ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษาเติร์กเมน"
ล โรบอต เพิ่ม: he:טורקמנית |
ล Bot: Migrating 76 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9267 (translate me) ป้ายระบุ: ลบลิงก์ข้ามภาษา |
||
บรรทัด 138: | บรรทัด 138: | ||
[[หมวดหมู่:ภาษาในประเทศอัฟกานิสถาน|ตเอิร์กมเน]] |
[[หมวดหมู่:ภาษาในประเทศอัฟกานิสถาน|ตเอิร์กมเน]] |
||
[[หมวดหมู่:ภาษาในประเทศตุรกี|ตเอิร์กมเน]] |
[[หมวดหมู่:ภาษาในประเทศตุรกี|ตเอิร์กมเน]] |
||
[[af:Turkmeens]] |
|||
[[am:ቱርክመንኛ]] |
|||
[[ar:لغة تركمانية]] |
|||
[[ast:Turcomanu]] |
|||
[[az:Türkmən dili]] |
|||
[[ba:Төрөкмән теле]] |
|||
[[bat-smg:Torkmienu kalba]] |
|||
[[be:Туркменская мова]] |
|||
[[be-x-old:Туркмэнская мова]] |
|||
[[bg:Туркменски език]] |
|||
[[bn:তুর্কমেনীয় ভাষা]] |
|||
[[br:Turkmeneg]] |
|||
[[ca:Turcman]] |
|||
[[ckb:زمانی تورکمانی]] |
|||
[[cs:Turkmenština]] |
|||
[[cv:Турккăлла чĕлхи]] |
|||
[[da:Turkmensk (sprog)]] |
|||
[[de:Turkmenische Sprache]] |
|||
[[en:Turkmen language]] |
|||
[[eo:Turkmena lingvo]] |
|||
[[es:Idioma turcomano]] |
|||
[[et:Türkmeeni keel]] |
|||
[[eu:Turkmenera]] |
|||
[[fa:زبان ترکمنی]] |
|||
[[fi:Turkmeenin kieli]] |
|||
[[fr:Turkmène]] |
|||
[[ga:An Tuircméinis]] |
|||
[[gag:Türkmen dili]] |
|||
[[he:טורקמנית]] |
|||
[[hi:तुर्कमेन भाषा]] |
|||
[[hif:Turkmen bhasa]] |
|||
[[hr:Turkmenski jezik]] |
|||
[[id:Bahasa Turkmen]] |
|||
[[it:Lingua turkmena]] |
|||
[[ja:トルクメン語]] |
|||
[[ka:თურქმენული ენა]] |
|||
[[kk:Түрікмен тілі]] |
|||
[[kn:ತುರ್ಕ್ಮೇನಿಸ್ತಾನ್ನ ಭಾಷೆ]] |
|||
[[ko:투르크멘어]] |
|||
[[ku:Zimanê tirkmenî]] |
|||
[[kv:Туркмен кыв]] |
|||
[[la:Lingua Turcomannica]] |
|||
[[lt:Turkmėnų kalba]] |
|||
[[lv:Turkmēņu valoda]] |
|||
[[mk:Туркменски јазик]] |
|||
[[mn:Түркмен хэл]] |
|||
[[mr:तुर्कमेन भाषा]] |
|||
[[ms:Bahasa Turkmen]] |
|||
[[nl:Turkmeens]] |
|||
[[nn:Turkmensk]] |
|||
[[no:Turkmensk]] |
|||
[[pl:Język turkmeński]] |
|||
[[pms:Lenga turkmen-a]] |
|||
[[pnb:ترکمن بولی]] |
|||
[[pt:Língua turcomena]] |
|||
[[qu:Turkmin simi]] |
|||
[[ro:Limba turkmenă]] |
|||
[[ru:Туркменский язык]] |
|||
[[rw:Igiturukimeni]] |
|||
[[sco:Turkmen leid]] |
|||
[[simple:Turkmen language]] |
|||
[[sk:Turkménčina]] |
|||
[[sr:Туркменски језик]] |
|||
[[sv:Turkmeniska]] |
|||
[[ta:துருக்குமேனிய மொழி]] |
