ข้ามไปเนื้อหา

หม่อมเจ้าสง่างาม สุประดิษฐ์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
หม่อมเจ้าสง่างาม
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ไฟล์:สง่างาม สุประดิษฐ.jpg
ประสูติพ.ศ. 2400
สิ้นชีพตักษัย23 เมษายน พ.ศ. 2460
หม่อม6 คน
พระบุตร15 คน
ราชสกุลสุประดิษฐ์
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร
พระมารดาหม่อมแช่ม สุประดิษฐ ณ อยุธยา

อำมาตย์โท หม่อมเจ้าสง่างาม (พ.ศ. 2400 – 23 เมษายน พ.ศ. 2460) เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร ประสูติแต่หม่อมแช่ม สุประดิษฐ ณ อยุธยา และเป็นพระราชนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

หม่อมเจ้าสง่างาม ประสูติเมื่อปี พ.ศ. 2400 เมื่อเจริญชันษาก็ได้เข้ารับราชการ ทรงสมัครเข้าเป็นนายเสือป่าตั้งแต่แรกตั้งกองเสือป่าในปี พ.ศ. 2454 และได้รับพระราชทานธงประจำตัวนายหมู่เสือป่าเป็นธงพื้นสีขาว (เพราะประสูติวันจันทร์) ลายกลางเป็นภาพพราหมณ์แต่งตัว ซึ่งตรงกับพระนามสง่างาม และได้รับตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดมีนบุรี โดยมีประกาศแต่งตั้งดังนี้

ประกาศกระทรวงนครบาล
ตั้งเมืองใหม่
ด้วยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้รวมท้องแขวงอำเภอคลองสามวา, อำเภอแสนแสบ, อำเภอจีระดับ, แลอำเภอหนองจอก ทั้ง ๔ อำเภอในทุ่งแสนแสบนั้น ยกขึ้นเปนเมืองตั้งใหม่ ณ ตำบลสามแยกคลองสามวากับคลองแสนแสบ รวมอยู่ในมณฑลกรุงเทพฯ พระราชทานนามว่า "เมืองมีนบุรี" แลทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้าสง่างามเปนข้าหลวงรักษาราชการเมืองตั้งแต่วันที่ ๑ กันยายน รัตนโกสินทร ศก ๑๒๑ เปนต้นไป
ศาลาว่าการนครบาล
วันที่ ๒๖ สิงหาคม รัตนโกสินทร ศก ๑๒๑
(ลงพระนาม) นเรศวรฤทธิ์
เสนาบดีกระทรวงนครบาล

หม่อมเจ้าสง่างาม ทรงเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดมีนบุรี องค์แรกและองค์เดียว[1] ต่อมาในปี พ.ศ. 2474 จังหวัดมีนบุรีได้ถูกยุบรวมเข้ากับจังหวัดพระนคร เพื่อประหยัดงบประมาณราชการ เนื่องจากปัญหาเศรษฐกิจตกต่ำหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

หม่อมเจ้าสง่างามเป็นข้าราชการส่วนกลางมาตลอด 25 ปี ไม่เคยต้องไปประทับแรมที่ใด ทรงปฏิบัติงานเรียบร้อยเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัยกระทั่งในปี พ.ศ. 2445 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเมืองใหม่ขึ้น โดยให้รวมพื้นที่อำเภอคลองสามวา อำเภอแสนแสบ อำเภอเจียรดับ และอำเภอหนองจอก ขึ้นเป็นจังหวัดมีนบุรี แล้วแต่งตั้งหม่อมเจ้าสง่างาม ข้าราชการชั้นเอก ซึ่งทรงรู้จักท้องถิ่นชานเมืองเป็นอย่างดีให้มาปกครองท้องที่แถบตะวันออกของกรุงเทพมหานครแห่งนี้ ท่านจึงเป็นเจ้าเมืองมีนบุรีองค์แรกและองค์เดียว ก่อนที่เมืองนี้จะถูกยุบรวมกับจังหวัดพระนครในปี พ.ศ. 2474

