วัดดงฤๅษี

วัดดงฤๅษี
ที่ตั้ง	ตำบลบ้านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
เจ้าอาวาส	พระใบฎีกาชัยนรินทร์
ความพิเศษ	หอไตร
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดดงฤๅษี เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลบ้านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ 9 ไร่ 2 งาน 40 ตารางวา ที่ดินวัดติดด้านทิศเหนือแม่น้ำลี้

วัดดงฤๅษีตั้งวัดเมื่อ พ.ศ. 2325 แต่เดิมเป็นที่ดินรกร้างว่างเปล่า ต่อมามีผู้เข้ามาอยู่เข้ามาพบเห็นพระพุทธรูปโบราณหลายองค์ และมีรูปปั้นพระฤๅษี 2 ตน จึงได้ชักชวนชาวบ้านเข้ามาบูรณะสิ่งก่อสร้างวัดขึ้นมาใหม่ ได้นิมนต์พระมาอยู่จำพรรษา ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. 2425 โดยมีพระโพธิ์ เป็นเจ้าอาวาสรูปแรก และในปัจจุบันพระใบฎีกาชัยนรินทร์ เป็นเจ้าอาวาส วัดมีรูปปั้นฤๅษีจึงซึ่งมีเรื่องเล่ากันว่ามีลูกเศรษฐี 2 คน หนีบิดามาบวชเป็นฤๅษีและบำเพ็ญพรต เมื่อทั้งสองถึงแก่กรรม บิดาจึงบริจาคทรัพย์สมบัติเพื่อสร้างวัดขึ้นบริเวณนี้เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ฤๅษีทั้ง 2 และได้สร้างรูปปั้นฤๅษีไว้

อาคารเสนาสนะประกอบด้วย วิหาร อุโบสถ เจดีย์ กุฏิสงฆ์ ศาลาการเปรียญ และโบราณสถานที่สำคัญของวัดดงฤาษีคือ หอไตรซึ่งได้รับการชึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานจากกรมศิลปากร หอไตรสร้างเมื่อพ.ศ. 2470 โดยมีพระครูปัน โพธิโก พร้อมด้วยศิษยานุศิษย์ร่วมกันสร้างหอธรรมขึ้นโดยมีพ่อหนานปัน ไชยชมภู เป็นนายช่างก่อสร้าง เป็นอาคารไม้สักทอง ชั้นเดียวมีใต้ถุนสูง ภายในห้องเก็บคัมภีร์มีทางเข้าด้านหน้าและด้านหลัง เพดานมีภาพเขียนสีรูปดาวเพดาน หน้าบันเป็นไม้แกะสลักลวดลายพรรณพฤกษาประดับกระจกจืน