ข้ามไปเนื้อหา

ราชวงศ์ซาฟาวิด

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ราชวงศ์ซาฟาวิด
พระราชอิสริยยศชาฮันชาฮ์แห่งอิหร่าน
ปกครองอิหร่านซาฟาวิด
ประมุขพระองค์แรกอีสมออีลที่ 1 (1501–1524)
ประมุขพระองค์สุดท้ายแอบบอสที่ 3 (1732–1736)
สถาปนาป. 1501
สิ้นสุดป. 1736

ราชวงศ์ซาฟาวี (เปอร์เซีย: دودمان صفوی, อักษรโรมัน: Dudmâne Safavi,[1] ออกเสียง: [d̪uːd̪ˈmɒːne sæfæˈviː]; อังกฤษ: Safavid dynasty) เป็นหนึ่งในราชวงศ์ที่สำคัญที่สุดของอิหร่านที่เข้าปกครองในค.ศ. 1501 ถึง 1736[2] การปกครองของราชวงศ์นี้มักถือเป็นจุดเริ่มต้นของประวัติศาสตร์อิหร่านสมัยใหม่[3] และเป็นหนึ่งในจักรวรรดิดินปืน[4] อีสมออีลที่ 1 ชาฮ์ซาฟาวิด สถาปนาชีอะฮ์นิกายสิบสองอิมามเป็นศาสนาประจำจักรวรรดิ ถือเป็นหนึ่งในจุดเปลี่ยนที่สำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์อิสลาม[5] ราชวงศ์ซาฟาวิดมีต้นตอจากคณะซาฟาวิดของนิกายศูฟี ซึ่งสถาปนาที่นครแอร์แดบีลในภูมิภาคอาเซอร์ไบจานของอิหร่าน[6] โดยเป็นราชวงศ์อิหร่านที่มีต้นกำเนิดจากชาวเคิร์ด[7] แต่ในช่วงที่ปกครองแต่งงานกับบุคคลสำคัญชาวเตอร์โกแมน,[8] จอร์เจีย,[9] เซอร์แคสเซีย,[10][11] และกรีกพอนติก[12] กระนั้น ในทางปฏิบัติ พวกเขาเป็นกลุ่มชนที่ถูกแผลงเป็นเติร์กและพูดภาษาของกลุ่มชนเติร์ก[13] ราชวงศ์นี้ควบคุมพื้นที่เกรตเตอร์อิหร่านจากฐานที่มั่นในแอร์แดบีล และยืนหยัดอัตลักษณ์อิหร่านในภูมิภาคอีกครั้ง[14] ทำให้เป็นราชวงศ์พื้นเมืองแรกที่สถาปนารัฐชาติที่มีชื่อว่าอิหร่าน นับตั้งแต่สมัยจักรวรรดิซาเซเนียน[15]

ฝ่ายซาฟาวิดปกครองในช่วง ค.ศ. 1501 ถึง 1722 (ฟื้นฟูในช่วง ค.ศ. 1729 ถึง 1736 และ ค.ศ. 1750 ถึง 1773) และในช่วงสูงสุดสามารถควบคุมพื้นที่ที่ปัจจุบันคืออิหร่าน อาเซอร์ไบจาน บาห์เรน อาร์มีเนีย จอร์เจียตะวันออก ส่วนหนึ่งของคอเคซัสเหนือ อิรัก คูเวต และอัฟกานิสถาน เช่นเดียวกันกับพื้นที่ส่วนหนึ่งของตุรกี ซีเรีย ปากีสถาน เติร์กเมนิสถาน และอุซเบกิสถาน

แม้ว่าจักรวรรดินี้ล่มสลายใน ค.ศ. 1736 มรดกที่ทิ้งไว้คือการฟื้นฟูอิหร่านในฐานะฐานที่มั่นทางเศรษฐกิจระหว่างโลกตะวันออกกับโลกตะวันตก การสถาปนารัฐและระบบข้าราชการประจำที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งอิงตาม"การตรวจสอบและถ่วงดุล" นวัตกรรมทางสถาปัตยกรรม และการอุปถัมภ์ศิลปกรรม[3] ซาฟาวิดยังทิ้งร่องรอยจนถึงปัจจุบันด้วยการสถาปนาชีอะฮ์สิบสองอิมามเป็นศาสนาประจำชาติอิหร่าน เช่นเดียวกันกับการขยายอิสลามนิกายชีอะฮ์ไปยังพื้นที่ตะวันออกกลาง เอเชียกลาง คอเคซัส อานาโตเลีย อ่าวเปอร์เซีย และเมโสโปเตเมีย[3][5]

ลำดับวงศ์ตระกูลและอัตลักษณ์

[แก้]

