คณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ประเทศไทย

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ (อังกฤษ: Thailand Mathematical Olympiad: TMO) เป็นหนึ่งในการแข่งขันโอลิมปิกวิชาการระดับชาติของประเทศไทย จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี

ประวัติ

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติจัดครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2547 ณ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เดิมเรียกว่า การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ (Thai Mathematical Olympiad หรือ TMO) เป็นการแข่งขันคณิตศาสตร์ระหว่างผู้แทนจากศูนย์ สอวน. ทั่วประเทศ โดยจำลองรูปแบบการแข่งขันมาจากแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ (International Mathematical Olympiad: IMO)

กติกาและรูปแบบการแข่งขัน

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติจัดการสอบแข่งขันเป็นแบบอัตนัย โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็น 4 วิชาหลัก ได้แก่ ทฤษฎีจำนวน พีชคณิต เรขาคณิต และคอมบินาทอริก ในปัจจุบัน การสอบแบ่งเป็น 2 วัน มีข้อสอบวันละ 5 ข้อ ใช้เวลา 4 ชั่วโมง 30 นาที สำหรับการออกข้อสอบ คณะกรรมการจากศูนย์ สอวน. ทั่วประเทศส่งข้อสอบพร้อมเฉลยให้กรรมการกลางของมูลนิธิ สอวน. เพื่อคัดเลือก ปรับแก้ข้อสอบ และออกเพิ่มเติม เพื่อให้ข้อสอบได้มาตรฐานสากล อาจารย์ของแต่ละศูนย์มีโอกาสได้ร่วมพิจารณาและตรวจข้อสอบ

ผลการแข่งขันจัดเป็นระดับเหรียญทอง เหรียญเงิน เหรียญทองแดง โดยใช้เกณฑ์มาตรฐานที่ตกลงกันระหว่างคณะกรรมการกลางกับอาจารย์จากทุกศูนย์ นักเรียนที่มีคะแนนอันดับที่ 1- 25 จะได้รับการคัดเลือกส่งเข้าร่วมการแข่งขันในโครงการจัดส่งผู้แทนประเทศไทยไปแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศที่สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ต่อไป

การเปลี่ยนแปลงที่ผ่านมา

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิก สอวน. ครั้งที่ 1 ในปี พ.ศ. 2547 มีการสอบ 2 วัน วันแรกประกอบด้วยข้อสอบ 21 ข้อ เป็นโจทย์ที่มีแนวคิดสั้น ให้เติมคำตอบ ข้อละ 1 คะแนน และวันที่สองประกอบด้วยข้อสอบ 6 ข้อ ข้อละ 7 คะแนน ให้แสดงวิธีทำอย่างละเอียด ทั้งสองวันให้เวลา 3 ชั่วโมง รางวัลแบ่งออกเป็นระดับดีเลิศ (อันดับที่ 1), ดีเยี่ยม (เหรียญทอง), ดีมาก (เหรียญเงิน), และดี (เหรียญทองแดง) ในปีถัดมา การแข่งขันครั้งที่ 2 มีการจัดสอบรูปแบบเดิม แต่เพิ่มเวลาวันที่สองเป็น 4 ชั่วโมง ในการจัดแข่งขันครั้งที่ 3 และ 4 การสอบวันแรกประกอบด้วยข้อสอบ 18 ข้อ ลดลงจากครั้งที่ 1 และ 2

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิก สอวน. ครั้งที่ 5 ในปี พ.ศ. 2551 ได้เปลี่ยนรูปแบบการสอบวันแรกเล็กน้อย ประกอบด้วยข้อสอบ 10 ข้อ ข้อละ 2 คะแนน แต่ให้แสดงวิธีทำ รูปแบบการแข่งขันครั้งที่ 6 และครั้งที่ 7 เหมือนกับการแข่งขันครั้งที่ 5

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิก สอวน. ได้เปลี่ยนชื่อเรียกเป็นการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ในการแข่งขันครั้งที่ 6 ที่โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์เป็นเจ้าภาพ การแข่งขันครั้งที่ 6 มีความสำคัญที่เป็นช่องทางเดียวในการผ่านเข้าค่ายโอลิมปิก สสวท. รอบตุลาคม โดยทั่วไปจนถึงปัจจุบัน นักเรียนที่ได้รับรางวัลเหรียญทองและเหรียญเงินโดยประมาณ จะผ่านการคัดเลือกเข้าร่วมค่ายโอลิมปิก สสวท. ที่ผ่านมาจนถึงการแข่งขันครั้งที่ 5 นักเรียนที่ได้รับเหรียญรางวัลจากการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิก สอวน. จะต้องเข้าสอบคณิตศาสตร์โอลิมปิกแห่งประเทศไทย สสวท. (Thailand Mathematical Olympiad: ThMO) รอบ 2 รวมกับนักเรียน 50 คนที่ผ่านการสอบคณิตศาสตร์โอลิมปิกแห่งประเทศไทย สสวท. รอบที่ 1 เพื่อคัดเลือกนักเรียนราว 25 คน การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิก สสวท. แบ่งเป็นเหรียญทอง 4 เหรียญ, เหรียญเงิน 8 เหรียญ, และเหรียญทองแดง 13 เหรียญโดยประมาณ ให้เหรียญรางวัลน้อยกว่าการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิก สอวน.