หม่อมเจ้าสง่างามในวัยที่พ้นจากราชการแล้ว ได้ประทับที่วังข้างวัดตรีทศเทพวรวิหาร โดยมีหม่อมแช่ม หม่อมมี หม่อมละม้าย (น้องสาวของหม่อมมี) หม่อมเยื้อน หม่อมเขียน และหม่อมพลู สตรีชาวมีนบุรี ซึ่งเป็นหม่อมคนสุดท้าย อาศัยอยู่ในบริเวณพื้นที่เดียวกัน บั้นปลายได้ประชวรด้วยพระโรคภูมิแพ้และโรคบาดพิศม์ และสิ้นชีพตักษัยเมื่อ 23 เมษายน พ.ศ. 2460 สิริชันษา 60 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดตรีทศเทพวรวิหาร เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2462[2]

พระยศ

[แก้]

พระยศเสือป่า

[แก้]
  • – นายหมู่โท
  • 3 มกราคม 2456 – นายหมู่เอก[3]

โอรส-ธิดา

[แก้]

หม่อมเจ้าสง่างาม มีหม่อม 6 คน มีโอรสธิดา 15 คน ดังนี้

  1. หม่อมราชวงศ์หญิงมลิ สุประดิษฐ์ (เกิด 10 เมษายน พ.ศ. 2424)
  2. หลวงสมุทรโคจร (หม่อมราชวงศ์เล็ก สุประดิษฐ์) (เกิด 20 มกราคม พ.ศ. 2425)
  3. หม่อมราชวงศ์หญิงสอาด สุประดิษฐ์ (เกิด 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2426)
  4. หม่อมราชวงศ์หญิงลมุล ทวีวงศ์ เสกสมรสกับหม่อมเจ้าอุดมดิเรกลาภ ทวีวงศ์ (เกิด 3 สิงหาคม พ.ศ. 2431)
  5. หม่อมราชวงศ์เจริญ สุประดิษฐ์ (เกิด 15 มกราคม พ.ศ. 2432)
  6. หม่อมราชวงศ์ประวัติ สุประดิษฐ์ (เกิด 23 มิถุนายน พ.ศ. 2433)
  7. หม่อมราชวงศ์หญิงสงวน ธนพิธพิศาล สมรสกับพระยาธนพิธพิศาล (ตง วัชรเสถียร)
  8. หม่อมราชวงศ์หญิงสอิ้ง สุประดิษฐ์ (เกิด 4 ธันวาคม พ.ศ. 2446)
  9. หม่อมราชวงศ์ไศลรัตน์ สุประดิษฐ์ (เกิด 25 มิถุนายน พ.ศ. 2447)
  10. หม่อมราชวงศ์หญิงลดา ยุคล เสกสมรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ (เกิด 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447)
  11. หม่อมราชวงศ์มีน สุประดิษฐ์ (เกิด 2 มีนาคม พ.ศ. 2449)
  12. หม่อมราชวงศ์หญิงเลื่อน สุประดิษฐ์ (เกิด 2 มิถุนายน พ.ศ. 2451)
  13. หม่อมราชวงศ์สนั่น สุประดิษฐ์ (เกิด 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2454)
  14. หม่อมราชวงศ์หญิงสรัท สุประดิษฐ์ (เกิด 19 ธันวาคม พ.ศ. 2454)
  15. หม่อมราชวงศ์สง่า สุประดิษฐ์ (เกิด 2 สิงหาคม พ.ศ. 2456)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพจดหมายเหตุระยะทางเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยเสด็จตรวจราชการหัวเมือง. กรุงเทพ : กรมศิลปากร, พ.ศ. 2515. 100 หน้า.
  2. ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
  3. เลื่อนและตั้งยศนายกองนายหมู่เสือป่า
  4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๒๒, ๒๒ มกราคม ๑๓๑
  5. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๕ ตอนที่ ๒๙ หน้า ๘๓๐, ๑๘ ตุลาคม ๑๒๗
  6. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๑๑๕, ๒๓ สิงหาคม ๒๔๕๗
  7. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ ๔[ลิงก์เสีย], เล่ม ๒๑ ตอนที่ ๓๒ หน้า ๕๖๘, ๖ พฤศจิกายน ๑๒๓