ดูเพิ่ม

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ *Afšār, ta·līf-i Iskandar Baig Turkmān. Zīr-i naẓar bā tanẓīm-i fihristhā wa muqaddama-i Īraǧ (2003). Tārīkh-i ʻʻālamārā-yi ʻʻAbbāsī (ภาษาเปอร์เซีย) (Čāp-i 3. ed.). Tihrān: Mu·assasa-i Intišārāt-i Amīr Kabīr. pp. 17, 18, 19, 79. ISBN 978-964-00-0818-8.
    • p. 17: dudmān-i safavīa
    • p. 18: khāndān-i safavīa
    • p. 19: sīlsīla-i safavīa
    • p. 79: sīlsīla-i alīa-i safavīa
  2. ↑ "SAFAVID DYNASTY". Encyclopædia Iranica.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Matthee, Rudi (13 June 2017) [28 July 2008]. "SAFAVID DYNASTY". Encyclopædia Iranica. New York: Columbia University. doi:10.1163/2330-4804_EIRO_COM_509. ISSN 2330-4804. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 May 2022. สืบค้นเมื่อ 23 June 2022.
  4. ↑ Streusand, Douglas E., Islamic Gunpowder Empires: Ottomans, Safavids, and Mughals (Boulder, Col : Westview Press, 2011) ("Streusand"), p. 135.
  5. ↑ 5.0 5.1 Savory, Roger (2012) [1995]. "Ṣafawids". ใน Bosworth, C. E.; van Donzel, E. J.; Heinrichs, W. P.; Lewis, B.; Pellat, Ch.; Schacht, J. (บ.ก.). Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Vol. 8. Leiden and Boston: Brill Publishers. doi:10.1163/1573-3912_islam_COM_0964. ISBN 978-90-04-16121-4.
  6. ↑ Baltacıoğlu-Brammer, Ayşe (2021). "The emergence of the Safavids as a mystical order and their subsequent rise to power in the fourteenth and fifteenth centuries". ใน Matthee, Rudi (บ.ก.). The Safavid World. Routledge Worlds (1st ed.). New York and London: Routledge. pp. 15–36. doi:10.4324/9781003170822. ISBN 978-1-003-17082-2. S2CID 236371308.
  7. ↑
    • Matthee, Rudi. (2005). The Pursuit of Pleasure: Drugs and Stimulants in Iranian History, 1500-1900. Princeton University Press. p. 18; "The Safavids, as Iranians of Kurdish ancestry and of nontribal background (...)".
    • Savory, Roger. (2008). "EBN BAZZĀZ". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 1. p. 8. "This official version contains textual changes designed to obscure the Kurdish origins of the Safavid family and to vindicate their claim to descent from the Imams."
    • Amoretti, Biancamaria Scarcia; Matthee, Rudi. (2009). "Ṣafavid Dynasty". In Esposito, John L. (ed.) The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. Oxford University Press. "Of Kurdish ancestry, the Ṣafavids started as a Sunnī mystical order (...)"
  8. ↑
    • Roemer, H. R. (1986). "The Safavid Period" in Jackson, Peter; Lockhart, Laurence. The Cambridge History of Iran, Vol. 6: The Timurid and Safavid Periods. Cambridge University Press. pp. 214, 229
    • Blow, David (2009). Shah Abbas: The Ruthless King Who Became an Iranian Legend. I.B.Tauris. p. 3
    • Savory, Roger M.; Karamustafa, Ahmet T. (1998) "ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ". Encyclopaedia Iranica Vol. VIII, Fasc. 6, pp. 628-636
    • Ghereghlou, Kioumars (2016). "ḤAYDAR ṢAFAVI". Encyclopaedia Iranica
  9. ↑ Aptin Khanbaghi (2006) The Fire, the Star and the Cross: Minority Religions in Medieval and Early. London & New York. IB Tauris. ISBN 1-84511-056-0, pp. 130–1
  10. ↑ Yarshater 2001, p. 493.
  11. ↑ Khanbaghi 2006, p. 130.
  12. ↑ Anthony Bryer. "Greeks and Türkmens: The Pontic Exception", Dumbarton Oaks Papers, Vol. 29 (1975), Appendix II "Genealogy of the Muslim Marriages of the Princesses of Trebizond"
  13. ↑ ราชวงศ์ซาฟาวิด ที่ Encyclopædia Iranica, "The origins of the Safavids are clouded in obscurity. They may have been of Kurdish origin (see R. Savory, Iran Under the Safavids, 1980, p. 2; R. Matthee, "Safavid Dynasty" at iranica.com), but for all practical purposes they were Turkish-speaking and Turkified."
  14. ↑ "Why is there such confusion about the origins of this important dynasty, which reasserted Iranian identity and established an independent Iranian state after eight and a half centuries of rule by foreign dynasties?" RM Savory, Iran Under the Safavids (Cambridge University Press, Cambridge, 1980), p. 3.
  15. ↑ Alireza Shapur Shahbazi (2005), "The History of the Idea of Iran", in Vesta Curtis ed., Birth of the Persian Empire, IB Tauris, London, p. 108: "Similarly the collapse of Sassanian Eranshahr in AD 650 did not end Iranians' national idea. The name "Iran" disappeared from official records of the Saffarids, Samanids, Buyids, Saljuqs and their successor. But one unofficially used the name Iran, Eranshahr, and similar national designations, particularly Mamalek-e Iran or "Iranian lands", which exactly translated the old Avestan term Ariyanam Daihunam. On the other hand, when the Safavids (not Reza Shah, as is popularly assumed) revived a national state officially known as Iran, bureaucratic usage in the Ottoman empire and even Iran itself could still refer to it by other descriptive and traditional appellations".

บรรณานุกรม

[แก้]

อ่านเพิ่ม

[แก้]
  • Christoph Marcinkowski (tr.), Persian Historiography and Geography: Bertold Spuler on Major Works Produced in Iran, the Caucasus, Central Asia, India and Early Ottoman Turkey, Singapore: Pustaka Nasional, 2003, ISBN 9971-77-488-7.
  • Christoph Marcinkowski (tr., ed.), Mirza Rafi‘a's Dastur al-Muluk: A Manual of Later Safavid Administration. Annotated English Translation, Comments on the Offices and Services, and Facsimile of the Unique Persian Manuscript, Kuala Lumpur, ISTAC, 2002, ISBN 983-9379-26-7.
  • Christoph Marcinkowski, From Isfahan to Ayutthaya: Contacts between Iran and Siam in the 17th Century, Singapore, Pustaka Nasional, 2005, ISBN 9971-77-491-7.
  • "The Voyages and Travels of the Ambassadors", Adam Olearius, translated by John Davies (1662),

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ราชวงศ์ซาฟาวิด
Stub icon

บทความประวัติศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ราชวงศ์ซาฟาวิด&oldid=11924949"