โสกราตีส

โสกราตีส (Σωκράτης)
เกิด	470 ก่อนปีคริสตกาล, เอเธนส์
เสียชีวิต	399 ก่อนปีคริสตกาล, เอเธนส์
ยุค	ปรัชญาโบราณ
แนวทาง	ปรัชญาตะวันตก
สำนัก	กรีกคลาสิก, ปรัชญาโสกราตีส
ความสนใจหลัก	ญาณวิทยา, จริยศาสตร์
แนวคิดเด่น	วิธีของโสกราตีส, คำเยาะเย้ยของโสกราตีส
ได้รับอิทธิพลจาก อนักซาโกรัส, พาเมติเนส, โพดิคัส, ไดโอทิมา
เป็นอิทธิพลต่อ ปรัชญาทั่วโลกทั้งหมด

โสกราตีสเข้าปกป้อง Alcibiades ศิษย์ของตน ในสมรภูมิ Potidaea ภาพวาดโดย Pyotr Basin เมื่อ ค.ศ. 1828 จัดแสดง ณ พิพิธภัณฑ์รัฐรัสเซีย

โสกราตีส หรือ ซอกราแตส (กรีก: Σωκράτης, [sɔː.krá.tɛːs]; อังกฤษ: Socrates; 4 มิถุนายน 470 ปีก่อนคริสตกาล — 7 พฤษภาคม 399 ปีก่อนคริสตกาล) เป็นนักปราชญ์ของกรีกโบราณและเป็นชาวเมืองเอเธนส์ ซึ่งถือกันว่าเป็นผู้วางรากฐานของปรัชญาตะวันตก

ประวัติ

โสกราตีสเป็นบุคคลในประวัติศาสตร์ที่ไม่ได้มีผลงานการเขียนอะไร แต่ตัวตนและความคิดของเขายังคงอยู่ถึงปัจจุบันผ่านงานเขียนของบุคคลอย่าง อริสโตเติล (Aristotle) เพลโต (Plato) อริสโตฟานเนส (Aristophanes) หรือ ซีโนฟอน (Xenophon) นอกจากนั้นยังมีทั้งนักเขียน นักคิด และนักปราชญ์ที่เก็บเรื่องราวของโสกราตีส อย่างไรก็ตาม เราไม่สามารถรู้ว่าข้อมูลเรื่องเล่าถึงชีวิตของโสกราตีสนั้นจริงหรือเท็จได้อย่างแน่นอน

ตามธรรมเนียมโบราณ โสกราตีสนั้นเป็นลูกของโสโฟรนิกัส (Sophronicus) ผู้เป็นพ่อ และ แฟนาเรต (Phaenarete) ผู้เป็นแม่ โสกราตีสได้แต่งงานกับซานทิปป์ (Xanthippe) และมีลูกชายถึง 3 คน เมื่อเทียบกับสังคมสมัยนั้นซานทิปป์ถึงได้ว่าเป็นผู้หญิงอารมณ์ร้าย และโสกราตีสเองได้กล่าวว่าเพราะเขาสามารถใช้ชีวิตกับซานทิปป์ได้ เขาใช้ชีวิตกับมนุษย์คนใดก็ได้ เหมือนกับผู้ฝึกม้าที่สามารถทนกับม้าป่าได้ โสกราตีสได้เห็นและร่วมรบในสมรภูมิ และ ตามสิ่งที่เพลโตได้กล่าวว่า โสกราตีสได้รับเหรียญเกียรติยศสำหรับความกล้าหาญในสมรภูมิรบ

ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ไม่กล่าวอย่างชัดเจนว่าโสกราตีสประกอบอาชีพใด ใน"ซิมโพเซียม" (Symposium) ซีโนฟอนกล่าวว่าโสกราตีสใช้ชีวิตกับการสนทนาปรัชญา โสกราตีสไม่น่าที่จะมีเงินมรดกจากครอบครัวเพราะบิดาของโสกราตีสเป็นเพียงศิลปิน และตามการบรรยายของพลาโต โสกราตีสไม่ได้รับเงินจากลูกศิษย์ อย่างไรก็ตามซีโนฟอนกล่าวใน "ซิมโพเซียม" ว่าโสกราตีสรับเงินจากลูกศิษย์ของเขา และอาริสโตฟานเนสก็เล่าว่าโสกราตีสได้เปิดโรงเรียนของตนเอง ข้อสันนิษฐานอีกอย่างหนึ่งที่เป็นไปได้ก็คือ โสกราตีสเลี้ยงชีพผ่านเพื่อนที่ร่ำรวยของเขา เช่น เอลซีไบเดส (Alcibiades)

