ปรีชา เถาทอง

ศาสตราจารย์ ปรีชา เถาทอง ศิลปินแห่งชาติผู้ได้รับการเชิดชูเกียรติในฐานะศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยการ(จิตรกรรม) ประจำปีพุทธศักราช 2552

ประวัติ

ศาสตราจารย์ ปรีชา เถาทอง ปัจจุบันอายุ 73 ปี วันที่เกิด : 27 เมษายน พ.ศ. 2491 ที่กรุงเทพมหานคร เป็นบุตรของนายเจริญ เถาทอง (บิดา) และ นางสิน เถาทอง (มารดา) เป็นบุตรคนที่ 5 ในจำนวนพี่น้อง 8 คน โดยพี่น้องร่วมมารดาทั้งหมดได้แก่

• 1. เป็นชาย (เสียชีวิต)
• 2. เป็นชาย (เสียชีวิต)
• 3. เป็นชาย (เสียชีวิต)
• 4. นาย พิชัย เถาทอง (รับเหมาก่อสร้าง)
• 5. นายปรีชา เถาทอง (ศิลปินแห่งชาติ)
• 6. นายสุชาติ เถาทอง (ศิลปิน)
• 7. นายสมชาย เถาทอง (ศิลปิน)
• 8. นายสุวิชาญ เถาทอง (ศิลปิน)

การศึกษา

• จบการศึกษาระดับปริญญาตรี ศิลปบัณฑิต จิตรกรรม (เกียรตินิยมอันดับ 2) มหาวิทยาลัยศิลปากร กรุงเทพมหานคร
• ได้รับทุนไป ศึกษาที่ L'Accademia di belle Arte ณ กรุงโรม ประเทศอิตาลี ในปี พ.ศ. 2519
• จบการศึกษาระดับปริญญาโท ศิลปมหาบัณฑิต จิตรกรรม มหาวิทยาลัยศิลปากร กรุงเทพมหานคร
• ประกาศนียบัตร วิชาวาดเส้นจากอดาเคมีเบลลา อาร์เต กรุงโรม ประเทศอิตาลี

การทำงาน

ศาสตราจารย์ปรีชา เถาทอง ได้รับรางวัลจำนวนมากและยังดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์ ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร

• ได้รับรางวัลศิลปินชั้นเยี่ยม สาขาจิตรกรรมจากงานแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ปี 2522
• รางวัลเหรียญเงินจากศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 22 (จิตรกรรม)
• รางวัลเหรียญทองจากศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 23
• รางวัลศิลปกรรมยอดเยี่ยมจากศิลปกรรมครบรอบที่ 3 ของหอศิลป พีระศรี
• รางวัลเหรียญทองศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 24
• รางวัลเหรียญทองศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 25
• ได้รับเกียรติให้เป็นศิลปินชั้นเยี่ยม สาขาจิตรกรรม
• อาจารย์พิเศษที่โรงเรียนเพาะช่าง
• อาจารย์ประจำคณะจิตรกรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• ได้รับทุนไป ศึกษาที่ L'Accademia di belle Arte ณ กรุงโรมประเทศอิตาลี ในปี พ.ศ. 2519
• ศาสตราจารย์ประจำคณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• ประธานสภาคณบดีศิลปะแห่งประเทศไทย
• 23 มิถุนายน พ.ศ. 2552 กรรมการส่งเสริมศิลปะร่วมสมัย สาขาทัศนศิลป์
• 8 มกราคม พ.ศ. 2552 ศิลปินแห่งชาติ ประจำปี 2552 สาขาสาขาทัศนศิลป์ด้านจิตรกรรม

ผู้ร่วมรับรางวัลอันทรงเกียรติศิลปินแห่งชาติ

ในปี พ.ศ. 2552 ปีเดียวกัน ยังมีผู้ได้รับการเชิดชูเกียรติในฐานะ "ศิลปินแห่งชาติ" นั้นมีผู้เข้าร่วมรับรางวัลทั้งหมด 9 ท่าน ดังนี้ ศิลปินที่ได้รับเลือกเป็นศิลปินแห่งชาติใน 3 สาขา ได้แก่ ทัศนศิลป์ วรรณศิลป์ และ สาขาศิลปะการแสดง ประจำปี พ.ศ. 2552

• 1. ศาสตราจารย์ ปรีชา เถาทอง ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ ด้านจิตรกรรม

• 2. นายองอาจ สาตรพันธุ์ ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ ด้านสถาปัตยกรรมร่วมสมัย

• 3. นางเพ็ญพรรณ สิทธิไตรย์ ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ ด้านประณีตศิลป์- แกะสลักเครื่องสด

• 4. นายวรนันท์ ชัชวาลทิพากร ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ด้านภาพถ่าย