|||
[[tg:Забони туркменӣ]] |
|||
[[tk:Türkmen dili]] |
|||
[[tr:Türkmence]] |
|||
[[tt:Төрекмән теле]] |
|||
[[udm:Туркмен кыл]] |
|||
[[ug:تۈركمەن تىلى]] |
|||
[[uk:Туркменська мова]] |
|||
[[uz:Turkman tili]] |
|||
[[vi:Tiếng Turkmen]] |
|||
[[yo:Èdè Turkmẹ́nì]] |
|||
[[zh:土库曼语]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 21:24, 8 มีนาคม 2556
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
ภาษาเติร์กเมน | |
---|---|
Türkmen dili | |
ประเทศที่มีการพูด | เติร์กเมนิสถาน อิหร่าน อัฟกานิสถาน ตุรกี (เอเชีย) |
จำนวนผู้พูด | 6 ล้านคน (ไม่พบวันที่) |
ตระกูลภาษา | |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ | เติร์กเมนิสถาน |
รหัสภาษา | |
ISO 639-1 | tk |
ISO 639-2 | tuk |
ISO 639-3 | tuk |
[[File:|300px]] |
ภาษาเติร์กเมน (Turkmen, Туркмен, ISO 639-1: tk, ISO 639-2: tuk) คือชื่อภาษาราชการของประเทศเติร์กเมนิสถาน. มีคนพูดภาษาเติร์กเมนประมาณ 3,430,000 คนในประเทศเติร์กเมนิสถาน และประมาณ 3,000,000 คนในประเทศอื่น ๆ เช่น ประเทศอิหร่าน (2,000,000) ประเทศอัฟกานิสถาน (500,000) และประเทศตุรกี (1,000)
ภาษาเติร์กเมนอยู่ในตระกูลเตอร์กิก และบางครั้งก็รวมอยู่ในตระกูลที่ใหญ่กว่า คือ ตระกูลอัลไตอิก เป็นภาษากลุ่มเตอร์กิกทางใต้ในกลุ่มเติร์กเมเนียน สัมพันธ์กับภาษาตุรกีไครเมีย (Crimean Turkish) และ ภาษาซาลาร์ (Salar) และสัมพันธ์น้อยกว่ากับภาษาตุรกีและภาษาอาเซอร์ไบจาน
ภาษาเติร์กเมนเขียนโดยใช้อักษรซีริลลิกหรืออักษรอาหรับด้วย อย่างไรก็ดี ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ประธานาธิบดีซาปาร์มูรัต นิยาซอฟ ได้ประกาศให้เขียนภาษาติร์กเมนโดยใช้อักษรโรมันที่ได้รับการดัดแปลง
การจัดจำแนก ภาษาที่เกี่ยวข้องและสำเนียง
ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาในกลุ่มภาษาเตอร์กิก อยู่ในกลุ่มย่อยเตอร์กิกตะวันออก กลุ่มโอคุซตะวันออก ซึ่งกลุ่มนี้ได้รวมภาษาเติร์กโคซารานีด้วย ภาษาเติร์กเมนมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับภาษาตาตาร์ไครเมียและภาษาซาลาร์และใกล้เคียงกับภาษาตุรกีและภาษาอาเซอร์ไบจาน
ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาที่มีการเปลี่ยนเสียงสระ เป็นภาษารูปคำติดต่อและไม่มีการแบ่งเพศทางไวยากรณ์และไม่มีกริยาอปกติ การเรียงลำดับคำในประโยคเป็นประธาน-กรรม-กริยา การเขียนของภาษาเติร์กเมนใช้ตามสำเนียงโยมุด และยังมีสำเนียงอื่นๆอีกมาก สำเนียงเตเกมักจะถูกอ้างว่าเป็นภาษาชะกะไตโดยเฉพาะในอัฟกานิสถาน แต่ภาษาเติร์กเมนทุกสำเนียงได้รับอิทธิพลจากภาษาชะกะไตไม่มากนัก
