ซัลบูทามอล
Salbutamol (บน), (R)-(−)-salbutamol (กลาง) และ (S)-(+)-salbutamol (ล่าง) | |
ข้อมูลทางคลินิก | |
---|---|
ชื่อทางการค้า | Ventolin, Proventil, และอื่น ๆ[3] |
AHFS/Drugs.com | โมโนกราฟ |
MedlinePlus | a607004 |
ข้อมูลทะเบียนยา | |
ระดับความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์ | |
ช่องทางการรับยา | ทางปาก, ทางการหายใจ, IV |
ประเภทยา | ยารักษาโรคหอบหืด |
รหัส ATC | |
กฏหมาย | |
สถานะตามกฏหมาย | |
ข้อมูลเภสัชจลนศาสตร์ | |
การเปลี่ยนแปลงยา | ตับ |
ระยะเริ่มออกฤทธิ์ | <15 นาที (แบบฉีด), <30 นาที (แบบเม็ด)[6] |
ครึ่งชีวิตทางชีวภาพ | 3.8–6 ชั่วโมง |
ระยะเวลาออกฤทธิ์ | 2–6 ชั่วโมง[6] |
การขับออก | ไต |
ตัวบ่งชี้ | |
| |
เลขทะเบียน CAS | |
PubChem CID | |
IUPHAR/BPS | |
DrugBank | |
ChemSpider | |
UNII | |
KEGG | |
ChEBI | |
ChEMBL | |
ECHA InfoCard | 100.038.552 |
ข้อมูลทางกายภาพและเคมี | |
สูตร | C13H21NO3 |
มวลต่อโมล | 239.311 กรัม/โมล g·mol−1 |
แบบจำลอง 3D (JSmol) | |
ไครัลลิตี | สารผสมราซีมิก |
| |
| |
7 (what is this?) (verify) | |
ซัลบูทามอล (Salbutamol) หรือ อัลบูเทอรอล (Albuterol) หรือชื่อทางการค้าคือ เว็นโทลิน (Ventolin) เป็นยาประเภทสารขยายหลอดลม[6] ใช้เพื่อรักษาโรคหืดและโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) นอกจากนี้ยังอาจใช้เพื่อรักษาภาวะระดับโพแทสเซียมในเลือดสูง[7] ยาประเภทนี้มักใช้โดยวิธีการสูดดมหรือฉีดพ่นละออง แต่ก็มีแบบที่เป็นเม็ดสำหรับทานและแบบที่ฉีดเข้าหลอดเลือดดำเช่นกัน[6][8] โดยแบบสูดดมจะออกฤทธิ์ภายใน 15 นาทีและคงฤทธิ์ได้ตั้งแต่ 2 ถึง 6 ชั่วโมง[6]
การใช้ซัลบูทามอลอาจก่อให้เกิดอาการข้างเคียง อาการข้างเคียงทั่วไปได้แก่ เวียนศีรษะ, ปวดศีรษะ, อัตราชีพจรเร็ว และรู้สึกกระวนกระวาย ส่วนอาการข้างเคียงแบบรุนแรงได้แก่ การบีบเกร็งของหลอดลมเฉียบพลัน, อัตราชีพจรไม่สม่ำเสมอ และระดับโพแทสเซียมในเลือดต่ำ[6] ยาชนิดนี้สามารถใช้ในระหว่างตั้งครรภ์และให้นมบุตรได้ แต่เพื่อความปลอดภัยควรงดใช้หรือใช้ในปริมาณน้อย[6][9] ราคาขายส่งยาชนิดนี้ในประเทศกำลังพัฒนา ณ ปี ค.ศ. 2014 อยู่ที่ 1.12–2.64 ดอลลาร์สหรัฐต่อ 200 โดส[10]
การใช้ทางการแพทย์
[แก้]โดยทั่วไปแล้วซัลบูทามอล จะใช้ในการรักษาภาวะหลอดลมหดเกร็ง (เนื่องจากสาเหตุใด ๆ เช่นอาการหอบหืดจากภูมิแพ้ หรืออาการที่เกิดจากการออกกำลังกาย) และใช้ในการรักษาโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง[6] นอกจากนี้ยังเป็นหนึ่งในยาสามัญที่สุดที่ใช้ในการช่วยหายใจ (ยาขยายหลอดลมระยะสั้นเพื่อบรรเทาอาการหอบหืด)[11]
ในฐานะที่เป็นยากลุ่มเบตาทูอะโกนิสต์ (β2 agonist) ซัลบูทามอลยังใช้ในทางสูติศาสตร์อีกด้วย การให้ซัลบูทามอลทางหลอดเลือดดำสามารถใช้เป็นยาระงับการหดรัดตัวของมดลูก (tocolytic) เพื่อชะลอการคลอดก่อนกำหนด แม้ว่าจะเป็นที่นิยมใช้แทนยา เช่น อะโทซิบาน (atosiban) และริโทดรีน (ritodrine) แต่ต่อมาได้ถูกแทนที่เป็นส่วนใหญ่ด้วยไนเฟดิปีน (nifedipine) ที่เป็นแคลเซียมแชนแนลบล็อกเกอร์ ซึ่งมีประสิทธิภาพมากกว่าและออกฤทธิ์ยับยั้งได้ดีกว่า[12]
มีการใช้ซัลบูทามอล ในการรักษาภาวะโพแทสเซียมสูงเฉียบพลัน จากการช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโพแทสเซียมเข้าสู่เซลล์ ทำให้โพแทสเซียมในเลือดลดลง[7]
การใช้ในสัตว์
[แก้]ความเป็นพิษต่ำของซัลบูทามอล ทำให้ปลอดภัยสำหรับสัตว์อื่น ๆ จึงเป็นทางเลือกในการรักษาภาวะทางเดินหายใจอุดกั้นเฉียบพลันในสายพันธุ์ส่วนใหญ่[13] โดยมักใช้รักษาอาการหดเกร็งของหลอดลมหรืออาการไอในแมวและสุนัข และใช้เป็นยาขยายหลอดลมในม้าที่มีอาการกำเริบของภาวะอุดกั้นทางเดินหายใจเรื้อรัง นอกจากนี้ยังสามารถใช้ในกรณีฉุกเฉินเพื่อรักษาแมวที่มีอาการของโรคหืดได้[14][15]
