ปีนักษัตร
ปีนักษัตร หรือ นักขัต เป็นปีตามปฏิทินสุริยคติไทยและชาติอื่นในเอเชียตะวันออก เช่น จีน เวียดนาม และญี่ปุ่น(เพิ่งรู้จักหมูเลี้ยงในศตวรรษที่ 19 ก่อนหน้านั้นญี่ปุ่นรู้จักแต่หมูป่า) แบ่งเป็นรอบปี รอบละสิบสองปี แต่ละปีกำหนดสัตว์เรียกเป็นชื่อเรียงกันไปดังนี้
โดยความเชื่อเรื่องปีนักษัตรนั้นมีที่มาจากจีน
ตำนานเรื่องเล่าในสมัยปีใหม่แรกของจีน
(วันชิวอิก หรือวันที่ 1 เดือนอ้ายของจีน) สัตว์ทั้งหลายต่างมาชุมนุมหน้าวังหลวงของฮ่องเต้สวรรค์
ฮ่องเต้ประกาศให้สัตว์ 12 ชนิด ที่มาถึงก่อนวัน
(วันชิวยี่ หรือวันที่ 2 เดือนอ้าย)
ดังนั้นสัตว์ 12 ชนิด ได้รับแต่งตั้งเป็นองค์รักษ์
ใน 1 วัน สัตว์ 1 ชนิดอยู่ยาม 2 ชั่วโมง
สัตว์ 12 ชนิดอยู่ยาม 24 ชั่วโมง
รวมเป็น 12 ยามเฝ้าวังหลวง
โดยมีหลักฐานทางโบราณคดีพบว่าตั้งแต่ก่อนยุคราชวงศ์ฉิน (221 ปีก่อนค.ศ. – 207 ปีก่อนค.ศ) ก็มีปรากฏรูปปีนักษัตรแล้ว โดยใช้สัตว์ประเภทต่าง ๆ เป็นตัวแทนหรือสัญลักษณ์ อันได้แก่[1]
- ชวด ฉลู ขาล เถาะ มะโรง(มังกรฟ้าราชวงศ์ โจว-ฉิน มังกรมีขายาว5 เล็บ ลำตัวคล้ายกวางมีปีก) มะเส็ง(พญางูขาว-งูใหญ่-พญานาค) มะเมีย มะแม วอก ระกา จอ และ กุน
สัตว์ประจำปีนักษัตร[แก้]
ปีนักษัตรจะมีสัตว์ประจำปี อันเป็นความหมายของชื่อปีนั้น ๆ มีดังนี้
- สำหรับปีกุนนั้น บางชาติใช้ช้างแทนสุกร เช่นภาคเหนือของไทย [2]
- สำหรับปีเถาะนั้น บางชาติใช้แมวแทนกระต่าย เช่นเวียดนาม [3]
- สำหรับปีฉลูนั้น บางชาติใช้กระบือแทนวัว เช่นเวียดนาม [4]
- สำหรับปีมะโรง บางชาติใช้งูใหญ่หรือพญานาคแทนมังกร เช่น ไทย [4]
- สำหรับปีมะแมนั้น บางชาติใช้แกะแทนแพะ เช่นญี่ปุ่น [5]
- สันนิษฐาน ที่มาของที่มาของปีนักษัตริย์ เช่น ปีมังกร ฉลู มะเมีย(ม้า) มะแม(แพะ) ระกา(ไก่) จอ(สุนัข) เป็น ปีหมู ปีจอ ปีฉลู ปีกระต่าย ปีแพะ ปีม้า ปีระ เป็น กา 6 นักษัตร สัตว์เลี้ยงชาวจีน หรืออีกนัยสำคัญคือ สัตว์ที่อาศัยบกทั้งหมด (12 ราศี) (หมายเหตุ ,พญานาค อยู่ในน้ำ วังบาดาลครับ) จีนคิดค้นปีนักษัตริย์ สมัยราชวงศ์โจวเป็นอย่างน้อย เกือบ 3 พันปี มีหลักฐานอยู่ที่ ไต้หวัน
| อักษรจีน | ภาษาจีนกลาง | ภาษาจีนฮากกา[6] | ภาษาจีนฮากกา[7] | ภาษาเขมร | ชื่อนักษัตร | ภาษาไทย | ภาษาบาลี | ภาษาลาว | ภาษาล้านนา | ภาษาไทลื้อ | ภาษาไทใหญ่ | ภาษาเวียดนาม |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 鼠 | สู่ (shu3) | ฉู่ | ชู่ | ជូត (ชูต) | ชวด | หนู | มุสิก | ไจ้ | ใจ้ | ใจ้ | เจ้อ-อี | Tí ตี๊ / chuột จวด |
| 牛 | หนิว (niu2) | แหง่ว | แหงว | ឆ្លូវ (ฉฺลูว) | ฉลู | วัว | อุสุภ, อุสภ | เป้า | เป้า | เป้า | เป้า | Sửu สืว / trâu เจอว |
