ข้ามไปเนื้อหา

นกเค้า

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
นกเค้า
ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: สมัยพาลีโอซีนตอนปลาย-ปัจจุบัน 60–0Ma
นกเค้าโมง (Glaucidium cuculoides) ที่อำเภอแม่วงก์ ประเทศไทย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Aves
อันดับ: Strigiformes
Wagler, 1830
วงศ์
แผนที่แสดงการกระะจายพันธุ์ของนกเค้าแมว
ชื่อพ้อง
  • Strigidae sensu Sibley & Ahlquist

นกเค้า หรือ​ นกฮูก เป็นนกที่อยู่ในอันดับ Strigiformes มีรูปใบหน้าคล้ายแมว อันเป็นที่มาของชื่อสามัญ จับสัตว์เล็ก ๆ กินเป็นอาหาร เช่น ค้างคาว หนู, งู สัตว์เลื้อยคลานและสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำเล็ก ๆ ในขณะที่บางชนิดที่มีขนาดใหญ่อาจจับปลาหรือปูกินได้ด้วย จัดเป็นนกล่าเหยื่อจำพวกหนึ่งเหมือนเหยี่ยว, อินทรี และแร้ง ที่หากินในเวลากลางวัน ส่วนนกเค้าแมวนั้นมักหากินในเวลากลางคืน ทำให้มีเล็บโค้งแหลมและมีปากงุ้มแหลมสำหรับจับสัตว์กิน

เหตุที่หากินในเวลากลางคืน เป็นเพราะนกเค้าไม่อาจสู้กับนกล่าเหยื่อในเวลากลางวันอย่างเหยี่ยวหรืออินทรีได้ บางครั้งยังถูกนกที่มีขนาดเล็กกว่าอย่างนกเอี้ยงหรือนกกิ้งโครงไล่จิกตีอีกต่างหาก[1]

เนื่องจากเป็นสัตว์ที่หากินในเวลากลางคืน จึงมีดวงตาหลายกว่าเหยี่ยวและอินทรีมาก ดวงตาอยู่ด้านหน้าของใบหน้าเหมือนมนุษย์และสัตว์ตระกูลแมว หัวหมุนได้เกือบรอบตัวได้ถึง 270 องศา เนื่องจากมีกระดูกสันหลังตรงคอ 14 ชิ้น ซึ่งมากกว่าสัตว์ชนิดใด ๆ ในโลก[2] หูของนกเค้าแมวมีความไวมากเป็นพิเศษสำหรับการฟังเสียงในเวลากลางคืนและหาเหยื่อ มีขนปีกอ่อนนุ่ม บินได้เงียบเพื่อไม่ให้เหยื่อรู้ตัว และมีประสาทสายตาที่มองเห็นได้ดีกว่ามนุษย์ถึง 100 เท่า[3]โดยปกติแล้วตัวเมียมีขนาดโตกว่าตัวผู้ ตัวเมียเป็นตัวที่กกไข่ ตัวผู้ไม่กกไข่ มักพบก้อนที่สำรอกคายออกทิ้งลงมาที่พื้นเบื้องล่างในรังหรือบริเวณใกล้เคียงกับรัง เพราะนกเค้าแมวมักกลืนเหยื่อเข้าไปทั้งตัว กระดูกและขนที่ไม่ย่อยก็สำรอกออกมาเป็นก้อนทิ้งทีหลัง

นกเค้าที่พบในประเทศไทย

[แก้]

สำหรับในประเทศไทยมีนกที่อยู่ในอันดับเค้าแมวถึง 18 ชนิด ได้แก่

วงศ์ Tytonidae

วงศ์ Strigidae

เสียงร้องของนกทึดทือพันธุ์เหนือ

นกเค้าที่สามารถนำเข้าอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

[แก้]

ตามอนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ การค้าสัตว์ป่า พืชป่า และผลิตภัณฑ์ระหว่างประเทศ จะถูกควบคุมโดยระบบใบอนุญาต (Permit) ซึ่งสัตว์ป่าและพืชป่าที่อนุสัญญาควบคุมจะต้องมีใบอนุญาตในการนำเข้า (Import) ส่งออก (Export) นำผ่าน (Transit) และส่งกลับออกไป (Re-Export) โดยชนิดพันธุ์ของสัตว์ป่าและพืชป่าที่อนุสัญญาควบคุม จะระบุไว้ในบัญชีหมายเลข 1,2,3 (Appendix I,II,III) ของอนุสัญญา ซึ่งนกเค้าที่มีในแต่ละโซนคือ

ในทางวัฒนธรรมและความเชื่อ

[แก้]

