ↑ พิสิษฐิกุล แก้วงาม. เอกสารประกอบการบรรยายวิชาสหวิทยาการสังคมศาสตร์ (มธ 120) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2550.
- ↑ Richard Pipes, "A Concise History of the Russian Revolution," Cited by http://chagala.com/russia/pipes.htm
- ↑ พิสิษฐิกุล แก้วงาม. เอกสารประกอบการบรรยายวิชาสหวิทยาการสังคมศาสตร์ (มธ 120) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2550.