ฟรันทซ์ ลิสท์

ฟรันทซ์ ลิสท์
ฟรันทซ์ ลิสท์ ในปี 1858
ข้อมูลพื้นฐาน
ชื่อเกิด	ฟรันทซ์ ลิสท์
เกิด	22 ตุลาคม 1811
ที่เกิด	ฮังการี, จักรวรรดิออสเตรีย
เสียชีวิต	31 กรกฎาคม 1886 (อายุ 74 ปี) ไบร็อยท์ ประเทศเยอรมนี
แนวเพลง	คลาสสิก
อาชีพ	คีตกวี, นักเปียโน, นักดนตรี
เครื่องดนตรี	เปียโน, ไวโอลิน, เชลโล, กีตาร์

ฟรันทซ์ ลิสท์ (เยอรมัน: Franz Liszt) หรือ แฟแร็นตส์ ลิสต์ (ฮังการี: Liszt Ferenc) เป็นคีตกวีและนักเปียโนชาวฮังการี เป็นหนึ่งในนักเปียโนและคีตกวีที่มีชื่อเสียงที่สุดในประวัติศาสตร์ดนตรีตะวันตก เขาเป็นบุคคลสำคัญในยุคโรแมนติก และมีอิทธิพลทั้งในฐานะนักแสดงและผู้ประพันธ์ดนตรี ตลอดชีวิตของเขา ลิสท์ได้รับการยกย่องว่าเป็นนักเปียโนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งของยุค อีกทั้งเป็นผู้บุกเบิกดนตรีแนวใหม่ที่เปลี่ยนแปลงวงการดนตรีอย่างยิ่งใหญ่

ประวัติ

ฟรันทซ์ ลิสท์ เกิดที่เมืองโดบอร์ยัน (Doborján) จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี บิดาของเขา อดัม ลิสท์ (Adam Liszt) เป็นผู้ดูแลที่ดินในสังกัดเจ้าชายแห่งฮังการี บิดาเป็นนักดนตรีมือสมัครเล่นและรู้จักเป็นการส่วนตัวกับโยเซ็ฟ ไฮเดิน บิดาเล็งเห็นพรสวรรค์ด้านดนตรีของบุตรจึงช่วยฝึกเขาเรียนเปียโน พออายุได้เก้าปี เด็กชายลิสท์ขึ้นแสดงดนตรีครั้งแรกในเวียนนา ความสามารถอันโดดเด่นของเขาได้รับการสนับสนุนจากกลุ่มขุนนางที่เห็นศักยภาพ จนได้เข้าเรียนกับนักเปียโนชื่อดังแห่งยุคอย่างคาร์ล แชร์นี และคีตกวีชื่อดังอย่างอันโตนีโอ ซาลีเอรี

ในช่วงวัยรุ่น ลิสท์เดินทางทั่วยุโรปเพื่อแสดงดนตรี และสร้างชื่อเสียงให้ตัวเองในฐานะนักเปียโนที่เปี่ยมด้วยเทคนิคที่ซับซ้อนและการเล่นที่ทรงพลัง เขาไม่เพียงแต่เป็นนักเปียโนที่มีความสามารถเหนือชั้นแต่ยังเป็นคีตกวีที่เก่งกาจในช่วงเวลานี้เองที่เขาเริ่มสร้างชื่อเสียงในฐานะผู้ที่พัฒนาดนตรีรูปแบบใหม่ที่เรียกว่า "ซิมโฟนิกโพเอ็ม" (Symphonic Poem) ซึ่งเป็นการผสมผสานดนตรีกับบทกวีหรือวรรณกรรม

ลิสท์เขียนผลงานเพลงมากมายหลายแบบ โดยเฉพาะดนตรีเปียโนซึ่งถือเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดในงานของเขา ผลงานที่ได้รับความนิยมได้แก่ "Hungarian Rhapsodies" ซึ่งสะท้อนถึงวัฒนธรรมและท่วงทำนองฮังการีบ้านเกิดของเขา นอกจากนี้เขายังโด่งดังจากผลงานเพลง "Liebestraum" ซึ่งแสดงถึงความโรแมนติกและอารมณ์ที่ลึกซึ้ง และ "Sonata in B minor" ซึ่งถือเป็นหนึ่งในผลงานที่ซับซ้อนและมีเทคนิคการเล่นที่ท้าทายที่สุด

ลิทท์มีบทบาทสำคัญในฐานะครูที่มีอิทธิพลต่อนักดนตรีรุ่นหลังมากมาย เขาเปิดสอนที่ไวมาร์ เมืองซึ่งเขาอาศัยอยู่ในช่วงบั้นปลายชีวิต เขามีศิษย์ที่มีชื่อเสียงมากมาย เช่น ฮันส์ ฟอน บือโล (Hans von Bülow) และคาร์ล เทาซิจ (Carl Tausig) นอกจากนี้เขายังขึ้นชื่อว่าเป็นผู้สนับสนุนดนตรีสมัยใหม่ เขาเป็นมิตรกับนักประพันธ์ดนตรีชั้นนำร่วมยุคเช่น ริชชาร์ท วากเนอร์ และแอ็กตอร์ แบร์ลีโยซ