มีความเชื่อที่แตกต่างออกไปในบางวัฒนธรรม นกเค้าแมวหมายถึง สติปัญญา ในศาสนาฮินดู นกเค้าแมวเป็นพาหนะของพระแม่ลักษมี เทพีแห่งความอุดมสมบูรณ์และพรรณข้าว ด้วยเชื่อว่าพระนางจะขี่นกเค้าแมวออกไปตรวจนาข้าวในเวลากลางคืน[9] ซึ่งก็คล้ายคลึงกับคติของกรีกโบราณ ที่นกเค้าแมวขนาดเล็กเป็นสัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้องกับอะธีนา เทพีแห่งสติปัญญา ดังนั้น ในทางวิทยาศาสตร์ ชื่อสกุลของนกเค้าจุดจึงใช้คำว่า Athene ซึ่งก็หมายถึง เทพีอธีนา นั่นเอง[10] ในญี่ปุ่น นกเค้าแมวถือเป็นสัญลักษณ์ของความสุขและความโชคดี เนื่องจากนกเค้าแมวหรือนกฮูกในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า 梟 (Fukurou) ซึ่งอาจแยกได้ว่า 福 (Fuku) แปลว่า โชคดี และ 郎 (Rou) ใช้ต่อท้ายชื่อเด็กผู้ชาย หรือ 不 (Fu) ที่แปลว่า ไม่ รวมกับ 苦労 (Kurou) ที่แปลว่า ความลำบาก ดังนั้นโดยรวมแล้ว นกเค้าแมวจึงเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดี ที่เรียกว่า 縁起物 (Engimono) อีกทั้งยังใช้เป็นสัญลักษณ์ประจำจังหวัดอิบะระกิ[11]

ในพื้นที่ตำบลกรุงชิง อำเภอนบพิตำ จังหวัดนครศรีธรรมราช ทางภาคใต้ของไทยมีการละเล่นพื้นบ้านที่เรียกว่า "รำโทนนกพิทิด" เป็นการร่ายรำอย่างสนุกสนาน ซึ่งนกพิทิดนั้นก็หมายถึง นกทึดทือ ซึ่งเป็นนกเค้าขนาดใหญ่นั่นเอง [12] [13]

ในฟุตบอลอังกฤษ มีทีมที่ใช้นกเค้าแมวเป็นสัญลักษณ์ของทีม คือ เชฟฟิลด์เวนสเดย์ ซึ่งเป็นทีมประจำเมืองเชฟฟิลด์ ก็มีฉายาว่า "นกเค้าแมว" อีกด้วย

นอกจากนี้แล้ว ในวัฒนธรรมสมัยนิยม นกเค้าแมวยังถูกอ้างอิงถึงต่าง ๆ เช่น ในนวนิยายสำหรับเด็กแนวแฟนตาซีชุด แฮร์รี่ พอตเตอร์ ก็มีนกเค้าแมวปรากฏในเรื่อง และในซีรีส์แนวโทคุซัทสึของญี่ปุ่นเรื่อง เจ็ทแมน นกเค้าแมวก็เป็นสัญลักษณ์หนึ่งในบรรดานักสู้เจ็ทแมนด้วย ด้วยการเป็นนักสู้ประจำสีเหลือง ชื่อ เยลโล่ โอว์

อ้างอิง

[แก้]
  1. บางอ้อ - ฆ่าหนูด้วยนกแสก 1/2 จากรายการ, บางอ้อ
  2. ["How can a owl turn its head all way around? (อังกฤษ)". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-01-31. สืบค้นเมื่อ 2012-10-30. How can a owl turn its head all way around? (อังกฤษ)]
  3. เค้าแมวมลายู..คู่หูแฮรี่ฯ นักล่าชีวิต..แห่งรัตติกาล จากไทยรัฐ
  4. http://www.siamfalconry.com/t450-topic[ลิงก์เสีย]
  5. http://www.siamfalconry.com/t450-topic[ลิงก์เสีย]
  6. http://www.siamfalconry.com/t450-topic[ลิงก์เสีย]
  7. http://www.siamfalconry.com/t450-topic[ลิงก์เสีย]
  8. http://www.siamfalconry.com/t450-topic[ลิงก์เสีย]
  9. ตะกรุดนกทึกทือ สัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้องกับพระแม่ลักษมีเทวี พระชายาแห่งองค์พระวิษณุ
  10. Athena and the Owl? เก็บถาวร 2011-02-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนจากยาฮู
  11. ""นกฮูก" สัญลักษณ์แห่งความสุขและโชคดี!!!". anngle.org. 1 September 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 27 November 2013.
  12. "วิเคราะห์คอลัมนิสต์ 17 11 58". ฟ้าวันใหม่. 17 November 2015. สืบค้นเมื่อ 18 November 2015.
  13. "WU04นกพิทิด วัฒนธรรมท้องถิ่นแห่งกรุงชิง". อาศรมวัฒนธรรม วลัยลักษณ์. 16 May 2013. สืบค้นเมื่อ 18 November 2015.
  • บุญส่ง เลขะกุลนกสามถิ่น นกสวน นกท้องนา นกป่าดง. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2537.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]