การไต่สวนและเสียชีวิต

การตายของโสกราตีส โดยฌัก-หลุยส์ ดาวีด ค.ศ. 1887

โสกราตีสใช้ชีวิตอยู่ในช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลงในอาณาจักรเอเธนส์ จากจุดสูงสุดของอาณาจักรเอเธนส์ถึงยุคเสื่อมภายหลังการพ่ายแพ้ให้กับกรุงสปาร์ตา (Sparta) มีบุคคลสามคนสำคัญที่ยุให้ศาลสาธารณะของกรุงเอเธนส์ไต่สวนโสกราตีส โดยกล่าวหาว่าโสกราตีสเป็นผู้ที่สร้างความเสื่อมศรัทธาในศาสนา และเยาวชนในกรุงเอเธนส์ เรื่องราวทั้งหมดนี้สามารถอธิบายได้ เมื่อนึกถึงสถานการณ์ในเมืองเอเธนส์ภายหลังการพ่ายแพ้ให้กับสปาร์ตานั้น ชาวเมืองเอเธนส์ ผู้ยังเชื่อถือในเทพเจ้าผู้ปกป้องเมืองต่าง ๆ มองว่าการพ่ายแพ้ของเอเธนส์เป็นเพราะเทพเจ้าเอเธนา (Athena) ผู้เป็นเทพปกครองเมืองเอเธนส์นั้นประสงค์จะลงโทษเมืองเอเธนส์เพราะผู้คนในเมืองเสื่อมศรัทธาในศาสนา การที่โสกราตีสตั้งคำถามและสนทนาเกี่ยวกับปรัชญาจึงเท่ากับเป็นการทรยศชาติ จากการไส่ร้ายป้ายสีของอีกฝ่ายที่พยายามรวบอำนาจโดยการติดสินบน ใช้อำนาจทางการเมือง และการปล่อยข่าวเท็จ ต่อการตัดสินด้วยการลงคะแนนของสภาเอเทนส์ว่าให้ประหารโสกราตีส(สมัยนั้นยังไม่มีระบบศาลไต่สวนหรือการสืบสวนคดี) ก่อนถึงการประหารเพลโตได้เข้าพบและได้ขอให้หนีไปกับเขาด้วยแผนที่วางไว้แล้วแต่โสกราตีสใด้บอกกับเพลโตว่า ฉันยอมตายได้แต่ฉันไม่อาจยอมให้ประชาธิปไตยตายเพื่อรักษาชีวิต เขาเต็มใจเข้าสู่การประหารโดยการดื่มยาพิษและเสียชีวิตในที่สุด

