ปีนักษัตร
ปีนักษัตร | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||||||||||||||||||||
จีน | 生肖 | ||||||||||||||||||||||||
พินอิน | shēngxiào | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
ชื่อภาษาจีนในแบบอื่น | |||||||||||||||||||||||||
จีน | 屬相 | ||||||||||||||||||||||||
|
ปีนักษัตร หรือ นักขัต เป็นปีตามปฏิทินสุริยคติไทยและชาติอื่นในเอเชียตะวันออก เช่น จีน เวียดนาม และญี่ปุ่น (เพิ่งรู้จักหมูเลี้ยงในศตวรรษที่ 19 ก่อนหน้านั้นญี่ปุ่นรู้จักแต่หมูป่า) แบ่งเป็นรอบปี รอบละสิบสองปี แต่ละปีกำหนดสัตว์เรียกเป็นชื่อเรียงกันไปดังนี้
โดยความเชื่อเรื่องปีนักษัตรนั้นมีที่มาจากจีน
ตำนานเรื่องเล่าในสมัยปีใหม่แรกของจีน
(วันชิวอิก หรือวันที่ 1 เดือนอ้ายของจีน) สัตว์ทั้งหลายต่างมาชุมนุมหน้าวังหลวงของฮ่องเต้สวรรค์
ฮ่องเต้ประกาศให้สัตว์ 12 ชนิด ที่มาถึงก่อนวัน
(วันชิวยี่ หรือวันที่ 2 เดือนอ้าย)
ดังนั้นสัตว์ 12 ชนิด ได้รับแต่งตั้งเป็นองค์รักษ์
ใน 1 วัน สัตว์ 1 ชนิดอยู่ยาม 2 ชั่วโมง
สัตว์ 12 ชนิดอยู่ยาม 24 ชั่วโมง
รวมเป็น 12 ยามเฝ้าวังหลวง
โดยมีหลักฐานทางโบราณคดีพบว่าตั้งแต่ก่อนยุคราชวงศ์ฉิน (221 ปีก่อนค.ศ. – 207 ปีก่อนค.ศ) ก็มีปรากฏรูปปีนักษัตรแล้ว โดยใช้สัตว์ประเภทต่าง ๆ เป็นตัวแทนหรือสัญลักษณ์ อันได้แก่[1]
- ชวด ฉลู ขาล เถาะ มะโรง(มังกรฟ้าราชวงศ์ โจว-ฉิน มังกรมีขายาว 5 เล็บ ลำตัวคล้ายกวางมีปีก) มะเส็ง(พญางูขาว-งูใหญ่-พญานาค) มะเมีย มะแม วอก ระกา จอ และ กุน
สัตว์ประจำปีนักษัตร[แก้]
ปีนักษัตรจะมีสัตว์ประจำปี อันเป็นความหมายของชื่อปีนั้น ๆ มีดังนี้
- ปีกุน สุกร ไทย
- ปีเถาะ กระต่าย เวียดนาม
- ปีฉลู วัว เวียดนามถือเป็นปีควาย
- ปีมะโรง มังกร ไทย
- ปีมะแม แพะ ญี่ปุ่น
- สันนิษฐาน ที่มาของที่มาของปีนักษัตร เช่น ปีมังกร ฉลู มะเมีย(ม้า) มะแม(แพะ) ระกา(ไก่) จอ(สุนัข) เป็น ปีหมู ปีจอ ปีฉลู ปีกระต่าย ปีแพะ ปีม้า ปีระ เป็น กา 6 นักษัตร สัตว์เลี้ยงชาวจีน หรืออีกนัยสำคัญคือ สัตว์ที่อาศัยบกทั้งหมด (12 ราศี) (หมายเหตุ: พญานาค อยู่ในน้ำ วังบาดาล) จีนคิดค้นปีนักษัตร สมัยราชวงศ์โจวเป็นอย่างน้อย เกือบ 3 พันปี มีหลักฐานอยู่ที่ ไต้หวัน
อักษรจีน | ภาษาจีนกลาง | ภาษาจีนฮากกา[2] | ฮากกา | ภาษาเขมร | ชื่อนักษัตร | ภาษาไทย | ภาษาบาลี | ภาษาลาว | ล้านนา | ไทลื้อ | ไทใหญ่ | เวียดนาม |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
鼠 | สู่ | ฉู่ | ชู่ | ជូត | ชวด | หนู | มุสิก | ไจ้ | ใจ้ | ใจ้ | เจ้อ-อี | Tí ตี๊
chuột จวด |
牛 | หนิว | แหง่ว | แหงว | ឆ្លូវ | ฉลู | วัว | อุสุภ,อุสภ | เป้า | เป้า | เป้า | เป้า | Sửu สืว trâu เจอว |
虎 | หู่ | ฝู่ | ฟู่ | ខាល | ขาล | เสือ | พยาฆร,พยัฆะ
วยาฆร,พยคฆ |
ยี่, ยี | ยี | ยี | ยี | Dần เสิ่น
hổ โห |
兔 | ทู่ | ถู้ | ถู้ | ថោះ | เถาะ | กระต่าย | สะสะ,สัศ | เหม้า เม้า | เม้า | เหม้า | เหม้า | Mạo
หม่าว mèo แหม่ว |
龍/龙 | หลง | หลุง | หลุง
ลหยุง |
រោង | มะโรง | งูใหญ่ | มังกร,นาค
สงกา |
สี | สี | สี | สี | Thìn ถิ่น
rồng หร่ง |
蛇 | เสอ | สา | สา | ម្សាញ់ | มะเส็ง | งูเล็ก | สัป,สปปก | ไส้,ไซ้ | ไส้ | ไส้ | เส้อ-อื | Tị ติ
rắn รั้น |
馬/马 | หม่า | มา | มา | មមី | มะเมีย | ม้า | ดรงค,อัสส,อัสดร | สะง้า
ซะง้า |
สง้า | สะงะ | สีงะ | Ngọ
เหงาะ ngựa เหงือะ |
羊 | หยาง | หยอง | หยอง | មមែ | มะแม | แพะ | เอฬกะ,อัชฉะ | เม็ด | เม็ด | เม็ด | โมด | Mùi หมู่ย dê เซ |
猴 | โหว | แห็ว | แห็ว | វក | วอก | ลิง | มกฎะ,กปิ | สัน | สัน | แสน | สัน | Thân เทิน
khỉ ขี |
雞/鸡 | จี | แก/ไก | แก | រកា | ระกา | ไก่ | กุกกุฎ, กุกกุฏ | เฮ้า,เร้า | เล้า | เล้า | เฮ้า | Dậu เส่อว gà ก่า |
狗 | โก่ว | แกว | แก้ว | ច | จอ | หมา | โสณ, สุนัข | เส็ด | เส็ด | เส็ด | เม็ด | Tuất ต๊วด chó จ๊อ |
豬/猪 | จู | จู | จู | កុរ | กุน | หมู | สุกร, วราห | ไก้,ไก๊ | ใก๊ | ใก๊ | เก้อ-อื | Hợi เห่ย
lợn เหลิ่น |
อ้างอิงและเชิงอรรถ[แก้]
![]() |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ปีนักษัตร |