ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษาเติร์กเมน"
ล r2.7.1) (โรบอต เพิ่ม: af:Turkmeens |
ล r2.7.3) (โรบอต เพิ่ม: uz:Turkman tili; ปรับแต่งให้อ่านง่าย |
||
บรรทัด 38: | บรรทัด 38: | ||
== เสียง == |
== เสียง == |
||
===สระ=== |
=== สระ === |
||
{|class="wikitable" style="text-align:center;" |
{|class="wikitable" style="text-align:center;" |
||
! |
! |
||
บรรทัด 69: | บรรทัด 69: | ||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
||
====พยัญชนะ==== |
==== พยัญชนะ ==== |
||
{| class="wikitable" style="text-align:center;" |
{| class="wikitable" style="text-align:center;" |
||
! |
! |
||
![[bilabial consonant|Bilabial]] |
![[bilabial consonant|Bilabial]] |
||
![[dental consonant|Dental/<br>alveolar]] |
![[dental consonant|Dental/<br />alveolar]] |
||
![[postalveolar consonant|Post-<br>alveolar]] |
![[postalveolar consonant|Post-<br />alveolar]] |
||
![[palatal consonant|Palatal]] |
![[palatal consonant|Palatal]] |
||
![[velar consonant|Velar]]/<br>[[uvular consonant|uvular]] |
![[velar consonant|Velar]]/<br />[[uvular consonant|uvular]] |
||
![[glottal consonant|Glottal]] |
![[glottal consonant|Glottal]] |
||
|- |
|- |
||
|plosive |
|plosive |
||
|p b<br>п б<br>{{IPA|[p] [b]}} |
|p b<br />п б<br />{{IPA|[p] [b]}} |
||
|t d<br>т д<br>{{IPA|[t̪] [d̪]}} |
|t d<br />т д<br />{{IPA|[t̪] [d̪]}} |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
|k g<br>к г<br> {{IPA|[k]/[q] [ɡ]/[ʁ]}} |
|k g<br />к г<br /> {{IPA|[k]/[q] [ɡ]/[ʁ]}} |
||
| |
| |
||
|- |
|- |
||
|nasal |
|nasal |
||
|m<br>м<br> {{IPA|[m]}} |
|m<br />м<br /> {{IPA|[m]}} |
||
|n<br>н<br> {{IPA|[n]}} |
|n<br />н<br /> {{IPA|[n]}} |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
|ň<br>ң<br> {{IPA|[ŋ]}} |
|ň<br />ң<br /> {{IPA|[ŋ]}} |
||
| |
| |
||
|- |
|- |
||
|trill |
|trill |
||
| |
| |
||
|r<br>р<br>{{IPA|[r]}} |
|r<br />р<br />{{IPA|[r]}} |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
บรรทัด 104: | บรรทัด 104: | ||
|- |
|- |
||
|fricative |
|fricative |
||
|f w<br>ф в<br> {{IPA|[ɸ] [β]}} |
|f w<br />ф в<br /> {{IPA|[ɸ] [β]}} |
||
|s z<br>с з<br> {{IPA|[θ] [ð]}} |
|s z<br />с з<br /> {{IPA|[θ] [ð]}} |
||
|ş ž<br>ш ж<br> {{IPA|[ʃ] [ʒ]}} |
|ş ž<br />ш ж<br /> {{IPA|[ʃ] [ʒ]}} |
||
| |
| |
||
|colspan=2 | h<br>х<br> {{IPA|[h]/[x]}} |
|colspan=2 | h<br />х<br /> {{IPA|[h]/[x]}} |
||
|- |
|- |
||
|affricate |
|affricate |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
