ภาษาเติร์กเมน

ภาษาเติร์กเมน
Türkmen dili
ประเทศที่มีการพูด	เติร์กเมนิสถาน อิหร่าน อัฟกานิสถาน ตุรกี (เอเชีย)
จำนวนผู้พูด	6 ล้านคน  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	อัลไตอิก (เป็นที่ขัดแย้ง) ตูร์กิก โอกุซ ภาษาเติร์กเมน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	เติร์กเมนิสถาน
รหัสภาษา
ISO 639-1	tk
ISO 639-2	tuk
ISO 639-3	tuk
[[File: |300px]]

ภาษาเติร์กเมน (Turkmen, Туркмен, ISO 639-1: tk, ISO 639-2: tuk) คือชื่อภาษาราชการของประเทศเติร์กเมนิสถาน. มีคนพูดภาษาเติร์กเมนประมาณ 3,430,000 คนในประเทศเติร์กเมนิสถาน และประมาณ 3,000,000 คนในประเทศอื่น ๆ เช่น ประเทศอิหร่าน (2,000,000) ประเทศอัฟกานิสถาน (500,000) และประเทศตุรกี (1,000)

ภาษาเติร์กเมนอยู่ในตระกูลเตอร์กิก และบางครั้งก็รวมอยู่ในตระกูลที่ใหญ่กว่า คือ ตระกูลอัลไตอิก เป็นภาษากลุ่มเตอร์กิกทางใต้ในกลุ่มเติร์กเมเนียน สัมพันธ์กับภาษาตุรกีไครเมีย (Crimean Turkish) และ ภาษาซาลาร์ (Salar) และสัมพันธ์น้อยกว่ากับภาษาตุรกีและภาษาอาเซอร์ไบจาน

ภาษาเติร์กเมนเขียนโดยใช้อักษรซีริลลิกหรืออักษรอาหรับด้วย อย่างไรก็ดี ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ประธานาธิบดีซาปาร์มูรัต นิยาซอฟ ได้ประกาศให้เขียนภาษาติร์กเมนโดยใช้อักษรโรมันที่ได้รับการดัดแปลง

การจัดจำแนก ภาษาที่เกี่ยวข้องและสำเนียง

ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาในกลุ่มภาษาเตอร์กิก อยู่ในกลุ่มย่อยเตอร์กิกตะวันออก กลุ่มโอคุซตะวันออก ซึ่งกลุ่มนี้ได้รวมภาษาเติร์กโคซารานีด้วย ภาษาเติร์กเมนมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับภาษาตาตาร์ไครเมียและภาษาซาลาร์และใกล้เคียงกับภาษาตุรกีและภาษาอาเซอร์ไบจาน

ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาที่มีการเปลี่ยนเสียงสระ เป็นภาษารูปคำติดต่อและไม่มีการแบ่งเพศทางไวยากรณ์และไม่มีกริยาอปกติ การเรียงลำดับคำในประโยคเป็นประธาน-กรรม-กริยา การเขียนของภาษาเติร์กเมนใช้ตามสำเนียงโยมุด และยังมีสำเนียงอื่นๆอีกมาก สำเนียงเตเกมักจะถูกอ้างว่าเป็นภาษาชะกะไตโดยเฉพาะในอัฟกานิสถาน แต่ภาษาเติร์กเมนทุกสำเนียงได้รับอิทธิพลจากภาษาชะกะไตไม่มากนัก

ระบบการเขียน

อย่างเป็นทางการ ภาษาเติร์กเมนในปัจจุบันเขียนด้วยอักษรใหม่หรืออักษรละติน อย่างไรก็ตาม อักษรยุคเก่าหรืออักษรซีริลลิกยังคงใช้อยู่ พรรคการเมืองหลายพรรคที่ต่อต้านนโยบายของประธานาธิบดีนิกาเยฟยังคงใช้อักษรซีริลลิกในเว็บไซต์และสื่อสิ่งพิมพ์

ก่อน พ.ศ. 2472 ภาษาเติร์กเมนเคยเขียนด้วยอักษรอาหรับดัดแปลง ใน พ.ศ. 2472 - 2481 เปลี่ยนมาใช้อักษรละติน แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรซีริลลิกในช่วง พ.ศ. 2481 - 2534 แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรละตินที่ใช้ในปัจจุบัน

เสียง

สระ

	สระหน้า		สระหลัง]]
	ไม่ห่อลิ้น	ห่อลิ้น	ไม่ห่อลิ้น	ห่อลิ้น
Close	i/и [i]	ü/ү [y] üý/үй [yː]	y/ы [ɯ]	u/у [u]
Mid	e/е [e]	ö/ө [ø]		o/о [o]
Open	ä/ә [æː]		a/а [a]1

พยัญชนะ

	Bilabial	Dental/ alveolar	Post- alveolar	Palatal	Velar/ uvular	Glottal
plosive	p b п б [p] [b]	t d т д [t̪] [d̪]			k g к г [k]/[q] [ɡ]/[ʁ]
nasal	m м [m]	n н [n]			ň ң [ŋ]
trill		r р [r]
fricative	f w ф в [ɸ] [β]	s z с з [θ] [ð]	ş ž ш ж [ʃ] [ʒ]		h х [h]/[x]
affricate			ç j ч җ [t͡ʃ] [d͡ʒ]
approximant		l л [l]		ý й [j]

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิพีเดียภาษาเติร์กเมน
• พจนานุกรมเติร์กเมน - อังกฤษ
• พจนานุกรมเติร์กเมน - อังกฤษ