เพลงเรือ เป็นเพลงพื้นบ้านที่เล่นกันในฤดูน้ำหลาก เป็นเพลงปฏิพากย์ชนิดเดียวที่ร้องเล่นกลางลำน้ำโดยพ่อเพลงและแม่เพลงอยู่คนละลำ จังหวัดที่เล่นเพลงเรือ ได้แก่ จังหวัดที่อยู่ริมแม่น้ำในภาคกลาง เช่น อยุธยา อ่างทอง สิงห์บุรี สุพรรณบุรี ลพบุรี และพิษณุโลก เพลงเรือส่วนใหญ่จะถนัดร้องบทชิงชู้ ฉันทลักษณ์เหมือนเพลงปรบไก่[1]
ตัวอย่าง[แก้]
การร้องเพลงเรือจะมีบทลูกคู่รับว่า ฮ้าไฮ้ และมีบทกระทุ้งว่า ชะชะ ดังตัวอย่าง[2]
| ช. ลงเรือลอยล่องร้องทำนองเพลงเกริ่น |
|
แสนเสนาะเพลิน (ฮ้าไฮ้) จับใจ ชะ |
| มาพบเรือสาวรุ่นราวสคราญ |
|
แสนที่จะเบิกบาน (ฮ้าไฮ้) หทัย ชะ |
| จึงโผเรือเทียบเข้าไปเลียบข้างลำ |
|
แล้วก็เอ่ยถ้อยคำ (ฮ้าไฮ้) ปรา'ศรัย ชะ |
| แม่เพื่อนเรือลอยแม่อย่าน้อยน้ำจิต |
|
พี่ขอถามเจ้าสักนิด (ฮ้าไฮ้) เป็นไร ชะ |
| แม่พายเรือลัดแม่จะตัดทุ่งไกล |
|
แม่จะไปทางไหน (เอย) น้อยเอย |
| (ลูกคู่) เชียะ เชียะ นอระนอย ระนอย ระนอย |
|
เชียะ เชียะ ฮ้าไฮ้ |
ลักษณะบังคับ[แก้]
- บาทละ 2 วรรค
- วรรคละ 7 - 9 คำ
- จำนวนคำวรรคแรกมักมากกว่าวรรคหลัง
- ไม่จำกัดความยาวในหนึ่งบทมีตั้งแต่ 3 คำกลอนขึ้นไป
- จบบทด้วยคำว่า เอย
- บังคับสัมผัสแบบกานต์ดั้น
บทร้องพิเศษ[แก้]
บทจากเพลงเรือนอกจากจะร้องแบบธรรมดาแล้วยังมีบทร้องพิเศษที่เรียกว่า ออกช่อ ต่อท้าย ดังตัวอย่าง