เพื่อรองรับการเปลี่ยนผ่าน ก่อนการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติครั้งที่ 6 ได้เปิดโอกาสให้นักเรียนที่ไม่ได้เข้าค่าย สอวน. เดือนตุลาคม เข้าสอบคณิตศาสตร์ สอวน. รอบพิเศษ เพื่อคัดเลือกนักเรียนเข้าค่าย สอวน. เดือนมีนาคมต่อไป ดังนั้น ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 นักเรียนทุกคนที่ประสงค์เข้าค่าย สสวท. ล้วนต้องผ่านการอบรมจากค่าย สอวน. (ยกเว้นผู้แทนโอลิมปิกระหว่างประเทศวิชาอื่นที่ประสงค์เปลี่ยนสาขาการแข่งขัน) และเข้าร่วมการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ผู้ที่เข้าร่วมค่าย สสวท. เดือนตุลาคม แต่ไม่ผ่านเข้าค่าย สสวท. รอบสุดท้าย 15-20 คน (เดือนธันวาคม, มีนาคม, และเมษายน) หรือเรียกโดยลำลองว่าค่ายฟอสซิลคณิตศาสตร์ จะได้รับสิทธิ์เข้าร่วมการสอบคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ สอวน. (อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่การแข่งขันครั้งที่ 1x มีการบังคับไม่ให้นักเรียนเข้าสอบคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติที่มาจากค่าย สสวท. มากกว่า 1 ครั้ง มิเช่นนั้นจะต้องไปเข้าค่าย สอวน. ตั้งแต่ต้นใหม่)

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 8 ในปี พ.ศ. 2554 ได้เปลี่ยนรูปแบบการจัดสอบ โดยทั้ง 2 วัน ให้เวลาสอบวันละ 4 ชั่วโมง มีข้อสอบวันละ 6 ข้อ ข้อละ 7 คะแนนให้แสดงวิธีทำอย่างละเอียด การแข่งขันครั้งที่ 9 ได้ใช้การแข่งขันรูปแบบเดียวกัน แต่เพิ่มเวลาเป็นวันละ 4.5 ชั่วโมง และมีการเปลี่ยนแปลงการจัดสอบโดยนักเรียนที่ไม่ผ่านค่าย สสวท. เดือนตุลาคม ในปีก่อนหน้า จะไม่ถูกนับไปในเกณฑ์รางวัลและไม่ได้รางวัล นักเรียนกลุ่มนี้ต้องทำคะแนนให้ได้ระดับเหรียญทองจึงจะมีสิทธิ์กลับมาเข้าร่วมค่าย สสวท. เดือนตุลาคม การแข่งขันครั้งที่ 10 ได้ใช้รูปแบบข้อสอบเดียวกับการแข่งขันครั้งที่ 9 การแข่งขันครั้งที่ 11 ได้ลดจำนวนข้อสอบลงเป็นวันละ 4 ข้อ ข้อละ 7 คะแนน ให้เวลาวันละ 4 ชั่วโมง

การแข่งขันครั้งที่ 12 ในปี พ.ศ. 2558 เป็นต้นมา ได้เปลี่ยนรูปแบบการสอบเป็นวันละ 5 ข้อ ข้อละ 7 คะแนน ให้เวลาวันละ 4.5 ชั่วโมง ในปี พ.ศ. 2561 ศูนย์ สอวน. โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (ซึ่งแต่เดิมส่งนักเรียนเข้าร่วมการแข่งขันได้ 3 ทีม ทีมละ 6 คน ตั้งแต่การแข่งขันครั้งที่ 1 ต่างจากศูนย์อื่นที่ส่งได้เพียง 1 ทีม) ได้แตกออกเป็น 3 ศูนย์ ได้แก่ศูนย์ สอวน. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, ศูนย์ สอวน. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี, และศูนย์ สอวน. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ส่งได้ศูนย์ละ 1 ทีมสำหรับการแข่งขันครั้งที่ 16 พ.ศ. 2562

การแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติที่ผ่านมา

TMO	เมืองที่จัดการแข่งขัน	ศูนย์เจ้าภาพ	วันที่จัดการแข่งขัน	เว็บไซต์
19	กรุงเทพมหานคร	โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย	13-17 มิถุนายน พ.ศ. 2565	https://www.facebook.com/TMO19SKKMUTT/
18	อุบลราชธานี	มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี	26-30 พฤศจิกายน พ.ศ.​ 2564	http://tmo18.sci.ubu.ac.th
17	กรุงเทพมหานคร	มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ - โรงเรียนโยธินบูรณะ	5-9 ธันวาคม พ.ศ. 2563
16	นครปฐม	มหาวิทยาลัยศิลปากร	18-22 พฤษภาคม พ.ศ. 2562	http://www.math.sc.su.ac.th/tmo16/
15	นครราชสีมา	โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย	5-9 พฤษภาคม พ.ศ. 2561	https://sites.google.com/a/rajsima.ac.th/tmo15/ เก็บถาวร 2020-10-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
14	นครศรีธรรมราช	มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์	10-14 พฤษภาคม พ.ศ. 2560	https://www.facebook.com/tmo2017/
13	ปัตตานี	มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี	16-20 พฤษภาคม พ.ศ. 2559	http://www.tmo13.sat.psu.ac.th/ เก็บถาวร 2020-01-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
12	กรุงเทพมหานคร	มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ	10-14 มิถุนายน พ.ศ. 2558	http://www.ma.kmutnb.ac.th/tmo2015/
11	ขอนแก่น	มหาวิทยาลัยขอนแก่น	1-5 มิถุนายน พ.ศ. 2557
10	ชลบุรี	มหาวิทยาลัยบูรพา	13-17 พฤษภาคม พ.ศ. 2556
9	สงขลา	มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์	14-18 พฤษภาคม พ.ศ. 2555
8	เชียงใหม่	มหาวิทยาลัยเชียงใหม่	2-6 พฤษภาคม พ.ศ. 2554
7	พิษณุโลก	มหาวิทยาลัยนเรศวร	26-30 เมษายน พ.ศ. 2553
6	นครปฐม	โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์	26-30 เมษายน พ.ศ. 2552
5	กรุงเทพมหานคร	โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย	4-9 พฤษภาคม พ.ศ. 2551
4	นครนายก	โรงเรียนเตรียมทหาร	4-9 พฤษภาคม พ.ศ. 2550
3	พิษณุโลก	มหาวิทยาลัยนเรศวร	8-12 พฤษภาคม พ.ศ. 2549
2	อุบลราชธานี	มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี	2-6 พฤษภาคม พ.ศ. 2548
1	ขอนแก่น	มหาวิทยาลัยขอนแก่น	1-5 พฤษภาคม พ.ศ. 2547

ผู้ชนะการแข่งขัน 3 อันดับแรก

ครั้งการแข่งขัน	อันดับ 1	อันดับ 2	อันดับ 3
20	ภัทรพล ใจเย็น, ธฤษณุธัช กริ่มใจ		สิรวุฒิ อัศวรุจิกุล
19	ชยุต วงศ์วิชยาภรณ์, กรชวัลร์ ตันติวิเศษศักดิ์		นพรุจ แซ่ด่าน
18	สิรวิชญ์ พิพิธธนาบรรพ์	อติกันต์ หวลเจริญทนต์	ธราดล จิตซื่อ
17	พัฒนแสง พินิจพิชิตกุล	วริทธิ์ วิริยประสิทธิ์ชัย	แพรวพรรณ ลี่ดำรงวัฒนากุล
16	ปารพิม อัตตาหกุล, กรพลกฤต วีระอาชากุล		ศรัณยู ทองจรัส, ณัฐดนัย จารุทิกร
15	อริสรา จิรชัยกิตติ	ก้องภพ ปิยะกมลานนท์	รัชชานนท์ เพชรชู
14	วศิน มีเสนา	พร้อม เกิดโภคทรัพย์	ณัฐดนัย ธรรมเป็นจิตต์, นรบดี วัชรปรีชานนท์
13	ปพณ ละเภท	ศุภกฤต คชสาร	อานุภาพ ช่วยเจริญสุข
12	ฉัทชนัน สุริยาอมรานนท์	นญ กังวานธีรวัฒน์, จิรายุส จินาพงษ์
11	วรัชญ์ วีระนนท์ชัย	วิณ สุพันธุ์วณิช	พสิษฐ์ จินดานุวัฒน์
10	ปวัตน์ แก้วฤทธิ์		พันธกานต์ อุไพศิลป์สถาพร
9	จักรกฤษณ์ นันทศรี		จักรวาล ก้องกิตต์ไพศาล
8	พัฒรัฐ ช่างประหยัด	ชยานนท์ ขัตติยาภิรักษ์	พชร เศวตมาลย์
7	วีรชัย นีรนาทวงศ์	ธนัท​ โกมลสิริภักดี	ณัฐนิชา เทพพรพิทักษ์
6	เจษฎา โพดาพล	ณัฐ​ โสธนะพันธุ์	นิพิฐ เจริญงาม
5	นิปุณ ปิติมานะอารี	วีรชัย นีรนาทวงศ์	กิตติธัช ตันติธนวัฒน์
4	ธีรวัจน์ พุทธิศักดิ์แสง	วีรภัทร พัฒนศรี	สิระ ศิลธรรม
3
2	สรธัญ จิระกาล	พชรพล สุเทพารักษ์	ปพน เกียรติสกุลเดชา
1	ภานุพงศ์ ภาสุภัทร	ภควัต ผลิตนนท์เกียรติ	ธนวิต แซ่ซือ

ดูเพิ่ม

• คณิตศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ

อ้างอิง

• ธรรมนูญการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ
• หลักสูตรการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