|ç j<br>ч җ<br> {{IPA|[t͡ʃ] [d͡ʒ]}} |
|ç j<br />ч җ<br /> {{IPA|[t͡ʃ] [d͡ʒ]}} |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
บรรทัด 120: | บรรทัด 120: | ||
|approximant |
|approximant |
||
| |
| |
||
|l<br>л<br> {{IPA|[l]}} |
|l<br />л<br /> {{IPA|[l]}} |
||
| |
| |
||
|ý<br>й<br> {{IPA|[j]}} |
|ý<br />й<br /> {{IPA|[j]}} |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
บรรทัด 210: | บรรทัด 210: | ||
[[ug:تۈركمەن تىلى]] |
[[ug:تۈركمەن تىلى]] |
||
[[uk:Туркменська мова]] |
[[uk:Туркменська мова]] |
||
[[uz:Turkman tili]] |
|||
[[yo:Èdè Turkmẹ́nì]] |
[[yo:Èdè Turkmẹ́nì]] |
||
[[zh:土库曼语]] |
[[zh:土库曼语]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 16:29, 7 ตุลาคม 2555
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
ภาษาเติร์กเมน | |
---|---|
Türkmen dili | |
ประเทศที่มีการพูด | เติร์กเมนิสถาน อิหร่าน อัฟกานิสถาน ตุรกี (เอเชีย) |
จำนวนผู้พูด | 6 ล้านคน (ไม่พบวันที่) |
ตระกูลภาษา | |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ | เติร์กเมนิสถาน |
รหัสภาษา | |
ISO 639-1 | tk |
ISO 639-2 | tuk |
ISO 639-3 | tuk |
[[File:|300px]] |
ภาษาเติร์กเมน (Turkmen, Туркмен, ISO 639-1: tk, ISO 639-2: tuk) คือชื่อภาษาราชการของประเทศเติร์กเมนิสถาน. มีคนพูดภาษาเติร์กเมนประมาณ 3,430,000 คนในประเทศเติร์กเมนิสถาน และประมาณ 3,000,000 คนในประเทศอื่น ๆ เช่น ประเทศอิหร่าน (2,000,000) ประเทศอัฟกานิสถาน (500,000) และประเทศตุรกี (1,000)
ภาษาเติร์กเมนอยู่ในตระกูลเตอร์กิก และบางครั้งก็รวมอยู่ในตระกูลที่ใหญ่กว่า คือ ตระกูลอัลไตอิก เป็นภาษากลุ่มเตอร์กิกทางใต้ในกลุ่มเติร์กเมเนียน สัมพันธ์กับภาษาตุรกีไครเมีย (Crimean Turkish) และ ภาษาซาลาร์ (Salar) และสัมพันธ์น้อยกว่ากับภาษาตุรกีและภาษาอาเซอร์ไบจาน
ภาษาเติร์กเมนเขียนโดยใช้อักษรซีริลลิกหรืออักษรอาหรับด้วย อย่างไรก็ดี ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ประธานาธิบดีซาปาร์มูรัต นิยาซอฟ ได้ประกาศให้เขียนภาษาติร์กเมนโดยใช้อักษรโรมันที่ได้รับการดัดแปลง
การจัดจำแนก ภาษาที่เกี่ยวข้องและสำเนียง
ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาในกลุ่มภาษาเตอร์กิก อยู่ในกลุ่มย่อยเตอร์กิกตะวันออก กลุ่มโอคุซตะวันออก ซึ่งกลุ่มนี้ได้รวมภาษาเติร์กโคซารานีด้วย ภาษาเติร์กเมนมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับภาษาตาตาร์ไครเมียและภาษาซาลาร์และใกล้เคียงกับภาษาตุรกีและภาษาอาเซอร์ไบจาน
ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาที่มีการเปลี่ยนเสียงสระ เป็นภาษารูปคำติดต่อและไม่มีการแบ่งเพศทางไวยากรณ์และไม่มีกริยาอปกติ การเรียงลำดับคำในประโยคเป็นประธาน-กรรม-กริยา การเขียนของภาษาเติร์กเมนใช้ตามสำเนียงโยมุด และยังมีสำเนียงอื่นๆอีกมาก สำเนียงเตเกมักจะถูกอ้างว่าเป็นภาษาชะกะไตโดยเฉพาะในอัฟกานิสถาน แต่ภาษาเติร์กเมนทุกสำเนียงได้รับอิทธิพลจากภาษาชะกะไตไม่มากนัก
