มะเร็งเซลล์ตับ

มะเร็งเซลล์ตับ (Hepatocellular carcinoma)
ชิ้นเนื้อจากการผ่าชันสูตรศพแสดงให้เห็นก้อนมะเร็งเซลล์ตับในผู้ติดเชื้อตับอักเสบซี
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
ICD-10	C22.0
ICD-9	155
ICD-O:	M8170/3
MedlinePlus	000280
eMedicine	med/787
NCI	มะเร็งเซลล์ตับ
MeSH	D006528

มะเร็งเซลล์ตับ หรือ เฮปาโตเซลลูลาร์ คาร์ซิโนมา (อังกฤษ: hepatocellular carcinoma - HCC) เป็นมะเร็งที่กำเนิดขึ้นในตับ มะเร็งเซลล์ตับเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 3 จากการเสียชีวิตจากมะเร็งทุกชนิดทั่วโลก โดยมีผู้ป่วยอยู่กว่า 500,000 คน อุบัติการณ์ของมะเร็งเซลล์ตับพบมากในเอเชียและแอฟริกาซึ่งมีการระบาดของโรคตับอักเสบจากไวรัสตับอักเสบบีและซีอยู่มาก โรคตับอักเสบจากไวรัสนี้มีส่วนอย่างมากในการทำให้เกิดโรคตับเรื้อรังและนำไปสู่มะเร็งเซลล์ตับในที่สุด

อาการที่นำผู้ป่วยมะเร็งเซลล์ตับมาพบแพทย์ในปัจจุบันเปลี่ยนไปจากอดีต ซึ่งส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะมาพบแพทย์ในระยะท้ายของโรคด้วยอาการปวดท้องด้านบนขวา น้ำหนักลด และมีอาการแสดงของโรคตับที่เป็นมากเกินกว่าร่างกายจะชดเชยได้ ปัจจุบันมะเร็งเซลล์ตับได้รับการตรวจพบในระยะแรก ๆ มากขึ้นเนื่องจากการตรวจคัดกรองที่ทำเป็นประจำในผู้ป่วยตับแข็งโดยใช้ภาพถ่ายรังสีส่วนตัดและการตรวจด้วยระดับอัลฟาฟีโตโปรตีนในเลือด

ผู้ป่วยบางรายอาจได้รับผลดีจากการผ่าตัดเอาก้อนเนื้อออกแม้จะชั่วคราว ในขณะที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่สามารถรับการรักษาด้วยการผ่าตัดเอาก้อนเนื้อออกได้เนื่องจากเมื่อตรวจพบโรคก็ลุกลามไปมากแล้ว หรือจากความรุนแรงของโรคตับเองซึ่งควรจะได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเปลี่ยนตับ โดยรวมทั่วโลกมีผู้ป่วยเพียงจำนวนน้อยที่สามารถเข้าถึงการผ่าตัดปลูกถ่ายอวัยวะได้ แม้แต่ในประเทศพัฒนาแล้วก็ยังมีข้อจำกัดเรื่องความขาดแคลนอวัยวะ ในผู้ป่วยเหล่านี้การรักษาแบบทำลายชิ้นเนื้อเฉพาะที่เช่นการรักษาด้วยการทำลายชิ้นเนื้อด้วยคลื่นความถี่วิทยุ (radiofrequency ablation) การอุดหลอดเลือดด้วยยา (chemoembolization) และยาเคมีบำบัดชนิดใหม่ ๆ อาจช่วยยืดชีวิตของผู้ป่วยในลักษณะของการรักษาประทังได้

พยากรณ์โรค

พยากรณ์โรคโดยรวมไม่ค่อยดีนัก มะเร็งเซลล์ตับเพียง 10-20% เท่านั้นที่สามารถตัดออกด้วยการผ่าตัดได้หมด หากไม่สามารถตัดออกได้หมดโรคมักดำเนินต่อจนผู้ป่วยส่วนใหญ่เสียชีวิตภายใน 3-6 เดือน ส่วนหนึ่งเป็นเพราะผู้ป่วยมักมาพบแพทย์หรือวินิจฉัยได้เมื่อโรคดำเนินไปมากแล้ว ผู้ป่วยบางรายอาจมีชีวิตได้นานกว่า 6 เดือน ระยะหลังนี้เมื่อมีการอนุมัติให้ใช้ nexavar ในการรักษามะเร็งเซลล์ตับระยะสุดท้าย พบว่าพยากรณ์โรคของผู้ป่วยโรคระยะลุกลามหรือไม่สามารถผ่าตัดได้โดยรวมดีขึ้น แต่ยังถือว่าแย่อยู่