โอลิมปิกวิชาการ

โอลิมปิกวิชาการ เป็นกลุ่มของการแข่งขันระดับนานาชาติในสาขาต่างๆ ทางวิทยาศาสตร์ ผู้เข้าร่วมแข่งขันได้รับการคัดเลือกจากนักเรียนมัธยมปลายที่เก่งที่สุด 4-6 คนในแต่ละประเทศ ผ่านกระบวนการแข่งขันโอลิมปิกวิชาการในระดับประเทศ ณ ปัจจุบันมี มีทั้งหมด 12 เวที แบ่งออกได้เป็น 2 รุ่น ได้แก่ รุ่นมัธยมศึกษาตอนต้น และรุ่นมัธยมศึกษาตอนปลาย

โอลิมปิกวิชาการทั่วไป มีทั้งหมด 14 สาขา ดังนี้

• คณิตศาสตร์โอลิมปิก (IMO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2502; เว้นใน พ.ศ. 2523)
• ฟิสิกส์โอลิมปิก (IPhO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2510; เว้นใน พ.ศ. 2516, 2521, 2523)
• เคมีโอลิมปิก (IChO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2511; เว้นใน พ.ศ. 2514)
• คอมพิวเตอร์โอลิมปิก (IOI, ตั้งแต่ พ.ศ. 2532)
• ชีววิทยาโอลิมปิก (IBO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2533)
• ปรัชญาโอลิมปิก (IPO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2536)
• The International Environmental Project Olympiad (INEPO, since 1993)
• ดาราศาสตร์โอลิมปิก (IAO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2539)
• ภูมิศาสตร์โอลิมปิก (IGeO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2539)
• ภาษาศาสตร์โอลิมปิก (IOL, ตั้งแต่ พ.ศ. 2546)
• โลกและอวกาศโอลิมปิก (IESO, ตั้งแต่ พ.ศ. 2550)
• ดาราศาสตร์และฟิสิกส์ดาราศาสตร์โอลิมปิก (IOAA, ตั้งแต่ พ.ศ. 2550)
• The International Earth Science Olympiad (IESO, since 2007)
• The International Young Inventors Project Olympiad (IYIPO, since 2007)

โอลิมปิกวิชาการระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

บทความหลัก: วิทยาศาสตร์โอลิมปิก ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

การแข่งขันโอลิมปิกวิชาการระดับมัธยมศึกษาตอนต้นมีอยู่ 2 รายการเท่านั้น คือ การแข่งขันวิทยาศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น หรือในชื่อภาษาอังกฤษว่า International Junior Science Olympiad (IJSO) ซึ่งได้เริ่มจัดการแข่งขันตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 เป็นต้นมา และการแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศระดับมัธยมศึกษาตอนต้น หรือ International Astronomy Olympiad (IAO) ซึ่งยังมีการแข่งขันของระดับมัธยมศึกษาตอนปลายอีกด้วย

อย่างไรก็ดี การแข่งขันโอลิมปิกวิชาการในแต่ละสาขาวิชา จะจัดโดยองค์กรที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการแข่งขันเฉพาะสาขาวิชาใดวิชาหนึ่งข้างต้นโดยตรง โดยที่ไม่มีการก่อตั้งองค์กรโอลิมปิกวิชาการเพื่อควบคุมการแข่งขันทั้งหมดแต่อย่างใด

โอลิมปิกวิชาการในประเทศไทย

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเป็นหน่วยงานที่ดูแลการคัดเลือกและจัดส่งผู้แทนประเทศไทยเข้าแข่งขันฟิสิกส์โอลิมปิก เคมีโอลิมปิก ชีววิทยาโอลิมปิก คณิตศาสตร์โอลิมปิก และคอมพิวเตอร์โอลิมปิก ส่วนมูลนิธิ สอวน.จะคัดเลือกผู้แทนประเทศไทยเข้าแข่งขันในสาขาวิชาวิทยาศาสตร์โอลิมปิก ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ดาราศาสตร์โอลิมปิก ฟิสิกส์ดาราศาสตร์และดาราศาสตร์โอลิมปิก และโลกและอวกาศโอลิมปิก ซึ่งต้องผ่านการสอบคัดเลือกหลายรอบ ร่วมถึงต้องเข้าค่ายอบรมเข้มตามที่แต่ละหน่วยงานกำหนดไว้

แหล่งข้อมูลอื่น

• สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
• มูลนิธิ สอวน.