รถโดยสารประจำทางด่วนพิเศษ
รถโดยสารประจำทางด่วนพิเศษ หรือ บีอาร์ที เป็นระบบขนส่งมวลชนรูปแบบหนึ่งที่ใช้รถโดยสาร ให้บริการเร็วขึ้นและมีประสิทธิภาพมากขึ้นจากรถโดยสารประจำทางทั่วไป โดยพัฒนารูปแบบการเดินรถ ตัวรถโดยสาร ตารางการเดินรถ ระบบขนส่งอัจฉริยะ และที่สำคัญคือจะมีช่องทางวิ่งแยกออกมาจากถนนปกติเป็นช่องทางเฉพาะ โดยมีจุดมุ่งหมายให้มีคุณภาพของบริการเทียบเท่ากับระบบขนส่งมวลชนระบบราง ในความเร็วและความจุผู้โดยสารที่เทียบเท่ากับระบบรถไฟฟ้ารางเบา ในขณะที่ต้นทุนการก่อสร้างและการเดินรถโดยสารประจำทางที่ประหยัดกว่า ทั้งยังสามารถจัดเส้นทางการเดินรถได้ยืดหยุ่นมากกว่าระบบราง[1]
ชื่อเรียกของระบบขนส่งรูปแบบนี้มีหลากหลายเช่นในทวีปอเมริกาเหนือนิยมเรียกว่า bus rapid transit หรือ บีอาร์ที (BRT) ในทวีปยุโรป และออสเตรเลีย เรียกว่า "บัสเวย์" (อังกฤษ: busway) หรือมีการเรียกว่า รถโดยสารคุณภาพ (quality bus)
ความเร็วของระบบขนส่งรูปแบบนี้จะอยู่ประมาณ 30 - 45 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ซึ่งใกล้เคียงกับระบบรถไฟฟ้าขนาดเบา[2]
คุณสมบัติ
[แก้]- มีช่องทางเดินรถแยกต่างหาก
- ช่องทางเดินรถจะมีช่องทางเฉพาะที่ไม่ปะปนกับรถประเภทอื่น มีทางเข้า-ออกจำกัดเฉพาะจุดที่กำหนด ซึ่งอาจเป็นเพียงการตีเส้นแบ่งจากช่องทางปกติเป็นช่องเดินรถมวลชน (diamond lane หรือ high-occupacy vehicle lane) หรือมีการกั้นช่องทางอย่างชัดเจน ซึ่งทางวิ่งเฉพาะจะช่วยให้การเดินรถเป็นไปอย่างรวดเร็วและแน่นอน
- เส้นทางเดินรถ
- เป็นการปรับปรุงจากโครงข่ายถนนเดิมที่มีอยู่แล้วและสามารถเชื่อมโยงพื้นที่ต่าง ๆ ได้อย่างทั่วถึง ให้กลายเป็นเส้นทางรถประจำทางที่มีจุดจอดไม่มากเกินไป เส้นทางไม่ซับซ้อน เข้าใจง่าย สามารถเชื่อมต่อกับระบบขนส่งมวลชนอื่น และรถประจำทางที่รับส่งภายในย่านต่าง ๆ ได้
- ความถี่ในการเดินรถ
- เดินรถด้วยความถี่สูงและเหมาะสมตลอดเวลาทำการ เพื่อให้ประสิทธิภาพในการให้บริการดีกว่าระบบขนส่งมวลชนรูปแบบอื่น และระบบมีโอกาสรองรับกลุ่มผู้โดยสารได้อย่างหลากหลาย
- ระบบขนส่งอัจฉริยะ
- มีศูนย์ควบคุมการเดินรถที่สามารถติดตามตำแหน่งของรถแต่ละคันได้ด้วยระบบจีพีเอส จึงสามารถให้บริการข้อมูลการเดินรถแก่ผู้โดยสารที่สถานี หรือบริการข้อมูลทางโทรศัพท์และอินเทอร์เน็ตได้อย่างทันสถานการณ์ ซึ่งรวมไปถึงข้อมูลรถที่กำลังมาถึงสถานี, การเดินรถล่าช้า และการวางแผนการเดินทางให้แก่ผู้โดยสาร
- มาตรการให้ความสำคัญแก่รถโดยสารประจำทาง
- เป็นผลจากระบบขนส่งอัจฉริยะ ทำให้สามารถกำหนดให้รถในเส้นทางที่ต้องเดินรถผ่านทางแยกที่มีสัญญาณไฟจราจรได้รับสัญญาณไฟเขียวโดยอัตโนมัติ
- ระบบเก็บค่าโดยสาร
- มีเทคโนโลยีบัตรโดยสารที่ทันสมัย มีการเก็บค่าโดยสารจากสถานีก่อนขึ้นรถ ดังนั้นการจ่ายค่าโดยสารแต่ละครั้งจึงสามารถใช้เดินทางเชื่อมต่อทั่วถึงทั้งระบบ
- รถโดยสาร
