สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ

สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ (อังกฤษ: Aquarium) มีสองลักษณะคือ แสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืด และแสดงพันธุ์สัตว์ทะเล ปัจจุบัน มีธุรกิจประเภทนี้ เกิดขึ้นหลายแห่ง และพยายามสร้างจุดสนใจ อาทิ อุโมงค์ปลา กิจกรรมสาธิตการให้อาหารปลา การบรรยายใต้น้ำ รวมถึงการแต่งกายตามเทศกาลของนักดำน้ำ เพื่อให้ผู้เข้าชมถ่ายภาพเป็นที่ระลึก เป็นต้น

สำหรับประเทศไทย ผู้ที่ประกอบกิจการสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ มีทั้งภาครัฐและเอกชน สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำของภาครัฐ ที่จัดแสดงมายาวนาน และมีชื่อเสียงได้แก่ สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดกรุงเทพมหานคร และ พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำบางแสน จังหวัดชลบุรี ซึ่งนอกจากจะเป็นตัวอย่างของการให้ความรู้แล้ว ยังเก็บค่าเข้าชมในราคาถูก ส่วนสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำภาคเอกชนที่มีชื่อเสียงได้แก่ สยามโอเชี่ยนเวิร์ล กรุงเทพมหานคร และ อันเดอร์วอเตอร์เวิลด์ เมืองพัทยา จังหวัดชลบุรี

รายชื่อสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเลในประเทศไทย

• สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งทั่วไปว่า พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา หรือ (Institute of Marine Science) หาดบางแสน มหาวิทยาลัยบูรพา จ.ชลบุรี (ก่อตั้ง“พิพิธภัณฑ์สัตว์และสถานเลี้ยงสัตว์น้ำเค็ม” ก.ย. 2512 เปิด ธ.ค. 2513 เปิดทางการโดยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์อัครราชกุมารี 26 ต.ค. 2519 โดย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางแสน (วิทยาลัยวิชาการศึกษา บางแสนเดิม) ก.ค. 2523 รัฐบาลญี่ปุ่นให้การช่วยเหลือแบบให้เปล่า จัดตั้งเป็น "ศูนย์วิทยาศาสตร์ทางทะเล" ก่อสร้างต่อ 1 ธ.ค. 2524 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงวางศิลาฤกษ์ 23 มี.ค. 2525 แล้วเสร็จและมอบ 1 มี.ค. 2526 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเปิดศูนย์วิทยาศาสตร์ทางทะเล 24 ก.ค. 2527 และยกฐานะเป็นสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล 23 พ.ค. 2528)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ ภูเก็ต (Phuket Aquarium) จ.ภูเก็ต (ก่อสร้าง 2521 เปิด 2526 โดย กลุ่มพิพิธภัณฑ์และสถานแสดงพันธุ์สัตว์และพืชทะเล สถาบันวิจัยและพัฒนาทรัพยากรทางทะเล ชายฝั่งทะเล และป่าชายเลน กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดบึงบอระเพ็ด (Bungborraped Freshwater Aquarium) จ.นครสวรรค์ (ปรับปรุง ตุลาคม 2534 ก่อสร้าง 1 ต.ค. 2535 เปิด เม.ย. 2536 โดย ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดนครสวรรค์ กรมประมง)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ สงขลา (Songkhla Aquarium) จ.สงขลา (เปิด 27 ก.ย. 2551 โดย เทศบาลนครสงขลา)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดกรุงเทพฯ (Bangkok Aquarium) กรุงเทพมหานคร (ก่อตั้ง 2483 โดย กลุ่มงานวิจัยและพัฒนาสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืด กรมประมง)
• ศูนย์แสดงพันธุ์สัตว์น้ำสวนสัตว์เชียงใหม่ หรือ "เชียงใหม่ ซู อควาเรียม" (Chiangmai Zoo Aquarium) จ.เชียงใหม่ (ก่อสร้าง 2548 เปิดทางการ 26 ต.ค. 2551 เปิดเข้าชม 17 พ.ย. 2551 โดย สวนสัตว์เชียงใหม่ องค์การสวนสัตว์)
• อาคารแสดงพันธุ์สัตว์น้ำบึงบอระเพ็ด เฉลิมพระเกรียรติ 80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550 (Bungborraped Aquarium) จ.นครสวรรค์ (ก่อตั้ง - โดย ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวบึงบอระเพ็ด องค์การบริหารส่วนจังหวัดนครสวรรค์ )
• อันเดอร์วอเตอร์ เวิลด์ พัทยา (Underwater World Pattaya) จ.ชลบุรี (เปิด 4 ก.ค. 2546 โดย อันเดอร์วอเตอร์ เวิลด์ พัทยา)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ จังหวัดร้อยเอ็ด หรือ "สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด" (Roi-et Aquarium) จ.ร้อยเอ็ด (ก่อสร้าง 24 พ.ย. 2543 เปิด 12 ก.พ. 45 โดย ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดร้อยเอ็ด กรมประมง โอนให้ กองการศึกษา เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดพะเยา (Phayao Freshwater Aquarium) จ.พะเยา (ก่อสร้าง 1 ต.ค. 2535 เปิด 10 ม.ค. 36 โดย ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดพะเยา กรมประมง)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดวังปลา หรือ "วังปลา" (Wang Pla Freshwater Aquarium) ศูนย์ศิลปาชีพ บางไทร จ.พระนครศรีอยุธยา (ก่อสร้าง - เปิด - โดยกรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์)
• สถานที่จัดแสดงโลกของปลาแม่น้ำโขง (Mekong Underwater World) จ.นครพนม (ก่อสร้าง - เปิด - โดย-)
• อุทยานสัตว์น้ำ โลกมหาสมุทรสยาม หรือ "สยามโอเชี่ยนเวิร์ล" (Siam Ocean World) ชั้น บี 1 และ บี 2 สยามพารากอน กรุงเทพมหานคร (ก่อสร้าง - เปิด 9 ธ.ค. 48 โดย บริษัท สยาม โอเชี่ยน เวิร์ล กรุงเทพ จำกัด บริษัทในเครือของ โอเชียนิส ออสเตรเลีย กรุ๊ป (Oceanis Australia Group))
• พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ ราชมงคลศรีวิชัย หรือ "สถาบันทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม" ( Natural Resources and Environment Institute) มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง จ.ตรัง (ก่อสร้าง - เปิด - โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย)
• พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ หว้ากอ (Waghor Aquarium) อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จ.ประจวบคีรีขันธ์ (ก่อสร้าง - เปิด - โดย อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดพัทลุง หรือ "สถานที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ สงขลา-พัทลุง" (-) จ.พัทลุง (ก่อสร้าง - เปิด - โดย กรมประมง)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำบึงฉวากเฉลิมพระเกียรติ (-) จ.สุพรรณบุรี (ก่อสร้าง 19 ก.ค. 2539 เปิด ก.พ. 2541 โดย องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุพรรณบุรี)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำพิจิตร หรือ "สถานแสดงพันธุ์ปลาเฉลิมพระเกียรติ" (-) จ.พิจิตร (ก่อสร้าง - เปิด 4 ก.ย. 2530 โดย สถานีประมงน้ำจืดจังหวัดพิจิตร กรมประมง)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำระยอง (Rayong Aquarium) จ.ระยอง (ก่อตั้ง 2539 เปิด 22 ธ.ค. 2547 ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงทะเลอ่าวไทยฝั่งตะวันออก (ระยอง) สถาบันวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีประมงทะเล สำนักวิจัยและพัฒนาประมงทะเล กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ จังหวัดสกลนคร (-) จ.สกลนคร (ก่อสร้าง 2535 เปิด - โดย กรมประมง)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำสุโขทัย หรือ "สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดจังหวัดสุโขทัย" หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "พิพิธภัณฑ์ปลาในวรรณคดี จังหวัดสุโขทัย" (-) สวนหลวงเฉลิมพระเกียรติ ร.9 จ.สุโขทัย (ก่อสร้าง - เปิด 2539 โดย จังหวัดสุโขทัย โอนให้ สำนักงานประมงจังหวัดสุโขทัย กรมประมง)
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำคุ้งกระเบน หรือ "สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำเฉลิมพระเกียรติ 6 รอบ พระชนมพรรษา" (-) ศูนย์ศึกษาการพัฒนาประมงอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำ จ.จันทบุรี (เปิด 13 เม.ย. 2544 เปิดทางการ 5 ก.ค. 2545 โดย กรมประมง โดยศูนย์ศึกษาการพัฒนาประมงอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ และสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) )
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำเกาะสมุย หรือ "สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำสมุย" (Samu Aquarium) สมุย ออร์คิด รีสอร์ท แอนด์ อควาเรียม จ.สุราษฎร์ธานี (ก่อสร้าง - เปิด - โดย สมุย ออร์คิด รีสอร์ท แอนด์ อควาเรียม (Samui Orchid Resort & Aquarium))
• เซ็นทรัล อควอเรียม (Central Aquarium) ศูนย์การค้าเซ็นทรัล แอร์พอร์ต พลาซา เชียงใหม่ (Central Airport Plaza Shopping Mall) จ.เชียงใหม่ (ก่อสร้าง - เปิด - โดย บริษัท เซ็นทรัลพัฒนา จำกัด (มหาชน))
• โลกใต้ทะเล (World Beneath the Sea) มหาวิทยาลัยบูรพา บางแสน จ.ชลบุรี (ก่อสร้าง ต.ค. 2549 เสร็จ 2552 กำหนดเปิด 2553 โดย จังหวัดชลบุรี องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.ชลบุรี) เทศบาลเมืองแสนสุข)
• พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำจืดจังหวัดหนองคาย (Fresh Water Aquarium) มหาวิทยาลัยขอนแก่น วิทยาเขตหนองคาย จ.หนองคาย (ก่อสร้าง 2548 เปิด มี.ค. 2551 โดย จังหวัดหนองคาย องค์การบริหารส่วนจังหวัดหนองคาย มหาวิทยาลัยขอนแก่น วิทยาเขตหนองคาย)

รายชื่อสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเลในต่างประเทศ

• พิพิธภัณฑ์ สัตว์น้ำ เมืองแวนคูเวอร์ ประเทศแคนาดา (Vancouver Aquarium, Vancouver, U.S.A.) (http://www.vanaqua.org/)
• พิพิธภัณฑ์ปลาโกลด์เด้นเกท พาร์ค เมืองซานฟรานซิสโก แคลิฟอร์เนีย (Steinhart Aquarium, California, U.S.A.) (http://www.calacademy.org/academy/exhibits/floor_plan/)
• วายกิกิ อะแควเรี่ยม แห่ง ฮอนโนลูลู (Waikiki Aquarium, Hawaii, U.S.A.) (http://makaha.mic.hawaii.edu/aquarium/)
• Shedd Aquarium, Chicago, U.S.A
• พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ แห่ง เมืองโอซาก้า ประเทศญี่ปุ่น (Kaiyukan Aquariumm, Osaka, Japan) (http://www.kaiyukan.com/) มีฉลามวาฬ ชื่อ Yu Chan
• Newport Aquarium (อยู่ที่ NewPort Kentucky) (http://www.newportaquarium.com/)
• พิพิธภัณฑ์ สัตว์น้ำ ของ เมือง เพิรธ์ ประเทศออสเตรเลีย (Underwater Australia) (Underwater World: The aquarium of western australia) (http://www.underwater.com.au/)
• บริสเบน ประเทศออสเตรเลีย
• เมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย
• นครเซี่ยงไฮ้ ประเทศจีน
• เมืองปูซาน ประเทศเกาหลีใต้
• ชูราอุมิ อควาเรียม (Churaumi Aquarium) ในโอกินาว่า ประเทศญี่ปุ่น “กระจกอะคริลิคขนาดใหญ่อันดับ 2 ของโลก” มีความกว้าง 22.5 เมตร สูง 8.2 เมตร และหนา 600 มิลลิเมตร
• ดูไบ อควาเรียม แอนด์ ดิสคัฟเวอรี เซ็นเตอร์ (Dubai Aquarium & Discovery Centre) ในดูไบ มอลล์ (Dubai Mall) เปิด 4 พ.ย. 2551ได้ทำลายสถิติโลกของกินเนสบุ๊ค สำหรับ “กระจกอะคริลิคขนาดใหญ่ที่สุดในโลก” ด้วยความกว้าง 32.88 เมตร สูง 8.3 เมตร หนา 750 มิลลิเมตร และหนัก 245,614 กิโลกรัม

อ้างอิง

• กรมประมง
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำของกรมประมง
• สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล ในประเทศไทย