| 虎 | หู่ (hu3) | ฝู่ | ฟู่ | ខាល (ขาล) | ขาล | เสือ | พยาฆร, พยัฆะ, วยาฆร, พยคฆ | ยี่, ยี | ยี | ยี | ยี | Dần เสิ่น / hổ โห |
| 兔 | ทู่ (tu4) | ถู้ | ถู้ | ថោះ (เถาะ) | เถาะ | กระต่าย | สะสะ, สัศ | เหม้า, เม้า | เม้า | เหม้า | เหม้า | Mạo หม่าว / mèo แหม่ว |
| 龍/龙 | หลง (long2) | หลุง | หลุง/ลหยุง | រោង (โรง) | มะโรง | งูใหญ่ | มังกร, นาค, สงกา | สี | สี | สี | สี | Thìn ถิ่น / rồng หร่ง |
| 蛇 | เสอ (she2) | สา | สา | ម្សាញ់ (มฺสาญ̍) | มะเส็ง | งูเล็ก | สัป, สปปก | ไส้, ไซ้ | ไส้ | ไส้ | เส้อ-อื | Tị ติ / rắn รั้น |
| 馬/马 | หม่า (ma3) | มา | มา | មមី (มมี) | มะเมีย | ม้า | ดุรงค, อัสส, อัสดร | สะง้า, ซะง้า | สง้า | สะงะ | สีงะ | Ngọ เหงาะ / ngựa เหงือะ |
| 羊 | หยาง (yang2) | หยอง | หยอง | មមែ (มแม) | มะแม | แพะ | เอฬกะ, อัชฉะ | เม็ด | เม็ด | เม็ด | โมด | Mùi หมู่ย / dê เซ |
| 猴 | โหว (hou2) | แห็ว | แห็ว | វក (วก) | วอก | ลิง | มกฎะ, กปิ | สัน | สัน | แสน | สัน | Thân เทิน / khỉ ขี |
| 雞/鸡 | จี (ji1) | แก/ไก | แก | រកា (รกา) | ระกา | ไก่ | กุกกุฎ, กุกกุฏ | เฮ้า, เร้า | เล้า | เล้า | เฮ้า | Dậu เส่อว / gà ก่า |
| 狗 | โก่ว (gou3) | แกว | แก้ว | ច (จ) | จอ | หมา | โสณ, สุนัข | เส็ด | เส็ด | เส็ด | เม็ด | Tuất ต๊วด / chó จ๊อ |
| 豬/猪 | จู (zhu1) | จู | จู | កុរ (กุร) | กุน | หมู | สุกร, วราห | ไก้, ไก๊ | ใก๊ | ใก๊ | เก้อ-อื | Hợi เห่ย / lợn เหลิ่น |
อ้างอิงและเชิงอรรถ[แก้]
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ: ปีนักษัตร |
- ↑ หน้าจุดประกาย 2 วัฒนธรรม, ส่งท้ายปีลิง 'ลิง' ในวัฒนธรรมของชาวจีน โดย ดนุพล ศิริตรานนท์. กรุงเทพธุรกิจปีที่ 30 ฉบับที่ 10345: วันพุธที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2560
- ↑ "ต้อนรับปีม้าคึกคัก ไหว้พระธาตุประจำปีเกิด นำพามงคลสู่ชีวิต". ผู้จัดการออนไลน์. 5 January 2014. สืบค้นเมื่อ 1 January 2015.
- ↑ "เวียดนามฉลอง"ปีแมว"ไม่ใช่"ปีเถาะ"". คมชัดลึก. 4 February 2011. สืบค้นเมื่อ 1 January 2015.
- ↑ 4.0 4.1 ""งูใหญ่-พญานาค-มังกร" รู้จัก 3 สัญลักษณ์ปี "มะโรง"". ประชาชาติธุรกิจ. 5 January 2012. สืบค้นเมื่อ 1 January 2015.
- ↑ "ทอตุงล้านนา ตุง 12 ราศี". slideshare.net. 27 November 2014. สืบค้นเมื่อ 1 January 2015.
- ↑ คำอ่านเป็นภาษาฮากกา(จีนแคะ) สำเนียง ฉิมฮาก(แคะลึก) จาก hakkapeople.com [1]
- ↑ คำอ่านเป็นภาษาฮากกา(จีนแคะ) สำเนียง ปันซันขัก(แคะตื้น) จาก hakkapeople.com [2]