- มีประตูขึ้น-ลงหลายจุด ขึ้นลงสะดวก พื้นเสมอกับชานชาลา ภายในโอ่โถง จุผู้โดยสารได้มาก รูปทรงทันสมัย เครื่องยนต์ใช้พลังงานสะอาด ก่อมลพิษน้อย
- สถานี
- การออกแบบเน้นความสะดวกสบายและปลอดภัยทั้งภายในสถานีและทางเดินเข้าสู่สถานี มีประตูกั้นเพื่อความปลอดภัยขณะรถเทียบชานชาลา มีสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับผู้พิการ สามารถเดิน หรือใช้จักรยาน หรือโดยสารรถรับส่ง หรือขับรถส่วนตัวมาจอดที่จุดจอดแล้วจร (park and ride) เพื่อเข้าสู่สถานีได้อย่างสะดวกสบาย รูปลักษณ์มีความโดดเด่น ภูมิทัศน์โดยรอบสวยงาม
- การใช้ประโยชน์ที่ดิน
- มีการใช้ที่ดินสอดคล้องกับกิจกรรมการเดินทางของผู้โดยสาร
- ภาคการตลาด
- มีชื่อหรือสัญลักษณ์ของระบบที่โดดเด่นและแปลกใหม่
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ What is Bus Rapid Transit? Select Bus Service website, NY Metropolitan Transit Authority. Retrieved 2010-3-12
- ↑ Characteristics of BRT for decision making. เก็บถาวร 2016-04-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน page ES-5. Federal Transit Administration (August 2004).
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- The BRT Standard 2014 Edition[ลิงก์เสีย] Institute for Transportation and Development Policy
- Bus Rapid Transit Planning Guide (2007) A very comprehensive 800 guide to creating a successful BRT system by the Institute for Transportation and Development Policy (available in English, Spanish and Portuguese)
- Bus Rapid Transit, Volume 1: Case Studies in Bus Rapid Transit Transportation Research Board
- Bus Rapid Transit, Volume 2: Implementation Guidelines Transportation Research Board
- Cervero, Robert (2013). "Bus Rapid Transit: An Efficient and Competitive Mode of Public Transport" (PDF). European Automobile Manufacturers Association.
- "Characteristics of Bus Rapid Transit". National Bus Rapid Transit Association. 2009. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 18 February 2010. สืบค้นเมื่อ 3 March 2010.
- Levinson, Herbert S. (2002). "Bus Rapid Transit: An Overview". Journal of Public Transportation. 5 (2): 1–30. doi:10.5038/2375-0901.5.2.1.
- Across Latitudes and Cultures Bus Rapid Transit เก็บถาวร 2020-10-31 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน An international Centre of Excellence for BRT development
- Transit Capacity and Quality of Service Manual Transportation Research Board
- BRT Technologies: Assisting Drivers Operating Buses on Road Shoulders. University of Minnesota Center for Transportation Studies, Department of Mechanical Engineering