ในช่วงบั้นปลายชีวิต ลิสท์อุทิศตนให้กับศาสนาและเข้ารับการบวชเป็นบาทหลวงในคริสตจักรคาทอลิก ในช่วงนี้เองที่ผลงานดนตรีของเขาเริ่มสะท้อนถึงความเชื่อทางศาสนาและการค้นหาความสงบในชีวิต แต่การปฏิรูปดนตรีของเขาในช่วงชีวิตได้สร้างอิทธิพลยาวนานมาถึงยุคปัจจุบัน เขาเสียชีวิตเมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม 1886 ที่เมือง ไบร็อยท์ ประเทศเยอรมนี สิริอายุ 74 ปี หลังจากป่วยด้วยโรคปอดบวม

ผลงานสำคัญ

ผลงานสำคัญของฟรันทซ์ ลิสท์มีหลายชิ้นที่สะท้อนถึงความสามารถทั้งในด้านเทคนิคการเล่นเปียโนที่ยอดเยี่ยมและการประพันธ์ดนตรีที่ล้ำสมัย ผลงานที่สำคัญของเขามีดังนี้:

• Hungarian Rhapsodies ผลงานชิ้นนี้เป็นชุดเพลงที่มีทั้งหมด 19 บท ลิสท์ได้แรงบันดาลใจจากท่วงทำนองพื้นบ้านของฮังการีบ้านเกิดของเขา บทเพลงเหล่านี้มีจังหวะและลีลาที่เป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะ “Hungarian Rhapsody No. 2” ซึ่งเป็นบทเพลงที่ได้รับความนิยมสูงสุด แสดงถึงจิตวิญญาณของวัฒนธรรมฮังการีอย่างชัดเจน

• Liebestraum หรือ "ฝันรัก" เป็นหนึ่งในผลงานเปียโนที่ไพเราะและมีชื่อเสียงมากที่สุดของลิสท์ ผลงานชิ้นนี้แสดงถึงความรักที่ลึกซึ้งและอารมณ์ที่นุ่มนวล โดยเฉพาะ “Liebestraum No. 3” เป็นบทเพลงที่นิยมเล่นในคอนเสิร์ตและถือเป็นสัญลักษณ์ของดนตรียุคโรแมนติก

• Sonata in B minor ผลงานชิ้นนี้ถือเป็นหนึ่งในบทเพลงที่ซับซ้อนและท้าทายสำหรับนักเปียโน ด้วยโครงสร้างที่ต่อเนื่องและหลากหลายท่วงทำนอง Sonata นี้แสดงถึงความคิดสร้างสรรค์และเทคนิคการประพันธ์ของ ลิสท์อย่างเต็มที่ จนได้รับการยกย่องเป็นหนึ่งในผลงานที่ยิ่งใหญ่ของดนตียุคโรแมนติก

• Transcendental Études เป็นชุดเพลงที่มีทั้งหมด 12 บท ที่แสดงถึงการพัฒนาทักษะเปียโนในระดับสูงสุด แต่ละบทมีความยากและซับซ้อนมาก ถือเป็นผลงานที่ถูกออกแบบมาเพื่อทดสอบความสามารถของนักเปียโนในทุกด้าน ทั้งความเร็ว ความแข็งแรง และความประณีตในการเล่น

• Faust Symphony ผลงานนี้ได้รับแรงบันดาลใจจากบทประพันธ์ “Faust” ของเกอเทอ ซึ่งเป็นเรื่องราวของชายผู้ที่ขายวิญญาณให้กับปีศาจเพื่อค้นหาความรู้และความสุขในชีวิต Symphony นี้สะท้อนถึงอารมณ์และความขัดแย้งภายในตัวละครหลักอย่างลึกซึ้ง เป็นผลงานที่แสดงถึงการผสมผสานระหว่างดนตรีและวรรณกรรม

• Totentanz หรือ "ระบำมรณะ" เป็นบทเพลงสำหรับเปียโนและวงออร์เคสตรา มีโครงสร้างและบรรยากาศที่น่าสะพรึงกลัว โดยมีแรงบันดาลใจจากความเชื่อเรื่องชีวิตหลังความตายและความตายตามตำนานของคริสเตียน เพลงนี้แสดงถึงทักษะการเล่นเปียโนที่แข็งแรงและเต็มไปด้วยพลัง

• Les Préludes เป็นผลงานประเภทซิมโฟนิกโพเอ็ม ซึ่งลิสท์เป็นผู้บุกเบิกการสร้างสรรค์โครงสร้างดนตรีแนวนี้ โทนโพเอ็มคือการสร้างบทเพลงที่สะท้อนเรื่องราวหรือบทกวีโดยไม่มีเนื้อร้อง Les Préludes เป็นหนึ่งในผลงานที่ได้รับการยกย่องและเป็นที่รู้จักมากที่สุดของเขา