ผลกระทบที่เป็นพิษต้องใช้ในปริมาณที่สูงมาก ซึ่งการใช้ยาเกินขนาดส่วนใหญ่เกิดจากการที่สุนัขแทะและเจาะขวดยาสูดพ่นหรือยาพ่นฝอยละออง[16]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Thereaputic Goods Administration (19 December 2018). "Prescribing medicines in pregnancy database". Australian Government. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-12-20. สืบค้นเมื่อ 2021-12-05.
- ↑ "Albuterol Use During Pregnancy". Drugs.com. 8 March 2019. สืบค้นเมื่อ 21 December 2019.
- ↑ "Salbutamol". Drugs.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 30 มีนาคม 2016. สืบค้นเมื่อ 11 เมษายน 2016.
- ↑ Thereaputic Goods Administration. "Poisons Standard October 2017". Australian Government.
- ↑ "Prescription Drug List". Government of Canada. 23 October 2014.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 "Albuterol". The American Society of Health-System Pharmacists. สืบค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2015.
- ↑ 7.0 7.1 Mahoney, BA; Smith, WA; Lo, DS; Tsoi, K; Tonelli, M; Clase, CM (18 เมษายน 2005). "Emergency interventions for hyperkalaemia". The Cochrane database of systematic reviews (2): CD003235. doi:10.1002/14651858.CD003235.pub2. PMID 15846652.
- ↑ Starkey, ES; Mulla, H; Sammons, HM; Pandya, HC (กันยายน 2014). "Intravenous salbutamol for childhood asthma: evidence-based medicine?". Archives of Disease in Childhood. 99 (9): 873–7. doi:10.1136/archdischild-2013-304467. PMID 24938536.
- ↑ Yaffe, Sumner J. (2011). Drugs in pregnancy and lactation : a reference guide to fetal and neonatal risk (9th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. p. 32. ISBN 9781608317080.
- ↑ "Salbutamol". International Drug Price Indicator Guide. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 7 มีนาคม 2016. สืบค้นเมื่อ 5 ธันวาคม 2015.
- ↑ Hatfield, Heather. "Asthma: The Rescue Inhaler -- Now a Cornerstone of Asthma Treatment". WebMD. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 16 กรกฎาคม 2017. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2017.
- ↑ Rossi S (2004). Australian Medicines Handbook. AMH. ISBN 978-0-9578521-4-3.
- ↑ "Inhalation Therapy of Airway Disease". Merck Veterinary Manual. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 มิถุนายน 2017. สืบค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2017.
- ↑ Plumb, Donald C. (2011). "Albuterol Sulfate". Plumb's Veterinary Drug Handbook (7th ed.). Stockholm, Wisconsin; Ames, Iowa: Wiley. pp. 24–25. ISBN 9780470959640.
- ↑ Clarke, Kathy W.; Trim, Cynthia M. (28 มิถุนายน 2013). Veterinary Anaesthesia E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 612. ISBN 9780702054235. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 กันยายน 2017.
- ↑ Cote, Etienne (9 ธันวาคม 2014). "Albuterol Toxicosis". Clinical Veterinary Advisor - E-Book: Dogs and Cats. Elsevier Health Sciences. pp. 45–46. ISBN 9780323240741. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 กันยายน 2017.
- Articles with changed DrugBank identifier
- Articles with changed EBI identifier
- Chem-molar-mass both hardcoded and calculated
- Infobox-drug molecular-weight unexpected-character
- สารขยายหลอดลม
- ยาหลักขององค์การอนามัยโลก
- ฟีนอล
- แอลกอฮอล์ปฐมภูมิ
- แอลกอฮอล์ทุติยภูมิ
- เอมีนทุติยภูมิ
- สารผสมราซีมิก
- สารเคมีสำหรับเวชศาสตร์ฉุกเฉิน
- บทความเกี่ยวกับ เภสัชกรรมและยา ที่ยังไม่สมบูรณ์