• 5. นายเสกสรรค์ ประเสริฐกุล ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาวรรณศิลป์ ด้านเรื่องสั้น สารคดี นวนิยาย กวีนิพนธ์

• 6. นายจตุพร รัตนวราหะ ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านนาฏศิลป-โขน

• 7. นายอุทัย แก้วละเอียด ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านดนตรีไทย

• 8. นางมัณฑนา โมรากุล ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านดนตรีไทยสากล-คำร้อง

• 9. นายประยงค์ ชื่นเย็น ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านดนตรีไทยลูกทุ่ง-ผู้เรียบเรียงเสียงประสาน

โดยศิลปินแห่งชาติทั้ง 9 ท่านได้ผ่านหลักเกณฑ์การคัดเลือกศิลปินแห่งชาติอัน ประกอบด้วย 3 หลักเกณฑ์ใหญ่ ดังนี้

• 1. เป็นผู้มีความรู้ความสามารถ มีความเชี่ยวชาญและมีผลงานดีเด่น
• 2. เป็นที่ยอมรับของวงการศิลปะแขนงนั้น
• 3. เป็นผู้มีคุณธรรม มีผลงานที่ยังเป็นประโยชน์ต่อสังคมและมนุษยชาติ ได้รับรางวัลหรือเกียรติคุณระดับท้องถิ่น ระดับชาติ หรือระดับนานาชาติ

ซึ่งในปี พุทธศักราช 2552 มีผู้ผ่านการคัดเลือกจำนวนมาก และคณะกรรมการได้มีกระบวนการพิจารณาอย่างละเอียดมากที่สุดโดยศิลปินแห่งชาติปี 2552 ได้เข้ารับพระราชทานโล่และเข็มเชิดชูเกียรติจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553 เนื่องในวันศิลปินแห่งชาติ ที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย

รางวัล & เกียรติคุณ

รางวัลและเกียรติคุณที่ได้รับ ประกอบด้วย

ปี	ชื่อรางวัล	หน่วยงานที่มอบ	หมายเหตุ
2517	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 2 เหรียญเงิน ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 22
2518	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 23
2520	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 24
2522	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 25
2522	ได้รับยกย่องเป็นศิลปินชั้นเยี่ยม ประเภทจิตรกรรม ลำดับที่ 14
2527	รางวัลที่ 1 การประกวดจิตรกรรมฝาผนัง	ธนาคารอาคารสงเคราะห์
2527	รางวัลที่ 3 การออกแบบอนุสาวรีย์ 700 ปี ลายสือไทย
2535	รางวัลที่ 1 การประกวดจิตรกรรมฝาผนังตึก Escape กรุงเทพฯ	รัฐบาลไทย
2537	รางวัลที่ 1 การประกวดจิตรกรรมฝาผนังตึกธนาคารแห่งประเทศไทย จังหวัดเชียงใหม่	ธนาคารแห่งประเทศไทย จังหวัดเชียงใหม่
2538	ออกแบบสร้างสรรค์ภาพประกอบหนังสือพระมหาชนกพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช

