เทเทรอพอด
| เทเทรอพอด ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ปลายยุคดีโวเนียน - ปัจจุบัน [1] | |
|---|---|
| |
| ตัวแทนของกลุ่มเทเทรอพอดที่ยังมีชีวิตอยู่ (ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย): กบ (ลิสแซมฟิเบีย), โฮตซินและจิ้งเหลน (ทั้งสองเป็นซอรอปซิด) และหนู (ซีแนปซิด) | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอต Eukaryota |
| อาณาจักร: | สัตว์ Animalia |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata |
| ไฟลัมฐาน: | เนโธสโทมาเทอ Gnathostomata |
| เคลด: | ยูเนโธสโทมาเทอ Eugnathostomata |
| เคลด: | เทโลสโทไม Teleostomi |
| ชั้นใหญ่: | สัตว์สี่เท้า Tetrapoda Jaekel, 1909[2] |
| กลุ่มย่อย | |
| |
เทเทรอพอด หรือ สัตว์สี่เท้า (อังกฤษ: Tetrapod[a]) เป็นสัตว์ที่มีสี่ขา (ยกเว้นสัตว์บางชนิด เช่น งู) ที่ประกอบขึ้นเป็นชั้นใหญ่เทเทรอโพดา (Tetrapoda) เทเทรอพอดประกอบไปด้วยสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก, สัตว์เลื้อยคลาน (รวมถึงไดโนเสาร์และสัตว์ปีก) และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมทั้งที่ยังมีชีวิตอยู่และสูญพันธุ์ไปแล้ว เทเทรอพอดพัฒนามาจากกลุ่มของสัตว์ที่รู้จักกันในชื่อว่า เทเทรอโพโดมอร์ฟา ซึ่งก็พัฒนาเป็นลำดับมาจากปลาที่มีครีบเป็นพู่โบราณในช่วงประมาณ 390 ล้านปีก่อน กลางยุคดีโวเนียน[3] รูปร่างของสัตว์ดังกล่าวอยู่ระหว่างปลาที่มีครีบเป็นพู่กับเทเทรอพอดสี่ขา เทเทรอพอดตัวแรก (จากมุมมองดั้งเดิม บนพื้นฐานของอะโพมอร์ฟี) ปรากฏขึ้นในช่วงปลายยุคดีโวเนียน 367.5 ล้านปีก่อน[1] บรรพบุรุษที่ชัดเจนของเทเทรอพอด รวมถึงกระบวนการที่เทเทรอพอดอพยพมาอยู่บนแผ่นดินของโลกหลังจากที่ขึ้นมาจากน้ำนั้นยังคงไม่เป็นที่แน่ชัด การเปลี่ยนแปลงจากแผนกายสำหรับหายใจและนำทางใต้น้ำเป็นแผนกายสำหรับให้สัตว์กลุ่มนี้เดินบนบกเป็นหนึ่งในวิวัฒนาการที่ลึกซึ้งที่สุดเท่าที่ทราบ[4][5] เทเทรอพอดตัวแรก ๆ นั้นอยู่ในน้ำเป็นส่วนใหญ่ สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกปัจจุบัน ซึ่งพัฒนามาจากกลุ่มก่อนหน้า เป็นสัตว์ครึ่งน้ำ โดยในช่วงชีวิตแรกของสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกนั้นเป็นลูกอ๊อดคล้ายปลา และช่วงชีวิตต่อ ๆ มาก็เปลี่ยนมาเป็นสัตว์ครึ่งน้ำครึ่งบก อย่างไรก็ตาม ชนิดของเทเทรอพอดที่มากที่สุดในปัจจุบันนั้นคือแอมนิโอต โดยแอมนิโอตส่วนมากเป็นเทเทรอพอดบกที่พัฒนามาจากเทเทรอพอดก่อนหน้าประมาณ 340 ล้านปีก่อน (กลุ่มแอมนิโอตหลักพัฒนาขึ้นเมื่อ 318 ล้านปีก่อน) กลไกใหม่ในแอมนิโอตที่ไม่พบในสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก คือ การวางไข่บนบก หรือพัฒนาต่อไปอีกเป็นการรักษาไข่ที่ผสมพันธุ์แล้วไว้ในตัวเมีย
เทเทรอพอดที่เป็นแอมนิโอตเริ่มครองพื้นที่และทำให้สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกส่วนมากสูญพันธุ์ กลุ่มหนึ่งของแอมนิโอตพัฒนาไปเป็นสัตว์เลื้อยคลาน ซึ่งประกอบไปด้วยลีพิโดซอเรีย, ไดโนเสาร์ (ซึ่งรวมสัตว์ปีกด้วย), จระเข้, เต่า และสัตว์ใกล้เคียงสัตว์เลื้อยคลานอื่นหลายชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ขณะที่อีกกลุ่มหนึ่งของแอมนิโอตพัฒนาไปเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมและสัตว์ใกล้เคียงอื่นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมหลายชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว แอมนิโอตยังมีเทเทรอพอดที่พัฒนาให้บินได้ อย่างเช่นสัตว์ปีกจากไดโนเสาร์ และค้างคาวจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม
เทเทรอพอดบางชนิด เช่น งู ได้สูญเสียขาไปบางส่วนหรือทั้งหมดผ่านการเกิดสปีชีส์และวิวัฒนาการ บางชนิดมีแค่กระดูกเหลือค้างที่ซ่อนอยู่เป็นร่องรอยของขาของบรรพบุรุษในอดีตอันไกล หลายชนิดกลับไปเป็นสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก ใช้ชีวิตเป็นสัตว์ครึ่งน้ำ หรือใช้ชีวิตในน้ำอย่างเต็มตัว วิวัฒนาการเช่นนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในช่วงยุคคาร์บอนิเฟอรัส[6] และล่าสุดในมหายุคซีโนโซอิก[7][8]
เทเทรอพอดมีลักษณะทางกายวิภาคและสรีรวิทยาหลายอย่างที่แตกต่างจากบรรพบุรุษในน้ำของพวกมันเอง ได้แก่ โครงสร้างของขากรรไกรสำหรับหาอาหารบนบก กระดูกโอบขาสำหรับการเคลื่อนที่บนบก ปอดสำหรับหายใจในอากาศ หัวใจสำหรับการไหลเวียนเลือด และดวงตากับหูสำหรับมองเห็นและได้ยินในอากาศ
ดูเพิ่ม
[แก้]เชิงอรรถ
[แก้]- ↑ /ˈtɛtrəpɒd/; จากกรีก: τετρα- "สี่" และ πούς "เท้า"
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 Alexander, Pyron R. (July 2011). "Divergence Time Estimation Using Fossils as Tematic Biology". Systematic Biology. 60 (4): 466–481. doi:10.1093/sysbio/syr047. PMID 21540408.
