วิกิพีเดียภาษาอุซเบก
 | |
ภาพจับหน้าจอ  หน้าหลักของวิกิพีเดียภาษาอุซเบก | |
| ประเภท | สารานุกรมออนไลน์ |
|---|---|
| ภาษาที่ใช้ได้ | ภาษาอุซเบก |
| เจ้าของ | มูลนิธิวิกิมีเดีย |
| ยูอาร์แอล | uz.wikipedia.org |
| เชิงพาณิชย์ | บริจาค |
| ลงทะเบียน | ไม่จำเป็น |
| ลิขสิทธิ์เนื้อหา | Creative Commons ShareAlike License 3.0 |
วิกิพีเดียภาษาอุซเบก(อุซเบก: Oʻzbekcha Vikipediya) เป็นสารานุกรมวิกิพีเดียที่จัดทำขึ้นในภาษาอุซเบก ก่อตั้งขึ้นเมื่อเดือนธันวาคม ค.ศ. 2003 บทความในภาษาอุซเบกเขียนในอักษรละติน ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2012 มีการเพิ่มตัวแปลงอักษรละตินไปเป็นอักษรซีริลลิกเพื่อให้ผู้ใช้สามารถดูหน้าวิกิพีเดียภาษาอุซเบกทั้งในอักษรละตินกับซีริลลิก
ถึงแม้ว่าภาษาอุซเบกมีผู้พูดประมาณ 37 ล้านคนและในประเทศอุซเบกิสถานมีผู้ใช้อินเทอร์เน็ตเกือบ 17 ล้านคน[1] จำนวนผู้แก้ไขที่มีความเคลื่อนไหวในวิกิพีเดียภาษาอุซเบกกลับมีไม่มาก และบทความที่มีส่วนใหญ่มีแหล่งที่มาไม่ค่อยดี[2] อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่ต้น ค.ศ. 2012 ทั้งจำนวนผู้ใช้ที่มีความเคลื่อนไหวและบทความที่เขียนได้ดีเริ่มมีมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด จำนวนผู้เข้าชมก็เพิ่มขึ้นเช่นกัน โดยเฉพาะในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2022 ที่มีผู้ใช้ที่มีความเคลื่อนไหวมากกว่า 500 คนและมีความเคลื่อนไหวเพิ่มขึ้นสองเท่าจาก ค.ศ. 2019 ถึง 2022 จากผู้ใช้ 1,100 บัญชีไปเป็นเกือบ 1,920 บัญชีใน ค.ศ. 2021 ในช่วงต้น ค.ศ. 2013 วิกิพีเดียภาษาอุซเบกเคยจัดอยู่ในอันดับหนึ่งในแง่ของการเติบโตจากการดูหน้าเว็บประจำปี[3] ปัจจุบัน วิกิพีเดียภาษานี้มี 292,509 บทความ
วิกิพีเดียภาษาอุซเบกเคยถูกบล็อกในประเทศอุซเบกิสถานในช่วงหนึ่งเมื่อปลาย ค.ศ. 2011[4][5][6] แม้ว่าสาเหตุการปิดกั้นยังไม่ได้รับการเปิดเผย มีบางส่วนสันนิษฐานว่าสารานุกรมนี้ถูกบล็อกเนื่องจากรัฐบาลอุซเบกิสถานกังวลเกี่ยวกับการปรากฏตัวของบทความที่วิจารณ์การกระทำของรัฐบาล[2] ในขณะที่บางส่วนคาดเดาว่าวิกิพีเดียภาษาอุซเบกถูกบล็อกตาม "การสวมบทบาทอวดฝีมือ" เนื่องจากรัฐบาลอุซเบกิสถานมองเนื้อหาภาษาอุซเบกอยู่ในการควบคุมของตน[7] การบล็อกนี้ใช่ว่าจะแข็งแกร่งมาก เนื่องจากผู้ใช้สามารถเข้าถึงหน้าในวิกิพีเดียภาษาอุซเบกผ่านการเชื่อมต่อแบบ HTTPS[8] ทำให้ใน ค.ศ. 2013 Google เริ่มจัดหน้าวิกิพีเดียภาษาอุซเบกเข้ากับ HTTPS เป็นค่าเริ่มต้น ปัจจุบัน ผู้ใช้ในประเทศอุซเบกิสถานสามารถเข้าถึงหน้าในวิกิพีเดียภาษาอุซเบกิสถานได้ดดยไม่มีปัญหาใด ๆ
นโยบาย
[แก้]อักษร
[แก้]