ผลงาน

ผลงานทั้งหมดประกอบด้วย

ปีที่ได้รับ	ชื่อผลงาน	เทคนิค	ขนาด	รางวัลที่ได้รับ	หน่วยงานที่มอบ
2512	" วัดโพธิ์ " หรือ Wat Po 1969.	สีน้ำบนกระดาษ	50*70 ซม.	-
2515	" แสงและเงา " หรือ Light & Shadow.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	114*100 ซม.	ศิลปนิพนธ์ศิลปบัณฑิต (ศิลปไทย)	มหาวิทยาลัยศิลปากร พ.ศ. 2515
2517	" ภายนอก 1/2517 " หรือ Exterior 1/1974.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	137*120 ซม.
2518	" เปลือย " หรือ Nude Light Shadow 1975.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	108*123 ซม.
2519	" แสงและเงา 4 " หรือ Light and Shadow 4.	สีอะคริลิก	108*123 ซม.	เกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทองประเภทจิตรกรรม	การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 23 พ.ศ. 2519
2520	" รูปทรงของแสงบนเนื้อที่ของเงา 1 " หรือ Light Form on the Shade Area 1.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	140*170 ซม.	เกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทองประเภทจิตรกรรม	การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 25 พ.ศ. 2522
2520	" วัด 2 " หรือ Temple no. 2.	สีน้ำมันและสีอะคริลิก	150*180 ซม.	เกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทองประเภทจิตรกรรม	การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 24 พ.ศ. 2520
2522	" แสงภายใน " หรือ Interior with Light.	สีอะคริลิก	200*300 ซม.	รางวัลยอดเยี่ยมศิลปกรรม	การประกวดศิลปกรรมร่วมสมัยประจำปี 2522
2523	" จังหวะของแสง 2523 " หรือ Rythm of Light 1980.	สีอะคริลิก สีน้ำมันบนผ้าใบ	110*129 ซม.
2524	" ยมกปาฏิหาริย์ 1981 " หรือ Yamokpha Tihan 1981.	ไม่ระบุเทคนิค , ศิลปะจัดวาง.	200*250 ซม.
2525	" มารผจญ 1982 " หรือ Marn Phajorn 1982.	ไม่ระบุเทคนิค	100*130 ซม.
2526	" ยมกปาฏิหาริย์ 1983 " หรือ Yamokpha Tihan 1983.	ไม่ระบุเทคนิค	200*250 ซม.
2526	" แสงและเงาบนกระดาษ 1/2526 " หรือ Light and Shade on Paper 1/1983.	กระดาษ	65*45 ซม.
2531	" ทวารบาล 2531 " หรือ Thawara Barn 1988.	สีอะคริลิก สีน้ำมันบนผ้าใบ	170*140 ซม.
2532	" มารผจญ 1989 " หรือ Marn Phajorn 1989.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	140*170 ซม.
2535	" แสงและทิศทาง " หรือ Light and direction.	สีอะคริลิก ผ้าใบ แสงไฟฟ้า	140*170 ซม.
2536	" 50 ปี ภาพสะท้อน " หรือ 50 Years Reflection.	สีอะคริลิก สติ๊กเกอร์ แผ่นกระดาษ	50*50 ซม.
2538	ออกแบบสร้างสรรค์ภาพประกอบ หนังสือพระมหาชนก พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 33. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 34. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 35. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 36. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 37. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ.
2539	" จิต - วัตถุ, ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท " หรือ Subjective, Your Majective.	เทคนิคผสม	90*150 ซม.

ปรัชญาและเป้าหมายในการทำงาน

ศาสตราจารย์ ปรีชา มีแนวคิดที่ว่า "มนุษย์ต้องปรับตัวให้ทันยุคสมัย ขณะเดียวกันก็ต้องรู้จักวัฒนธรรมของตนเอง ซึ่งควรนำมาปรับให้เกิดดุลยภาพระหว่างการอนุรักษ์กับการพัฒนา ศิลปะก็เช่นเดียวกันคนไทยสามารถเรียนรู้ทฤษฎีศิลปะแบบตะวันตกแต่ในเวลาเดียวกันก็ต้องไม่ลืมความเป็นไทยของตนเองแล้วนำข้อดีของทั้งสองสิ่งมาปรับให้เกิดดุลยภาพเป็นแนวทางสร้างสรรค์ศิลปกรรมไทยร่วมสมัยอย่างมีเอกลักษณ์ ซึ่งเป็นการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขณะเดียวกัน ศิลปินเองก็ต้องพยายามสื่อสารกับผู้ชมด้วย" ปรีชาจึงพยายามทำหน้าที่ลดช่องว่างของความไม่เข้าใจศิลปะของบุคคล โดยนัยหนึ่งทำหน้าที่เป็นครูสอนศิลปะ อีกนัยหนึ่งทำหน้าที่สร้างสรรค์ผลงานศิลปะให้สอดคล้องกับอุดมการณ์ของครูสอนศิลปะผู้ที่ติดตามผลงานศิลปะของปรีชามาตั้งแต่ชุดแรกๆจะพบว่าผลงานที่สร้างสรรค์ได้สอดแทรกสาระเพื่อปูพื้นฐานแก่ผู้ชมเป็นลำดับอย่างต่อเนื่อง "ทั้งนี้ผู้ชมงานควรปรับตัวปรับใจให้เกิดความพร้อมที่จะรับรู้และชื่นชมกับผลงานศิลปะตามไปด้วยเพราะถ้าสังคมมุ่งส่งเสริมให้บุคคลรับรู้แต่ศาสตร์ที่เป็นวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี แต่ขาดความรู้เกี่ยวกับเรื่องสุนทรียภาพทางความดีความงามซึ่งเป็นเรื่องของจิตนิยม ต่อไปจิตใจของบุคคลเหล่านั้นก็จะขาดความอ่อนหวานนุ่มนวล ไม่มีสุนทรียรสในจิตใจ จนกระทั่งกลายเป็นมนุษย์ที่มีจิตใจแข็งกระด้างไม่รับรู้คุณค่าของความดีความงามทั้งมวลที่มีอยู่ในโลก"

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2556 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2553 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2558 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 3 ตติยดิเรกคุณาภรณ์ (ต.ภ.)
• พ.ศ. 2547 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)