- ↑ Sues, Hans-Dieter (2019). "Authorship and date of publication of the name Tetrapoda". Journal of Vertebrate Paleontology. 39: e1564758. doi:10.1080/02724634.2019.1564758.
- ↑ Narkiewicz, Katarzyna; Narkiewicz, Marek (January 2015). "The age of the oldest tetrapod tracks from Zachełmie, Poland". Lethaia. 48 (1): 10–12. doi:10.1111/let.12083. ISSN 0024-1164.
- ↑ Long JA, Gordon MS (Sep–Oct 2004). "The greatest step in vertebrate history: a paleobiological review of the fish-tetrapod transition". Physiol. Biochem. Zool. 77 (5): 700–19. doi:10.1086/425183. PMID 15547790. S2CID 1260442. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-12. สืบค้นเมื่อ 2011-04-09. as PDF เก็บถาวร 2013-10-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ↑ Shubin, N. (2008). Your Inner Fish: A Journey Into the 3.5-Billion-Year History of the Human Body. New York: Pantheon Books. ISBN 978-0-375-42447-2.
- ↑ Laurin 2010, pp. 163
- ↑ Canoville, Aurore; Laurin, Michel (June 2010). "Evolution of humeral microanatomy and lifestyle in amniotes, and some comments on paleobiological inferences". Biological Journal of the Linnean Society. 100 (2): 384–406. doi:10.1111/j.1095-8312.2010.01431.x.
- ↑ Laurin, Michel; Canoville, Aurore; Quilhac, Alexandra (August 2009). "Use of paleontological and molecular data in supertrees for comparative studies: the example of lissamphibian femoral microanatomy". Journal of Anatomy. 215 (2): 110–123. doi:10.1111/j.1469-7580.2009.01104.x. PMC 2740958. PMID 19508493.
อ่านเพิ่มเติม
[แก้]
- Benton, Michael (5 February 2009). Vertebrate Palaeontology (3 ed.). John Wiley & Sons. p. 1. ISBN 978-1-4051-4449-0. สืบค้นเมื่อ 10 June 2015.
- Clack, J.A. (2012). Gaining ground: the origin and evolution of tetrapods (2nd ed.). Bloomington, Indiana, USA.: Indiana University Press. ISBN 9780253356758.
- Laurin, Michel (2010). How Vertebrates Left the Water. University of California Press. ISBN 978-0-520-26647-6. สืบค้นเมื่อ 26 May 2015.
- McGhee, George R. Jr. (2013). When the Invasion of Land Failed: The Legacy of the Devonian Extinctions. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-16057-5. สืบค้นเมื่อ 2 May 2015.
- Steyer, Sebastien (2012). Earth Before the Dinosaurs. Indiana University Press. p. 59. ISBN 978-0-253-22380-7. สืบค้นเมื่อ 1 June 2015.
- Clack, Jennifer A. (2009). "The Fin to Limb Transition: New Data, Interpretations, and Hypotheses from Paleontology and Developmental Biology". Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 37 (1): 163–179. Bibcode:2009AREPS..37..163C. doi:10.1146/annurev.earth.36.031207.124146.
- Hall, Brian K., บ.ก. (2007). Fins Into Limbs: Evolution, Development, and Transformation. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-31340-5.
- Long JA, Young GC, Holland T, Senden TJ, Fitzgerald EM (November 2006). "An exceptional Devonian fish from Australia sheds light on tetrapod origins". Nature. 444 (7116): 199–202. Bibcode:2006Natur.444..199L. doi:10.1038/nature05243. PMID 17051154. S2CID 2412640.
- Benton, Michael (2005). Vertebrate Palaeontology (3rd ed.). Blackwell Publishing.
| วิวัฒนาการ |  | |
|---|---|---|
| พันธุศาสตร์ประชากร | ||
| พัฒนาการ | ||
| วิวัฒนาการของอนุกรมวิธาน | ||
| วิวัฒนาการของอวัยวะ | ||
| วิวัฒนาการของชีวกระบวนการ | ||
| กระแสชีวิตและแบบจำลอง | ||
| แบบจำลองสายพันธุ์ใหม่ | ||
| บทความที่เกี่ยวข้อง | ||
| ประวัติชีวศาสตร์ | ||
| ฐานข้อมูลการควบคุมรายการหลักฐาน: ประจำชาติ |
|---|
