จักรพรรดิกัลลิเอนุส
| กัลลิเอนุส | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 รูปสลักที่พิพิธภัณฑ์คาปิโตลิเน | |||||||||
| จักรพรรดิโรมัน | |||||||||
| ครองราชย์ | กันยายน ค.ศ. 253 – กันยายน ค.ศ. 268 | ||||||||
| ก่อนหน้า | ไอมิลิอานุส | ||||||||
| ถัดไป | เกลาดิอุส กอทิกุส | ||||||||
| จักรพรรดิร่วม | วาเลริอานุส (ค.ศ. 253 – ค.ศ. 260) ซาโลนินุส (กรกฎาคม ค.ศ. 260) | ||||||||
| ประสูติ | ป. ค.ศ. 218 จักรวรรดิโรมัน | ||||||||
| สวรรคต | กันยายน ค.ศ. 268 (พระชนมพรรษา 50 พรรษา) เมดิโอลานุม, อิตาเลีย (จักรวรรดิโรมัน), จักรวรรดิโรมัน | ||||||||
| พระราชบุตร | |||||||||
| |||||||||
| ราชวงศ์ | วาเลเรียน | ||||||||
| พระราชบิดา | วาเลริอานุส | ||||||||
| พระราชมารดา | เอ็กนาเทีย มาริเนียนา | ||||||||
พูบลิอุส ลิกินิอุส เอ็กนาติอุส กัลลิเอนุส (/ˌɡæliˈɛnəs/; ประมาณ ค.ศ. 218 – กันยายน ค.ศ. 268) เป็นจักรพรรดิแห่งโรมันร่วมกับพระราชบิดาของพระองค์พระนามว่า วาเลริอานุส ระหว่างปี ค.ศ. 253 จนถึง ค.ศ. 260 และทรงปกครองเพียงพระองค์เดียวตั้งแต่ ค.ศ. 260 จนถึง ค.ศ. 268 พระองค์ทรงปกครองในช่วงวิกฤตการณ์ในคริสต์ศตวรรษที่สามที่ส่งผลให้จักรวรรดิเกือบล่มสลาย พระองค์ทรงได้รับชัยชนะทางทหารหลายครั้งต่อผู้แย่งชิงตำแหน่งและชนเผ่าเจอร์แมนิก แต่ทรงไม่สามารถป้องกันการแยกตัวออกจากมณฑลสำคัญได้ พระองค์ทรงครองราชย์เป็นระยะเวลา 15 ปี ซึ่งเป็นระยะเวลาแห่งการครองราชย์ยาวนานที่สุดในรอบครึ่งศตวรรษ
จักรพรรดิกัลลิเอนุสเสด็จพระราชสมภพในตระกูลวุฒิสมาชิกดั้งเดิมที่ร่ำรวย ทรงเป็นพระราชโอรสของจักรพรรดิวาเลริอานุสกับนางมารินิอานา โดยที่จักรพรรดิวาเลริอานุสทรงขึ้นเป็นจักรพรรดิในเดือนกันยายน ค.ศ. 253 และให้วุฒิสภาโรมันยกให้กัลลิเอนุสขึ้นเป็นออกุสตุส จักรพรรดิวาเลริอานุสทรงแบ่งจักรวรรดิออกเป็นของพระองค์กับพระราชโอรส โดยจักรพรรดิวาเลริอานุสทรงปกครองทางตะวันออกและจักรพรรดิกัลลิเอนุสทรงปกครองอยู่ทางตะวันตก พระองค์ทรงเอาชนะอินเกนูอุส ซึ่งผู้แย่งชิงตำแหน่งของพระองค์ในปี ค.ศ. 258 และทรงทำลายกองทัพของชนอลามันน์ที่บริเวณเมดิโอลานุมในปี ค.ศ. 259
ความพ่ายแพ้และการจับกุมตัวของจักรพรรดิวาเลริอานุสที่เอเดสซาในปี ค.ศ. 260 โดยจักรวรรดิซาซาเนียน ส่งผลให้จักรวรรดิโรมันเข้าสู่กลียุคของสงครามกลางเมือง การควบคุมของจักรวรรดิทั้งหมดตกเป็นของจักรพรรดิกัลลิเอนุส พระองค์ทรงเอาชนะผู้แย่งชิงตำแหน่งฝั่งทางตะวันออกนามว่า มากริอานุส มายอร์ และลูกิอุส มุสซิอุส ไอมิลิอามุนในปี ค.ศ. 261 – ค.ศ. 262 แต่ทรงล้มเหลวในการยุติการก่อตัวของจักรวรรดิกอลที่แยกตัวออกมาในช่วงการปกครองของแม่ทัพโพสตูมุส ออเรโอลุส ซึ่งเป็นผู้แย่งชิงตำแหน่งอีกคนหนึ่งที่ประกาศตนเป็นจักรพรรดิในเมดิโอลานุมในปี ค.ศ. 268 แต่จักรพรรดิกัลลิเอนุสก็ทรงพ่ายแพ้ที่นอกเมืองและถูกปิดล้อมเมือง ในขณะที่การปิดล้อมดำเนินต่อไป จักรพรรดิกัลลิเอนุสทรงถูกขุนนางนามว่า เซโครพิอุส ลอบสังหารและแทงจนเสด็จสวรรคต ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแผนการสมรู้ร่วมคิด
อ้างอิง
[แก้]- ↑ พระนามเต็มของจักรพรรดิกัลลิเอนุสเมื่อเสด็จสวรรคต คือ Imperator Caesar Pvblivs Licinivs Egnativs Gallienvs Pivs Felix Invictvs Avgvstvs Germanicvs Maximvs Persicvs Pontifex Maximvs Tribuniciae Potestatis XVI Imperator I Consvl VII Pater Patriae, "จักรพรรดิไกซาร์พูบลิอุส ลิกินุส เอ็กนาติอุา กัลลิเอนุส พระองค์ผู้ทรงเคร่งพระศาสนา พระองค์ผู้ทรงศุภโชค พระองค์ผู้ทรงไม่ถูกพิชิต ออกุสตุส ชนชาวเจอร์แมนิก แม็กซิม เพอร์ซิค อำนาจศาล 16 ครั้ง จักรพรรดิ 1 ครั้ง กงสุล 7 ครั้ง พระบิดาแห่งปิตุภูมิ"