วรรณคดี
กวีที่มีชื่อเสียงของภาษาเติร์กเมนคือ Magtymguly Pyragy ซึ่งมีชีวิตในช่วงพุทธศตวรรษที่ 23 ภาษาของเขาเป็นการแสดงช่วงเปลี่ยนผ่านระหว่างภาษาชะกะไตและภาษาเติร์กเมนที่เป็นภาษาพูด
ระบบการเขียน
อย่างเป็นทางการ ภาษาเติร์กเมนในปัจจุบันเขียนด้วยอักษรใหม่หรืออักษรละติน อย่างไรก็ตาม อักษรยุคเก่าหรืออักษรซีริลลิกยังคงใช้อยู่ พรรคการเมืองหลายพรรคที่ต่อต้านนโยบายของประธานาธิบดีนิกาเยฟยังคงใช้อักษรซีริลลิกในเว็บไซต์และสื่อสิ่งพิมพ์
ก่อน พ.ศ. 2472 ภาษาเติร์กเมนเคยเขียนด้วยอักษรอาหรับดัดแปลง ใน พ.ศ. 2472 - 2481 เปลี่ยนมาใช้อักษรละติน แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรซีริลลิกในช่วง พ.ศ. 2481 - 2534 แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรละตินที่ใช้ในปัจจุบัน แต่การเปลี่ยนแปลงเป็นไปอย่างช้าๆ
ไวยากรณ์
การเปลี่ยนเสียงสระ
เช่นเดียวกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆ ภาษาเติร์กเมนมีการเปลี่ยนเสียงสระ โดยทั่วไป ถ้าเป็นคำดั้งเดิมในภาษาจะประกอบด้วยสระหน้าหรือสระหลังเท่านั้น คำอุปสรรคและปัจจัยจะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนเสียงสระนี้ โดยจะเปลี่ยนรูปไปตามคำที่เข้าประกอบ รูปกริยาแท้ของคำจะถูกจำแนกตามสระหย้าและสระหลัง คำที่มีที่มาจากภาษาอื่น ส่วนใหญ่เป็นภาษารัสเซีย ภาษาเปอร์เซียหรือภาษาอาหรับจะไม่มีการเปลี่ยนเสียงสระ
คำกริยา
คำกริยาแบ่งเป็นรูปเอกพจน์และพหูพจน์ แบ่งตามบุรุษเป็นบุรุษที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 มีการกของคำกริยา 11 การก มีคำกริยาสองชนิดในภาษาเติร์กเมนซึ่งแบ่งตามรูปของกริยาแท้ที่ลงท้ายด้วย -mak และ -mek โดย -mak จะตามรูปสระหลังส่วน -mek จะตามรูปสระหน้า
ปัจจัย
ปัจจัยเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดของภาษาเติร์กเมน
เสียง
สระ
สระหน้า | สระหลัง]] | |||
---|---|---|---|---|
ไม่ห่อลิ้น | ห่อลิ้น | ไม่ห่อลิ้น | ห่อลิ้น | |
Close | i/и [i] | ü/ү [y] üý/үй [yː] | y/ы [ɯ] | u/у [u] |
Mid | e/е [e] | ö/ө [ø] | o/о [o] | |
Open | ä/ә [æː] | a/а [a]1 |
พยัญชนะ
Bilabial | Dental/ alveolar |
Post- alveolar |
Palatal | Velar/ uvular |
Glottal | |
---|---|---|---|---|---|---|
plosive | p b п б [p] [b] |
t d т д [t̪] [d̪] |
k g к г [k]/[q] [ɡ]/[ʁ] |
|||
nasal | m м [m] |
n н [n] |
ň ң [ŋ] |
|||
trill | r р [r] |
|||||
fricative | f w ф в [ɸ] [β] |
s z с з [θ] [ð] |
ş ž ш ж [ʃ] [ʒ] |
h х [h]/[x] | ||
affricate | ç j ч җ [t͡ʃ] [d͡ʒ] |
|||||
approximant | l л [l] |
ý й [j] |