ข้อมูล

• Ahbel-Rappe, Sara; Kamtekar, Rachana (2009). A Companion to Socrates. Wiley. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Ahbel-Rappe, Sara (2011). Socrates: A Guide for the Perplexed. A&C Black. ISBN 978-0-8264-3325-1.
• Alon, Ilai (2009). "Socrates in Arabic Philosophy". ใน Ahbel-Rappe, Sara; Kamtekar, Rachana (บ.ก.). A Companion to Socrates. Wiley. pp. 313–326. doi:10.1002/9780470996218.ch20. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Ambury, James M. (2020). "Socrates". Internet Encyclopedia of Philosophy. สืบค้นเมื่อ 2021-06-02.
• Ausland, Hayden W. (15 May 2019). "Socrates in the Early Nineteenth Century, Become Young and Beautiful". ใน Kyriakos N. Demetriou (บ.ก.). Brill's Companion to the Reception of Socrates. BRILL. pp. 685–718. ISBN 978-90-04-39675-3.
• Benson, Hugh H. (2011). "Socratic Method". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 179–200. doi:10.1017/CCOL9780521833424.008. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Benson, Hugh H. (3 January 2013). "The priority of definition". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 136–155. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Bett, Richard (2011). "Socratic Ignorance". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 215–236. doi:10.1017/CCOL9780521833424.010. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Bowman, Brady (15 May 2019). "Hegel on Socrates and the Historical Advent of Moral Self-Consciousness". ใน Kyriakos N. Demetriou (บ.ก.). Brill's Companion to the Reception of Socrates. BRILL. pp. 749–792. doi:10.1163/9789004396753_030. ISBN 978-90-04-39675-3. S2CID 181666253.
• Brickhouse, Thomas C.; Smith, Nicholas D. (3 January 2013). "Socratic Moral Psychology". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 185–209. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Campos-Daroca, F. Javier (15 May 2019). "Epicurus and the Epicureans on Socrates and the Socratics". ใน Moore, Christopher (บ.ก.). Brill's Companion to the Reception of Socrates. Brill Publishers. pp. 237–265. doi:10.1163/9789004396753_010. ISBN 978-90-04-39675-3. S2CID 182098719.
• D'Angour, Armand (2019). Socrates in Love. Bloomsbury. ISBN 978-14-08-88391-4.
• Döring, Klaus (2011). "The Students of Socrates". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 24–47. doi:10.1017/CCOL9780521833424.002. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Dorion, Louis André (2011). "The Rise and Fall of the Socratic Problem". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 1–23. doi:10.1017/CCOL9780521833424.001. hdl:10795/1977. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Guthrie, W. K. C. (1972). A History of Greek Philosophy: Volume 3, The Fifth Century Enlightenment, Part 2, Socrates. Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511518454. ISBN 978-0-521-09667-6.
• Griswold, Charles L. (2011). "Socrates' Political Philosophy". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 333–352. doi:10.1017/CCOL9780521833424.014. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Hankins, James (2009). "Socrates in the Italian Renaissance". ใน Ahbel-Rappe, Sara; Kamtekar, Rachana (บ.ก.). A Companion to Socrates. Wiley. pp. 337–352. doi:10.1002/9780470996218.ch21. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Johnson, Curtis (3 January 2013). "Socrates' political philosophy". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 233–256. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Jones, Daniel (8 June 2006). English Pronouncing Dictionary. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-68086-8.
• Kahn, Charles H. (4 June 1998). Plato and the Socratic Dialogue: The Philosophical Use of a Literary Form. Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511585579. ISBN 978-0-521-64830-1.
• Konstan, David (2011). "Socrates in Aristophanes' Clouds". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 75–90. doi:10.1017/CCOL9780521833424.004. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Lane, Melissa (2011). "Reconsidering Socratic Irony". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 237–259. doi:10.1017/CCOL9780521833424.011. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Lapatin, Keneth (2009). "Picturing Socrates". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 110–155. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Lesher, J. H. (James H.) (1987). "Socrates' Disavowal of Knowledge". Journal of the History of Philosophy. Project Muse. 25 (2): 275–288. doi:10.1353/hph.1987.0033. ISSN 1538-4586. S2CID 171007876.
• Long, A.A. (2009). "How Does Socrates' Divine Sign Communicate with Him?". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 63–74. doi:10.1002/9780470996218.ch5. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Long, A.A. (2011). "Socrates in Later Greek Philosophy". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 355–379. doi:10.1017/CCOL9780521833424.015. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Loughlin, Felicity P. (15 May 2019). "Socrates and Religious Debate in the Scottish Enlightenment". ใน Kyriakos N. Demetriou (บ.ก.). Brill's Companion to the Reception of Socrates. BRILL. pp. 658–683. doi:10.1163/9789004396753_027. ISBN 978-90-04-39675-3. S2CID 182644665.
• May, Hope (2000). On Socrates. Wadsworth/Thomson Learning. ISBN 978-0-534-57604-2.
