ตังเกี๋ย

อาณานิคมตังเกี๋ย Bắc Kỳ
พ.ศ. 2427 - 2488 พ.ศ. 2488 - 2492
ธงชาติ
ตังเกี๋ยอยู่ทางตอนเหนือของเวียดนามแสดงด้วยสีส้ม
สถานะ	ดินแดนในอารักขาของ ฝรั่งเศส
เมืองหลวง	ฮานอย
ภาษาทั่วไป	ภาษาฝรั่งเศส, ภาษาเวียดนาม
ศาสนา	พุทธมหายาน, ลัทธิขงจื๊อ
ยุคประวัติศาสตร์	จักรวรรดินิยมใหม่
• ก่อตั้ง	พ.ศ. 2427
• สิ้นสุด	พ.ศ. 2492
สกุลเงิน	French Indochinese piastre
ก่อนหน้า ถัดไป ราชวงศ์เหงียน ราชวงศ์ชิง จักรวรรดิเวียดนาม จักรวรรดิเวียดนาม สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม รัฐเวียดนาม
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	เวียดนาม

อาณานิคมตังเกี๋ย (เวียดนาม: Bắc Kỳ บั๊กกี่; อังกฤษ: Tonkin, Tongkin, Tonquin หรือ Tongking) เอกสารไทยเก่าเรียก ญวนเหนือ หรือ แคว้นจุฬนี เป็นส่วนที่อยู่ทางเหนือสุดของประเทศเวียดนาม มีอาณาเขตติดต่อกับเขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วงและมณฑลยูนนานของจีนทางเหนือ ทางตะวันตกติดต่อกับลาว และทางตะวันออกติดต่อกับอ่าวตังเกี๋ย ตังเกี๋ยตั้งอยู่บริเวณสามเหลี่ยมแม่น้ำแดงอันอุดมสมบูรณ์ และนับเป็นแหล่งปลูกข้าวที่สำคัญ

ประวัติศาสตร์

บริเวณดังกล่าวเคยถูกเรียกว่าวันลาง โดยบรรพบุรุษชาวเวียดนามเมื่อ 2000-100 ปีก่อนคริสตกาล หลักฐานของการตั้งถิ่นฐานที่เก่าแก่ที่สุดนอกเหนือไปจากแหล่งวัฒนธรรมดงเซินแล้ว ทางตอนเหนือของเวียดนามยังพบแหล่งอารยธรรมในโก๋ลัว ซึ่งเป็นเมืองโบราณตั้งอยู่ใกล้กับเมืองฮานอยในปัจจุบัน ตามตำนานของเวียดนามกล่าวว่า ชาวเวียดนามยุคแรกสืบเชื้อสายจากพญามังกร หลากองเกวิน และนางฟ้าอมตะ เอิงเกอ หลากองเกวินและเอิงเกอมีบุตรชายทั้งสิ้น 100 คนก่อนที่ทั้งสองจะแยกทางกัน บุตรชาย 50 คนอาศัยอยู่กับมารดาในบริเวณภูเขา และอีก 50 คนอาศัยอยู่กับบิดาบริเวณทะเล บุตรชายคนแรกได้กลายมาเป็นเชื้อสายพระมหากษัตริย์เวียดนามในยุคแรกสุด ซึ่งรู้จักกันโดยทั่วไปว่า พระมหากษัตริย์หุ่ง (หุ่งเวืองหรือราชวงศ์โฮงบ่าง) พระมหากษัตริย์หุ่งได้เรียกประเทศ ซึ่งตั้งอยู่บริเวณสามเหลี่ยมแม่น้ำแดงทางตอนเหนือของเวียดนามในปัจจุบัน ว่า วันลาง ชาววันลางจะถูกเรียกว่า หลาเวียด

รัฐในอารักขาฝรั่งเศส

ฝรั่งเศสได้ครอบครองดินแดนเวียดนามหลังจากสงครามจีน-ฝรั่งเศส (ค.ศ. 1884-85) รัฐบาลอาณานิคมฝรั่งเศสได้แบ่งเวียดนามออกเป็นเขตการปกครอง 3 แห่ง ได้แก่ ตังเกี๋ย (ทางตอนเหนือ) อันนัม (ทางตอนกลาง) และโคชินไชนา (ทางตอนใต้) ดินแดนเหล่านี้มีความแตกต่างกันมากในขอบเขตทางภูมิศาสตร์ ชาวเวียดนามส่วนใหญ่เห็นว่าประเทศของตนควรเป็นหนึ่งเดียวกันและต่อสู้เพื่อรวมชาติเป็นเวลานานกว่า 90 ปี การปกครองของฝรั่งเศสส่วนใหญ่มีก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง ระหว่างสงคราม ญี่ปุ่นได้ยึดครองดินแดนดังกล่าว จนกระทั่งสงครามยุติ ภาคเหนือของเวียดนามได้ยอมจำนนและตกเป็นของจีน ส่วนภาคใต้ยอมจำนนต่ออังกฤษ ดังที่ทรูแมนตัดสินใจในการประชุมพ็อทซ์ดัมโดยประกาศเจตนาที่จะยกดินแดนคืนให้อยู่ภายใต้การปกครองของฝรั่งเศสเช่นเดิม อย่างไรก็ตาม ในปี ค.ศ. 1954 กองทัพเวียดมินห์สามารถเอาชนะกองทัพฝรั่งเศสได้ในยุทธการที่เดียนเบียนฟู โฮจิมินห์ประกาศว่าตังเกี๋ยเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม (DRV) ที่จัตุรัสบาดิงห์ในปีเดียวกัน