วรรณคดี
กวีที่มีชื่อเสียงของภาษาเติร์กเมนคือ Magtymguly Pyragy ซึ่งมีชีวิตในช่วงพุทธศตวรรษที่ 23 ภาษาของเขาเป็นการแสดงช่วงเปลี่ยนผ่านระหว่างภาษาชะกะไตและภาษาเติร์กเมนที่เป็นภาษาพูด
ระบบการเขียน
อย่างเป็นทางการ ภาษาเติร์กเมนในปัจจุบันเขียนด้วยอักษรใหม่หรืออักษรละติน อย่างไรก็ตาม อักษรยุคเก่าหรืออักษรซีริลลิกยังคงใช้อยู่ พรรคการเมืองหลายพรรคที่ต่อต้านนโยบายของประธานาธิบดีนิกาเยฟยังคงใช้อักษรซีริลลิกในเว็บไซต์และสื่อสิ่งพิมพ์
ก่อน พ.ศ. 2472 ภาษาเติร์กเมนเคยเขียนด้วยอักษรอาหรับดัดแปลง ใน พ.ศ. 2472 - 2481 เปลี่ยนมาใช้อักษรละติน แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรซีริลลิกในช่วง พ.ศ. 2481 - 2534 แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรละตินที่ใช้ในปัจจุบัน แต่การเปลี่ยนแปลงเป็นไปอย่างช้าๆ
ไวยากรณ์
การเปลี่ยนเสียงสระ
เช่นเดียวกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆ ภาษาเติร์กเมนมีการเปลี่ยนเสียงสระ โดยทั่วไป ถ้าเป็นคำดั้งเดิมในภาษาจะประกอบด้วยสระหน้าหรือสระหลังเท่านั้น คำอุปสรรคและปัจจัยจะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนเสียงสระนี้ โดยจะเปลี่ยนรูปไปตามคำที่เข้าประกอบ รูปกริยาแท้ของคำจะถูกจำแนกตามสระหย้าและสระหลัง คำที่มีที่มาจากภาษาอื่น ส่วนใหญ่เป็นภาษารัสเซีย ภาษาเปอร์เซียหรือภาษาอาหรับจะไม่มีการเปลี่ยนเสียงสระ
คำกริยา
คำกริยาแบ่งเป็นรูปเอกพจน์และพหูพจน์ แบ่งตามบุรุษเป็นบุรุษที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 มีการกของคำกริยา 11 การก มีคำกริยาสองชนิดในภาษาเติร์กเมนซึ่งแบ่งตามรูปของกริยาแท้ที่ลงท้ายด้วย -mak และ -mek โดย -mak จะตามรูปสระหลังส่วน -mek จะตามรูปสระหน้า
ปัจจัย
ปัจจัยเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดของภาษาเติร์กเมน
เสียง
สระ
สระหน้า | สระหลัง]] | |||
---|---|---|---|---|
ไม่ห่อลิ้น | ห่อลิ้น | ไม่ห่อลิ้น | ห่อลิ้น | |
Close | i/и [i] | ü/ү [y] üý/үй [yː] | y/ы [ɯ] | u/у [u] |
Mid | e/е [e] | ö/ө [ø] | o/о [o] | |
Open | ä/ә [æː] | a/а [a]1 |
พยัญชนะ
Bilabial | Dental/ alveolar |
Post- alveolar |
Palatal | Velar/ uvular |
Glottal | |
---|---|---|---|---|---|---|
plosive | p b п б [p] [b] |
t d т д [t̪] [d̪] |
k g к г [k]/[q] [ɡ]/[ʁ] |
|||
nasal | m м [m] |
n н [n] |
ň ң [ŋ] |
|||
trill | r р [r] |
|||||
fricative | f w ф в [ɸ] [β] |
s z с з [θ] [ð] |
ş ž ш ж [ʃ] [ʒ] |
h х [h]/[x] | ||
affricate | ç j ч җ [t͡ʃ] [d͡ʒ] |
|||||
approximant | l л [l] |
ý й [j] |