• McPherran, Mark L. (2011). "Socratic religion". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 111–127. doi:10.1017/CCOL9780521833424.006. ISBN 978-0-521-83342-4.
• McPherran, Mark L. (3 January 2013). "Socratic theology and piety". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 257–277. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• McPartland, Keith (3 January 2013). "Socratic Ignorance and Types of Knowledge". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 94–135. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• McLean, Daniel R. (2009). "The Private Life of Socrates in Early Modern France". ใน Ahbel-Rappe, Sara; Kamtekar, Rachana (บ.ก.). A Companion to Socrates. Wiley. pp. 353–367. doi:10.1002/9780470996218.ch22. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Muench, Paul (2009). "Kierkegaard's Socratic Point of View". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 389–405. doi:10.1002/9780470996218.ch24. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Nails, Debra (2020). Edward N. Zalta (บ.ก.). "Socrates". Stanford Encyclopedia of Philosophy.
• Ober, Josiah (2010). "Socrates and Democratic Athens". ใน Donald R. Morrison (บ.ก.). The Cambridge Companion to Socrates. Cambridge University Press. pp. 138–178. doi:10.1017/CCOL9780521833424.007. ISBN 978-0-521-83342-4.
• Obdrzalek, Suzanne (3 January 2013). "Socrates on Love". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 210–232. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Porter, James I. (2009). "Nietzsche and 'The Problem of Socrates'". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 406–425. doi:10.1002/9780470996218.ch25. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Ralkowski, Mark (3 January 2013). "The politics of impiety why was Socrates prosecuted by the Athenian democracy ?". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 301–327. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Raymond, Christopher C. (15 May 2019). "Nietzsche's Revaluation of Socrates". ใน Kyriakos N. Demetriou (บ.ก.). Brill's Companion to the Reception of Socrates. BRILL. pp. 837–683. doi:10.1163/9789004396753_033. ISBN 978-90-04-39675-3. S2CID 182444038.
• Reshotko, Naomi (3 January 2013). "Socratic eudaimonism". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 156–184. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Rowe, Christopher (2006). "Socrates in Plato's Dialogues". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 159–170. doi:10.1002/9780470996218.ch10. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Rudebusch, George (2009). "Socratic Love". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 186–199. doi:10.1002/9780470996218.ch11. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Segvic, Heda (2006). "No One Errs Willingly: The Meaning of Socratic Intellectualism". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 171–185. doi:10.1002/9780470996218.ch10. ISBN 978-1-4051-5458-1.
• Schur, David; Yamato, Lori (15 May 2019). "Kierkegaard's Socratic Way of Writing". ใน Kyriakos N. Demetriou (บ.ก.). Brill's Companion to the Reception of Socrates. Brill Publishers. pp. 820–836. doi:10.1163/9789004396753_032. ISBN 978-90-04-39675-3. S2CID 181535294.
• Trizio, Michele (15 May 2019). "Socrates in Byzantium". ใน Moore, Christopher (บ.ก.). Brill's Companion to the Reception of Socrates. Brill Publishers. pp. 592–618. doi:10.1163/9789004396753_024. ISBN 978-90-04-39675-3. S2CID 182037431.
• Vasiliou, Iakovos (3 January 2013). "Socratic irony". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 20–33. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Vlastos, Gregory (1985). "Socrates' Disavowal of Knowledge". The Philosophical Quarterly. Oxford University Press (OUP). 35 (138): 1–31. doi:10.2307/2219545. ISSN 0031-8094. JSTOR 2219545.
• Vlastos, Gregory (1991). Socrates, Ironist and Moral Philosopher. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-9787-2.
• Waterfield, Robin (3 January 2013). "Quest for the historical Socrates". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 1–19. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• Wolfsdorf, David (3 January 2013). "Quest for the historical Socrates". ใน Nicholas D. Smith (บ.ก.). The Bloomsbury Companion to Socrates. John Bussanich. A&C Black. pp. 34–67. ISBN 978-1-4411-1284-2.
• White, Nicholas (2009). "Socrates in Hegel and Others". ใน Sara Ahbel-Rappe (บ.ก.). A Companion to Socrates. Rachana Kamtekar. Wiley. pp. 368–387. doi:10.1002/9780470996218.ch23. ISBN 978-1-4051-5458-1.

อ่านเพิ่ม

• Brun, Jean (1978). Socrate (sixth ed.). Presses universitaires de France. pp. 39–40. ISBN 978-2-13-035620-2. (ในภาษาฝรั่งเศส)
• Benson, Hugh (1992). Essays on the philosophy of Socrates. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-506757-6. OCLC 23179683.
• Rudebusch, George (2009). Socrates. Chichester, U.K. Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-5085-9. OCLC 476311710.
• Taylor, C. C. W. (1998). Socrates. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-287601-0.
• Taylor, C. C. W. (2019). Socrates: A Very Short Introduction. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-883598-1.
• Vlastos, Gregory (1994). Socratic Studies. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-44735-5.

แหล่งข้อมูลอื่น

• โสกราตีส ที่ Indiana Philosophy Ontology Project
• The Dialogues of Plato ที่ Project Gutenberg