ในขณะที่บทความในวิกิพีเดียภาษาอุซเบกเขียนด้วยอักษรละติน ในอดีต ภาษาอุซเบกเคยใช้หลายอักษร โดยก่อน ค.ศ. 1928 ประชากรที่รู้หนังสือเขียนภาษานี้ด้วยชุดตัวอักษรฐานอาหรับ ในช่วง ค.ศ. 1928 ถึง 1940 จึงหันมาเขียนชุดตัวอักษรละติน ซึ่งมีความแตกต่างจากชุดตัวอักษรละตินที่ใช้งานในปัจจุบัน นับตั้งแต่ ค.ศ. 1940 ภาษาอุซเบกจึงเริ่มเขียนในชุดตัวอักษรซีริลลิก ซึ่งยังคงเป็นรูปเขียนหลักจนกระทั่ง ค.ศ. 1993
มีการใช้ชุดตัวอักษรละตินใหม่ในภาษาอุซเบกหลังประเทศอุซเบกิสถานได้รับเอกราชจากสหภาพโซเวียต ปัจจุบัน มีการใช้อักษรละตินในหนังสือเรียนของโรงเรียนและมหาวิทยาลัย หนังสือพิมพ์บางสำนัก และในเอกสารราชการบางส่วน นั้บตั้งแต่ ค.ศ. 2004 เว็บไซต์ทางการบางส่วนหันมาเขียนภาษาอุซเบกด้วยอักษรละติน อย่างไรก็ตาม ยังมีผู้ใช้อักษรซีริลลิกอย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุและในชาวอุซเบกที่อยู่ต่างประเทศ
ปัจจุบัน วิกิพีเดียภาษาอุซเบกมีฟังก์ชัน ("vikifikator") ที่อนุญาตให้ผู้แก้ไขแปลงข้อความซีริลลิกไปเป็นละตินขณะแก้ไขได้ง่าย ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2012 มีการเพิ่มตัวแปลงอักษรละตินไปเป็นอักษรซีริลลิก เพื่อให้ผู้ใช้สามารถดูหน้าวิกิพีเดียภาษาอุซเบกทั้งในอักษรละตินกับซีริลลิก[9]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "Asia Internet Stats by Country and 2019 Population Statistics". Internet World Stats. December 2018. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-02-04. สืบค้นเมื่อ 2022-12-09.
- ↑ 2.0 2.1 Ataev, Nodir (17 February 2012). "Is Wikipedia accurate?". RFE/RL (ภาษาอุซเบก). สืบค้นเมื่อ 21 February 2012.
- ↑ "Page views for Wikipedia, all platforms, normalized". Wikimedia Foundation. สืบค้นเมื่อ 2 April 2013.
- ↑ Kilner, James (20 February 2012). "Uzbekistan blocks Wikipedia pages say witnesses". The Daily Telegraph. สืบค้นเมื่อ 21 February 2012.
- ↑ "Wikipedia articles in Uzbek blocked". RFE/RL. 16 February 2012. สืบค้นเมื่อ 21 February 2012.
- ↑ "The Uzbek Wikipedia is blocked in Uzbekistan". RFE/RL (ภาษาอุซเบก). 16 February 2012. สืบค้นเมื่อ 21 February 2012.
- ↑ Kendzior, Sarah (21 February 2012). "Why did Uzbekistan ban Wikipedia?". Registan. สืบค้นเมื่อ 24 February 2012.
- ↑ "The number of articles in the Uzbek Wikipedia has exceeded 50,000". RFE/RL (ภาษาอุซเบก). 12 November 2012. สืบค้นเมื่อ 20 April 2014.
- ↑ Ataev, Nodir (3 October 2012). "The Uzbek Wikipedia is growing". RFE/RL (ภาษาอุซเบก). สืบค้นเมื่อ 20 April 2014.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
- วิกิพีเดียภาษาอุซเบก (ในภาษาอุซเบก)
- วิกิพีเดียภาษาอุซเบก รุ่นโทรศัพท์ (ในภาษาอุซเบก)
 | บทความเว็บไซต์ หรือ เว็บแอปพลิเคชันนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |